شهریار فرهمند
دیروز رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه به کابل آمد و مورد استقبال گرم مقام‌های حکومت افغانستان قرار گرفت. جاده‌ی فیض محمد کاتب واقع در غرب کابل که به کمک مالی دولت ترکیه اعمار گردیده بود، از سوی رجب طیب اردوغان و رییس جمهور غنی افتتاح شد و موافقت‌نامه‌ی همکاری‌های درازمدت میان کابل و آنکارا از سوی هردو رییس جمهور امضا گردید. هردو رهبر بر تحکیم و گسترش همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی تأکید کردند. رییس جمهور غنی گفت که در چهار مورد استراتژیک، از جمله دنیای اسلام، تحکیم دموکراسی و روابط اقتصادی، تلاش‌های دوام‌دار برای ایجاد صلح در منطقه و گسترش روابط دو‌جانبه در محور این بحث‌ها بوده‌اند. رجب طیب اردوغان هم‌چنان در این سفرش با جنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول ریاست جمهوری نیز دیدار کرده است.
در طول بیش از پنج‌دهه‌ی گذشته، این نخستین رییس جمهور ترکیه است که به کابل سفر می‌کند. هم‌چنان پس از تحلیف رییس جمهور غنی و بعد از سفر دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا، این دومین رهبر کشور خارجی است که به کابل سفر می‌کند. سفر آقای اردوغان در نخستین روزهای کاری رییس جمهور غنی، ارتباط قوی با حضور جنرال دوستم در معاونت اول ریاست جمهوری دارد. در تاریخ افغانستان این نخستین بار است که یک ازبک‌تبار در معاونت اول ریاست جمهوری افغانستان قرار می‌گیرد. آقای دوستم ارتباط نزدیک و دوستانه‌ای با ترکیه دارد و در طول چند دهه‌ی گذشته دولت ترکیه توجه ویژه‌ای به جنرال دوستم و ازبک‌ها در معادلات سیاسی افغانستان داشته است. حضور جنرال عبدالرشید دوستم در معاونت اول ریاست جمهوری افغانستان، علاقه‌مندی به کار و تعامل نزدیک‌تر با افغانستان را در دولت ترکیه بیش‌تر کرده است.
ترکیه در طول ده سال گذشته نیز یکی از متحدان اصلی دولت افغانستان در عرصه‌های مبارزه با تروریسم و همکاری‌های سیاسی و اقتصادی با افغانستان بوده است. هزاران سرباز ترکی در قالب نیروهای ناتو در افغانستان در عرصه‌های مبارزه با تروریسم در کنار دیگر سربازان ناتو و نیروهای امنیتی افغانستان با طالبان و تروریستان جنگیدند و زمانی که رهبری نیروهای ناتو در افغانستان به عهده‌ی ترک‌ها بود، میزان همکاری آن‌ها با دولت افغانستان نسبت به گذشته‌ها افزایش یافت و افزون برآن، در آن زمان میزان تلفات ملکی در کشور به گونه‌ی چشم‌گیری کاهش یافت.
این کشور تا کنون چندین پروژه‌ی بزرگ بازسازی و توسعه‌ای را در افغانستان حمایت و اجرا کرده است و از بزرگ‌ترین کمک کننده‌های افغانستان به شمار می‌رود. افزون برآن، نقش این کشور در توسعه‌ی همکاری‌های منطقه‌ای، خصوصا در عرصه‌های مصالحه و تأمین همکاری و هم‌گرایی افغانستان با پاکستان، نقش فعال داشته است. دولت ترکیه در زمان حکومت رییس جمهور کرزی ابتکار تدویر نشست‌های سه‌جانبه میان افغانستان، پاکستان و ترکیه را به منظور ایجاد همکاری‌های سیاسی و امنیتی افغانستان و پاکستان پی گرفت و چندین نشست سه‌جانبه را تدارک دید. این کشور تلاش کرد سوء تفاهم‌ها و مشکلات سیاسی میان افغانستان و پاکستان را رفع کند و زمینه‌ی همکاری‌های سیاسی و امنیتی میان افغانستان و پاکستان را فراهم کند. افزون برآن، پروسه‌ی قلب آسیا از ترکیه شروع شد و این کشور در ادامه‌ی نقش منطقه‌ای‌اش، پروسه‌ی قلب آسیا را برای تعمیق و گسترش همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشورهای قلب آسیا را فراهم کند.
نقش ترکیه در چشم‌انداز سیاسی کشور نیز برجسته خواهد بود. این کشور علاقه‌مندی زیادی به کار و همکاری با افغانستان دارد و پس از این خصوصا با حضور جنرال دوستم در سمت معاون اول ریاست جمهوری افغانستان، تلاش خواهد کرد همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی‌اش با افغانستان را گسترش دهد. رییس جمهور غنی اراده‌ی قوی برای تحکیم و گسترش همکاری‌های سیاسی با ترکیه دارد و مدل‌های توسعه‌ای ترکیه در عرصه‌های اقتصادی و انکشافی برای افغانستان، می‌توانند الگوی خوبی باشند و رییس جمهور غنی به این موضوع واقف است.