پس از خلق حماسه‌ی ماندگار و حضور شجاعانه‌ی مردم افغانستان در شانزدهم حمل، اکنون نوبت نهادهای انتخاباتی و دولت افغانستان است که با شفافیت، صداقت و برخورد شجاعانه و مسئولانه با عوامل تقلب و فریب از آرای مردم افغانستان پاسداری کرده و حماسه‌ی شجاعانه‌ی دیگری بیافریند. روند رای‌دهی بدون کدام مشکل جدی و خوب انجام شد، اما گزارش‌هایی از تخطی‌های کوچک و بزرگ در مرکز و ولایت‌های کشور از سوی مردم به کمیسیون شکایت‌های انتخاباتی گزارش شده‌اند. مقام‌های کمسیون شکایت‌های انتخاباتی از ثبت 2124 شکایت از تخلفات انتخاباتی از سراسر کشور خبر داده که به گفته‌ی این کمیسیون، این شکایت‌ها علیه نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی و مأموران کمسیون مستقل انتخابات می‌باشند. بیش‌تر شکایت‌ها از طریق تیلفون به کمسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی گزارش شده و هنوز هم روند ثبت شکایت‌های انتخاباتی جریان دارد. از سوی دیگر، قرار است مجلس نمایندگان به خاطر کمبود ورق‌های رای‌دهی در شماری از محلات، مسئولان کمسیون مستقل انتخابات را احضار نمایند.
مردم افغانستان مسئولیت خود را در روز رای‌دهی به‌خوبی انجام دادند؛ اکنون نوبت پرسش از کم‌کاری‌های مسئولان و نیز مرحله‌ی پاسداری از آرای مردم است. مردم افغانستان ضمن قدردانی از تلاش‌های پی‌گیر مسئولان در راستای برگزاری انتخابات، باید کاستی‌ها و شکایت‌های این روند را یکی یکی مورد بررسی قرار داده و دلایل آن را جویا شوند. شورای ملی باید از مسئولان کمسیون مستقل انتخابات بپرسد که چرا برگه‌های رای‌دهی به اندازه‌ی کافی در محلات رای‌دهی فرستاده نشد، چرا در تقسیم و فرستادن اوراق، میزان اشتراک کننده در محلات در نظر گرفته نشد و چرا عده‌ای از شهروندان به دلیل کمبود ورق‌های رای‌دهی از رای دادن محروم ماندند. همین طور دیگر نارسایی‌ها و کاستی‌های روند رای‌دهی تا اکنون را بررسی کرده و از مسئولان انتخابات جویا شود.
اما مهم‌تر از همه، ثبت شکایت‌های انتخاباتی و بررسی عادلانه‌ی آن‌ها میباشد. همان‌گونه که مردم در روز رای‌دهی به تمام تهدیدهای طالب و ترور نه گفتند، کمسیون شکایت‌های انتخاباتی نیز باید به تمام مصلحت‌های سیاسی و تعلقات قومی و منطقه‌ای خط چلیپا بکشد و با متقلبان و متخلفان از هر جناح و سمتی که باشند، برخورد قاطع و قانونی نماید. تمامی شکایت‌های انتخاباتی را یکی یکی بررسی کرده و تخطی‌های جدی انتخاباتی را جدا کرده و عوامل آن را به مردم افغانستان معرفی کند.
روند رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی یکی از مهم‌ترین مراحل روند انتخابات میباشد. فقط با رسیدگی عادلانه و جسورانه به تمامی موارد شکایت‌ها و تخلفات انتخاباتی است که نتیجه‌ی انتخابات برای مردم افغانستان قابل قبول می‌شود. کمسیون شکایت‌های انتخاباتی باید خود را از بند تمام مصلحت‌های سیاسی و قومی بیرون کرده و با برخورد جدی و بی‌طرفانه با شکایت‌های انتخاباتی، به مردم ثابت ساز‌د که بی‌طرف و مستقل است. این کمسیون هیچ‌الزامی به بازی‌های سیاسی یا تأثیر‌پذیری از مراجع قدرت ندار‌د. دست‌و‌پای این نهاد برای رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی باز بوده و می‌تواند نامزدان یا هر مرجع دیگری که عامل تخطی‌های انتخاباتی گردیده‌اند را به مردم افغانستان و نهادهای عدلی و قضایی معرفی کند. افزون برآن، صلاحیت‌های این نهاد از نظر قانونی نیز نسبت به انتخابات‌های قبلی زیاد میباشد. در قانون جدید انتخابات کمسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی به عنوان آخرین مرجع رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی به رسمیت شناخته شده و میکانیسم‌های کاری آن نیز روشن شده است، در حالی‌که در انتخابات‌های گذشته این نهاد براساس ره‌نمودها و دستور‌العمل‌های حکومت افغانستان عمل می‌نمود و دولت با تشکیل دادگاه‌های ویژه برای رسیدگی به جنجال‌ها و شکایت‌های انتخاباتی عملا این نهاد را به حاشیه برده بود. اما اکنون نه دولت و نه هیچ‌مرجع دیگری در امور کاری این نهاد مداخله کرده نمی‌تواند و صلاحیت‌ها و اختیارات، به‌شمول میکانیسم‌های کاری آن در قانون انتخابات تسجیل شده است. بنابراین، فعلا سرنوشت انتخابات و آرای مردم در دستان کمسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی است و امید می‌رود که این نهاد با کمال امانت‌داری و صداقت، به حماسه‌ی حضور مردم احترام گذاشته و از آرای آن‌ها پاسداری نماید.