جواد ناجی
پس از آن‌که اشرف غنی؛ رییس حکومت وحدت ملی، سفرش را برای شرکت در هفتادومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویارک لغو کرد، پرسش‌های نیز به میان آمد: چرا غنی نرفت؟ آیا مریض بود و چهارده ساعت پرواز تا نیویارک برای او سنگین و خسته کننده بود؟
با لغو سفر غنی، چانه‌زنی، تنش و سرزنش میان حنیف اتمر؛ مشاور شورای امنیت ملی اشرف غنی و داکتر عبدالله؛ رییس اجراییه برای شرکت در مجمع عمومی ملل متحد آغاز شد و با میانجی‌گری دیپلومات‌های خارجی در کابل، تکت پرواز به نام داکتر عبدالله بیرون شد و رییس اجراییه به نیویارک رفت.
با لغو سفر غنی به نیویارک، وضع صحی اشرف غنی نقل مجالس و محافل سیاسی و رسانه‌ای کشور شد. شایعات مریضی غنی دیر دوام نکرد و اشرف غنی در مصاحبه‌ای با تلویزیون طلوع، آمادگی خود را برای آزمایش‌های پزشکی برای اطمنان دادن به مردم مبنی بر این‌که حال او خوب است، اعلام کرد و گفت، چهارده ساعت در یک شبانه روز کار می‌کند. مصاحبه غنی با تلویزیون طلوع، ذهنیت مردم را اقناع نکرد و اطمنانی را که مردم انتظار د‌اشتند غنی نتوانست انتقال دهد و لغو سفر او همچنان به یک معما تبدیل شد.
در روزهای عید قربان، غنی دروازه‌های ارگ را باز گذ‌اشت تا اعضای کابینه، افسران ارتش، روزنامه نگاران، دانش‌جویان و حتا کارمندان تنظیف شهرداری و اهل هنود به مقر ریاست جمهوری بروند و با چشم سر، رییس حکومت وحدت ملی را ببیند که حال‌اش خوب است. در ایام عید، اشرف غنی به مردم گفت که دلیل نرفتناش به امریکا، بودن در کنار مردم در روزهای عید است. این را گفت تا بلکه توانسته باشد، به چرایی نرفتناش به امریکا پایان دهد.
اکنون که نشست مجمع عمومی در حال اختتام است و سران کشورها در راه بازگشت، منبع متعبر می‌گوید اشرف غنی به این دلیل سفرش را به نیویارک لغو کرد که باراک اوباما؛ رییس جمهور امریکا به وی وقت ملاقات نداده است.
نشست مجمع عمومی سازمان محلل متحد که سالانه در نیویارک برگزار می‌شود مهم‌ترین رویداد سال در جهان به حساب می‌رود. اهمیت دیگر این نشست گردهم آمدن سران کشورها در زیر یک سقف است. آن‌چه رفتن و شرکت در این نشست را مهم می‌سازد، نه نشستن روی صندلی، خمیازه کشیدن و گوش دادن به سخنان بی‌مایه این و آن بلکه از شگردهای اصلی رفتن به نیویارک دیدن یکی از قدرت‌مندترین رییس جمهور جهان است. و غنی در نخستین سال ریاست‌اش، به‌خاطر پر بودن جدول ملاقات‌های اوباما، بخت دیدن و عکس گرفتن با رییس جمهور امریکا را از دست داد و به نیویارک نرفت.
به استناد حرف‌های غنی و با توجه به میزان قابل توجه کمک‌های که امریکا سالانه به افغانستان سرازیر می‌کند، این کشور یکی از مهم‌ترین یا در صدر جدول متحدان بینالمللی افغانستان قرار می‌گیرد. بنابراین، زمانی که اوباما به غنی به عنوان رییس حکومت وحدت ملی وقت ملاقات نمیدهد و او را به حضور نمی‌پذیرد، نه تنها درخواست کننده ملاقات‌اش را حقیر می‌شمارد و نادیده می‌گیرد بلکه به شیفتگان و درخواست دهندگان ملاقات‌های‌اش پیام نارضایتی و عدم خوشنودی‌‌اش را نیز به صورت روشن منتقل می‌کند.
چرا اوباما از غنی ناراضی است؟ آیا نارضایتی اوباما از اشرف غنی به این مفهوم است که غنی با فقر محبوبیت مواجه شده است و شکایت از رییس حکومت وحدت ملی فرامرزی و بینالمللی شده است؟
واقعیت این است که امریکا برای غنی حساب کلان باز کرده بود و چشم امید به این تحصیل کرده دانشگاه کلمبیا دوخته بود. بدون تردید انتظار د‌اشت که با روی کار آمدن حکومت زیر ریاست غنی، افغانستان به ثبات سیاسی برسد، فساد کم‌تر شود و خیمه شب‌بازی امریکا، بعد از چهارده سال، از باتلاق بنام افغانستان جمع شود و امریکا با خاطرات تلخ ویتنام از افغانستان خارج نشود.
مخرج مشترک اوباما و مردم افغانستان، نارضایتی از غنی است. اوباما بعد از یک سال، به این درک نایل آمده است که حکومت وحدت ملی نه تنها کاری به پیش نبرده بلکه در حال دفن کردن ارزش‌ها و زیرساخت‌های نیم بندی است که در چهارده سال گذشته در افغانستان شکل گرفت و پایه‌ریزی شد.
هفتادومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل تنها برای اشرف غنی حاشیه ساز نشده است. اوباما با رد درخواست ملاقات‌های رؤسای جمهور ترکیه و صدر اعظم پاکستان برای رجب طیب اردوغان و نواز شریف نیز، درد سر خلق کرد.
اشرف غنی در اولین سفرش به امریکا توانست با چانه‌زنی‌ها و لابی‌های گسترده، اعضای کنگرۀ امریکا را وادار به کف زدن کند. اما کرسی‌های خالی مجمع عمومی سازمان ملل در موقع سخن‌رانی عبدالله نشان داد که رییس اجراییه نتوانسته است چنگ به دل سران کشورهای جهان بزند. رییس اجراییه در حاشیه اجلاس عمومی، تنها توانست چهره اوباما را از نزدیک ببیند و در ضیافت که اوباما و میشل برای سران کشورها تدارک دیده بود باری شانس دیدن اوباما برای عبدالله فراهم شد.
تفاوت نشست‌های رسمی با حاشیه‌ها این است که در نشست رسمی دو طرف با آجندای مشخص دور میز می‌نشینند اما دیدارهای حاشیه‌ای با نوشیدن یک گلاس قهوه، خنده و شوخی تمام می‌شود و معمولاً این نوع دیدارهای از نظر زمانی بسیار کوتاه و زودگذر است. به گفتۀ آصف اشنا؛ معاون سخن‌گوی ریاست اجراییه، اوباما در حاشیه دیدارش با عبدالله روی حمایت از حکومت وحدت ملی تأکید کرده است و از اصلاحات سیاسی (اصلاح نظام انتخاباتی) که ضمانت برای ثبات سیاسی افغانستان عنوان شده است، حرف زده است. مدیریت هدف‌مند «حمایت قاطع» ناتو در افغانستان بخش دیگری از حرف‌های تبادله شده میان اوباما و عبدالله بوده است.
مهم‌ترین چهرۀ دولت امریکا را که عبدالله با او ملاقات کرد، جوبایدن؛ معاون اوباما بود. متباقی افرادی را که رییس اجراییه دیدار کرد، مقامات پائین رتبه دولت امریکا مثل معاون وزیر امور خارجه امریکا در امور مهاجرت و معاون مشاور امنیت ملی رییس جمهور اوباما بود.