رحمت‌الله ارشاد
منابع محلی ولسوالی جاغوری دیروز افشا کردند که ریاست امنیت ملی تصمیم دارد برای رهایی 31 مسافر ربوده‌شده از ولایت زابل، زندانیان این گروه را با آن مسافران ربوده‌شده تبادله کند. امنیت ملی ظاهراً این تصمیم را به دلیل فشارهایی که از سوی مردم و فعالان جامعه‌ی مدنی و رسانه‌ها بر حکومت تحمیل شده است، می‌گیرد. اما آیا این تصمیم درست است؟ آیا این راه‌حل به نفع مردم افغانستان است؟
1- بدون هیچ‌شکی، دولت مکلف است برای رهایی این ربوده‌شده‌ها تلاش کند تا آنان از بند تروریستان رها شوند. اما تبادله‌ی ربوده‌شده‌ها تنها راه‌حل این موضوع نیست و معقول‌ترین راه‌حل هم نیست. دولت می‌توانست با حمایت میانجی‌گران قومی و رسوم محلی، گره از این مشکل بگشاید و ربوده‌شده‌ها را رها کند. هم‌چنان دولت می‌توانست، عملیات نظامی درازمدت و قدرت‌مندی در راستای رهایی این مسافران به اجرا بگذارد و از راه جنگ در پی رهایی این مسافران باشد.
2- حالا که راه‌حل نهایی حکومت برای پایان‌بخشیدن به این گروگان‌گیری، تبادله‌ی ربوده‌شده‌هاست، این راه‌حل کوتاه‌مدت برای رهایی فقط 31 نفر یا 29 نفر است. این راه‌حل اما در درازمدت خودش بانی یک مشکل کلان‌تر در سطح کشور است. رهایی مسافران از سوی تروریستان در بدل رهایی تروریستان از سوی دولت یا خانواده‌های ربایندگان، منجر به تقویت گروگان‌گیری و آدم‌ربایی خواهد شد. آزادی مسافران در بدل آزادی زندانیان تروریست، نتیجه‌ی واضحش این است: تروریستان و گروه‌های مسلح و بی‌کار، پس از این بیش‌تر آدم‌ربایی خواهند کرد تا باج بیش‌تر و امتیاز بیش‌تری به دست بیاورند. از این‌رو، چنین معامله‌ای بدون شک منجر به تقویت یک تجارت خواهد شد. تجارتی که آدم‌ربایی، هزاره‌ربایی، تاجک‌ربایی یا ازبک‌ربایی و پشتون‌ربایی موضوع اصلی آن خواهد بود. این معامله‌ی گروه‌های تروریستی، دزدان و نیروهای درمانده و فقیر افغانستان را در مناطق مختلف افغانستان وادار خواهد کرد که به آدم‌رباهایی تبدیل شوند که آدم‌ربایی‌شان نان‌آور و سودآور باشد.
3- خطر دیگری نیز وجود دارد. ما نمی‌دانیم که دولت چه کسانی را در بدل رهایی این مسافران از زندان‌های امنیت ملی رها می‌کند. خانواده‌های ربایندگان؟ تروریستان؟ یا چه کسی و چه گروهی؟ از آن‌جایی که هویت این افراد مشخص نیست، احتمال این‌که تروریستان خطرناک از زندان رها شوند، وجود دارد. رهایی تروریستان خطرناک همان‌طور که می‌تواند توجیهش این باشد که در بدل رهایی ربوده‌شده‌ها آن‌ها را آزاد کردیم، می‌تواند با این نیت نیز صورت بگیرد که دولت این تروریستان را رها کند، تا مشوقی باشد برای گفت‌وگوهای صلح. در هردو صورت، آن تروریستان که چنین راحت رها شوند، دوباره به جنگ بر خواهند گشت و انسان‌های بی‌گناه بیش‌تری را خواهند ربود و انتحار و انفجار بیش‌تری را سازمان‌دهی خواهند کرد. حالا نگرانی بزرگ این است که دولت تروریستان را با اهداف و انگیزه‌های سیاسی خودش رها کند و منتش را بگذارد سر هزاره‌ها و مردم افغانستان. این بد‌ترین شکل بازی است. ممکن است تروریستان خطرناکی شامل افرادی باشند که رها شوند و این ممکن است صرف به این نیت که مشوقی باشد برای نشستن طالبان در پشت میز گفت‌وگوهای صلح، اما دولت آن را خون‌بهای کسانی قلم‌داد و معرفی خواهد کرد که ربوده شده‌اند.
4- از این‌رو، تبادله‌ی ربوده‌شده‌ها خطرناک است و راه‌حلی موقتی. این راه‌حل می‌تواند موجی از آدم‌ربایی را در کشور به راه بیاندازد که آنگاه دولت نتواند دامنه‌ی آن را جمع کند. لذا این راه‌حل منطقی نیست و نمی‌تواند آخرین گره را باز کند. این راه‌حل مشکلات بیش‌تری خلق خواهد کرد. مشکلاتی که در آینده نه مردم تحمل آن را خواهند داشت و نه دولت قادر به حل آن خواهد بود.