منبع: الجزیره
نویسنده: ایمل فیضی
برگردان: حمید مهدوی
امضای موافقت نامه‌ی همکاری استخباراتی میان افغانستان و پاکستان نگرانی‌های فزاینده را در تمام سطوح در افغانستان باعث شده است. ریاست امنیت ملی افغانستان و سازمان استخباراتی پاکستان (آی.اس.آی) تفاهم‌نامه‌ای را امضا کرده اند که نظر به گفته‌ی کاخ ریاست جمهوری افغانستان، هدف آن «عمدتا مبارزه مشترک علیه تروریزم است».
حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان، با اظهار نگرانی‌های عمیقش در مورد امضای این موافقت‌نامه، در بیانیه‌ای از حکومت خواست تا این تفاهم‌نامه را «فورا لغو» کند. گفته شده است که روسای جمهور کنونی و پیشین روز چهار شنبه بحث تیلفونی «بسیار تندی» در مورد این مسئله داشتند.
ظاهرا نزدیکی خام حکومت وحدت ملی افغانستان با اسلام آباد به شکل تدریجی افغانستان را مطیع پاکستان می‌سازد. تحت نام همکاری‌های استخباراتی دوجانبه، این تفاهم‌نامه به آی.اس.آی پاکستان اجازه خواهد داد تا عمیقاً در نهادهای کلیدی امنیتی افغانستان نفوذ کرده و حاکمیت کشور را تضعیف کند. این تفاهم‌نامه با منافع ملی افغانستان در تضاد قرار دارد.
دشمنِ دشمن من؟
رسانه‌های افغانستان و پاکستان گزارش دادند که مطابق به این موافقت نامه، آی.اس.آی «ماموران ریاست امنیت ملی را تجهیز کرده و آموزش» خواهد داد؛ گزارشی که توسط کابل رد شده است. گزارش‌های رسانه‌های افغانستان نشان می‌دهد که بر اساس این موافقت نامه، این دو نهاد استخباراتی «به صورت مشترک علیه تجزیه طلبی» و «نهادهای جاسوسی دشمن خواهند جنگید». این موافقت‌نامه هم‌چنین به نهادهای استخباراتی پاکستان اجازه می‌دهد تا از افراد مظنون تروریست در بازداشت‌گاه‌های افغانستان تحقیق کنند. هم‌چنین گفته شده است که این تفاهم در مورد «شکل‌دهی افکار عمومی» در مورد پاکستان در افغانستان نیز ماده هایی دارد. امضای این پیمان پرسش‌هایی را مطرح کرده است؛ پرسش‌هایی چون قرار است ریاست امنیت ملی افغانستان به صورت مشترک با آی.اس.آی پاکستان با کدام سازمان استخباراتی «دشمن» مقابله کند؟ دشمن مشترک ما کیست؟ تروریست‌ها کی‌ها اند؟ تعریف تروریزم و تروریست‌ها در این موافقت نامه، که دو طرف در مورد آن توافق داشته باشند، چیست؟ و سرانجام این که این دو سازمان استخباراتی با کدام تجزیه طلبی و گروه‌های تجزیه طلب می‌جنگند؟
افغانستان و پاکستان «سازمان استخباراتی دشمن» مشترک ندارند که با آن بجنگند. نهاد استخباراتی افغانستان از زمان سقوط رژیم طالبان تا کنون با فعالیت‌های پنهانی آی.اس.آی در افغانستان مقابله کرده است. نیروهای امنیتی افغانستان برای بیش از یک دهه یک جنگ تحمیل شده را با «دارایی‌های استراتیژیک» پاکستان از قبیل طالبان، شبکه‌ی حقانی و لشکر طیبه می‌جنگند. باورها بر این است که تمام این گروه‌های تروریستی که با کشتن افغان‌های بی‌گناه همه روزه خشونت می‌کنند، در پاکستان پناهگاه‌های امن دارند و از حمایت لجام گسیخته ارتش و نهادهای استخباراتی کشور میزبان برخوردارند. مشاور امنیت ملی افغانستان که اخیرا در شورای ملی سخنرانی می‌کرد، گفت که پناهگاه‌های تروریست‌ها که در پاکستان موقعیت دارند هنوز «تهدید جدی» صلح و ثبات در افغانستان هستند و «تقاضای اصلی ما» از پاکستان از بین بردن آن هاست. اگر تفسیر پاکستان از اصطلاح «سازمان‌های استخباراتی دشمن» هند است، باید بپذیرد که هند دوست و متحد افغانستان است.
سیاست‌های خودویران پاکستان
تردیدی وجود ندارد که پاکستان نیز از افزایش چشم‌گیر فعالیت‌های تروریستی رنج می برد. پاکستانی‌های بی گناه هر روزه در بخش‌های مختلف این کشور در حملات تروریستی کشته می شوند. رهبری پاکستان باید درک کند که گسترش فعالیت‌های تروریستی در خاک این کشور پیامد مستقیم سیاست‌های خودویران استفاده از ابزارهای تروریزم و افراط گرایی حکومت این کشور است. اعتماد به پاکستان گروه‌های تروریستی افراطی به فعالیت‌های تروریزم در افغانستان و پاکستان دامن می زند. عنصر «جنگ مشترک علیه تجزیه طلبی و گروه‌های تجزیه طلب» در این تفاهم‌نامه، نگران کننده‌ترین بخش این موافقت نامه است. افغانستان یک کشور متحد است و هیچ گروه تجزیه طلبی در داخل یا خارج کشور وجود ندارد. برخلاف، پاکستان از زمان شکل‌گیری اش تا کنون جنبش‌های تجزیه طلب در خاکش دارد و آن‌ها عملاً با پاکستان در جنگ اند. جنبش‌های تجزیه طلب پاکستان نه ربطی به افغانستان دارد و نه موجودیت این گروه ها در بلوچستان، سند، وزیرستان و دیگر بخش‌های پاکستان یک پدیده‌ی تازه است. سازمان استخباراتی پاکستان تحت پرچم جنگ مشترک علیه «تجزیه طلبی و جنبش‌های تجزیه طلب» استراتیژی پنهان دارد که می تواند برای افغانستان بسیار مضر باشد.
باید چه شود؟
سیاست دل‌جویی حکومت افغانستان در رابطه با پاکستان، یک امتیاز یک جانبه به دستگاه نظامی پاکستان است. حکومت افغانستان هم چنین موافقت کرده است که پاکستان نیروهای پولیس افغانستان را آموزش بدهد. این امر به پاکستان اجازه می دهد تا به تدریج مورد اعتماد نهادهای امنیتی و دفاعی افغانستان واقع شود.
نواز شریف، نخست وزیر پاکستان، در جریان دیدارش از کابل اعلان کرد که «ظرفیت سازی پولیس افغانستان، به شمول آموزش آن ها، همان‌گونه که قبلاً پیشنهاد شده است انجام خواهد شد». او هم چنین گفت که پاکستان «همکاری امنیتی و دفاعی اش» با افغانستان را «عمیق‌تر» خواهد ساخت.
افغان ها نه شاهد تغییر چشم‌گیر در سیاست دوگانه پاکستان در قبال افغانستان هستند و نه در برخورد این کشور با گروه‌های تروریستی تغییری می بینند. نمایندگان پارلمان با محکوم کردن امضای این موافقت‌نامه با پاکستان، مقام‌های ارشد امنیتی را به جلسه‌ی عمومی شورای ملی احضار کردند.
رحمت الله نبیل، رییس امنیت ملی افغانستان، مخالفتش را با ارگ اعلام کرده و در برابر امضای این پیمان مقاومت کرده است. این برای حکومت افغانستان یک الزام است تا فوراً این تفاهم‌نامه را پاکستان را لغو کند، قبل از این که این امر به اعتراض ملی بیانجامد.