فرهاد خراسانی
پانزده سال پیش که افغانستان در تحت سلطه گروه متحجر طالبان قرار داشت این گروه اجازه نمی داد که مردم موسیقی بشنوند از دید این گروه متحجر و تجدد ستیز شنیدن موسیقی حرام بود و برای هشدار مردم بر سر هر چهار راهی نوار های شکسته را آویزان کرده بودند و به این طریق به مردم نشان می دادند که نباید موسیقی بشنوند و ببیند و حتا مردم در محافل عروسی و شادمانی شان نمی توانستند موسیقی بخش کنند و از آن لذت ببرند. طالبان براساس همین باور شان با هنر و هنر مند مخالف بود و زمانی که کابل را تحت تصرف خویش در آوردند تمامی آثار نقاشی هنر مندان را در نگارستان ملی به آتش کشیدند و تندیس های بودا به عنوان نماد کفریت انفجار داد و از بین برد. به این صورت افغانستان کشوری بود در که آن آثاری از مدنیت دیده نمی شد. تنها رادیو کابل فعال بود آنهم چند ساعت نشرات داشت و در مدت پخش برنامه هایش چندین بار نشرات آن به خاطر قطع برق قطع می شد و از تلویزون خبری نبود زیرا؛ تلویزن رسانه ی بود که در آن تصویر انسان به گونه ی متحرک نشان داده می شود و طالبان به خاطر آن، نشرات تلویزون را قطع کرده بود. دیدن تلویزیون برای هر فرد مردم افغانستان به یک رویایی تبدل شده بود. اما با به و جود آمدن شرایط جدید و تشکیل دولت در تحت حمایت جامعه ی جهانی، جامعه ای افغانستان شاهد تغییرات جدید شد و مظاهر تمدن و ارزشهای و الگوهای زندگی مدرن در جامعه افغانستان راه باز کرد و موازی با تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در حوزه اطلاعات جمعی و ارتباطات افغانستان دست آورد شایانی را نصیب شد. برای اولین بار خدمات تلفنی از شهر ها به روستا رفت و همگانی شد و اکنون در دور ترین نقاط کشور مردم به تلفن دست رسی دارند. اکنون 89 دستگاه تلویزنی و 222 دستگاه رادیویی در سرتاسر کشور فعالیت دارد و در اکثر مناطقی که شرکت های مخابراتی خدمات تلفونی را ارائه می کند به گونه خدمات انترنتی را هم به مردم عرضه می کند.
وزارت مخابرات کشور دیروز به طور رسمی اعلام نمود که سیستم نشر رسانه های تصویری و شنیداری کشور از انالوک به دیجیتال تغییر می یابد. امیرزی سنگین وزیر مخابرات کشور دیروز (9 سنبله) در مراسم آغاز به کار سیستم دیجیتالی شدن رسانه های تصویری و شنیداری در مورد اهمیت دست آورد های خدمات مخابراتی و رسانه ی گفت : “این پیشرفت در ده سال در یک کشور کاملا بی‌نظیر است. در هیچ جای دنیا در چنین وقت کوتاه به این پیمانه پیشرفت صورت نگرفته است. گفته می‌توانم که در این عرصه در بین ممالک منطقه مقام اول را داریم” گسترش خدمات مخابراتی و رسانه ی در کشور در ضمن آنکه افغانستان را از یک کشور منزوی در شبکه اطلاعاتی جهان به یک جامعه بر خوردار از خدمات اطلاعاتی مبدل کرد مصدر تغییرات و سهولت های زیادی در زندگی خصوصی و عمومی مردم شد پیش از دوره جدید مردم مجبور بودند که برای صبحت کردن تلفونی به وابستگان و عزیزانش که در خارج از کشور مهاجر بودند به کشور های همسایه می رفتند و هیچ گونه سیستم ارتباطی دیگر مانند پست و تلگراف در افغانستان فعال نبود و نیز مردم به جز از رادیو به رسانه های همگانی دیگر مانند تلویزیون و انترنت دست رسی نداشتند. اما اکنون مردم از تمامی این سهولت ها بهره مند می باشند و آمدن این پدیده های مدرن تغییرات و سهولت های زیادی را در زندگی مردم ایجاد نموده است در تمامی شهر های بزرگ و کوچک دستگاه های تلویزیونی و رادیونی فعال می باشد و در اکثر روستا که از نظر فرهنگی بهتر باشد مردم از طریق دیش آنتن به تلویزیون های ملی و جهانی وصل اند. با دیجیتالی شدن پخش رسانه های شنیداری و تصویری کشور امکان دست رسی مردم به نشرات تلویزیون های داخلی بیشتر می شود و مردم به سادگی می توانند از برنامه های تفریحی، خبری و تحلیلی آن مستفید شوند. یکی از مزایای دسترسی مردم به رسانه های تصویری و شنیداری بر علاوه بعد خبری و اطلاعاتی آن بهره مندی مردم از برنامه های تفریحی و سرگرمی آن می باشد که فرصت های مناقشه و جدال های خانوادگی را کاهش داده است و به نحوی بعد تفریحی را در خانه ها مردم ایجاد کرده است.
دیجیتالی شدن نشر رسانه دیداری و شنیداری کشور برعلاوه ی آنکه امکان نشر رسانه های ملی را در سر تا سر کشور ممکن می سازد امکان این را نیز فراهم می سازد که برنامه های تلویزیونی و رادیوی کشور از مرز های کشور کذشته مردمان کشورهای همسایه هم به برنامه های تلویزیونی و رادیوی ما دست رسی یابند و از فرهنگ و ظرفیت های فرهنگی جامعه افغانستان آشنا شوند.
آنچه در این مورد باید گفت این است که وزارت اطلاعات و فرهنگ تلاش نمایند که رسانه های تصویری و شنیداری برنامه های مفید و سالم را تولید کنند و بر بعد تاثیر گزاری مثبت برنامه های شان توجه نمایند تا از آن طریق ظرفیت فرهنگی جامعه بالا رود. رسانه ها و وسایل اطلاعات جمعی برعلاوه ی آن که کار کرد مثبت و موثری در درجهت تغییر و پویایی جامعه دارد درصورتیکه؛ روی کارکرد مفید و سالم آن توجه صورت نگیرد و برنامه ها و سیاست های کلی برای عرضه برنامه های سالم و مفید از طرف دولت و نهاد های فرهنگی کشور و جود نداشته باشد می تواند بعد تاثیر گزاری مثبت اش را از دست می دهد.