هادی سحر
زمان‌گیر شدن انتخابات و روند شمارش و بازشماری آرا در افغانستان، تاثیر ناگوار بالای کارها و زندگی روزانه‌ی مردم در کشور وارد کرده است. به گفته‌ی بعضی از آگاهان سیاسی، این انتخابات روند عادی زندگی در افغانستان را مختل کرده است.
امروز شهروندان در گوشه و کنار کشور، چشم امید به نتیجه‌ی این انتخابات دوخته‌اند. نزدیک به شش ماه از برگزاری انتخابات می‌گذرد. روندی که با دو دور برگزاری و شمارش آرا و یک بار تفتیش همراه بوده است، اما هنوزهم نتیجه‌ی آن ناپیداست.
هوای غبار‌آلود انتخابات در جو سیاسی کشور، بالای هیچ‌چیز بی‌تاثیر نبوده است. طولانی‌شدن این روند چرخه‌ی زندگی هر افغان را به لرزه در آورده است: از کسبه‌کاران گرفته تا تاجران و دکان‌داران شهر همه از تاثیر سوی این روند شکایت دارند.
مردم شب و روز لحظه‌شماری می‌کنند تا زمان اعلان نتیجه‌ی این انتخابات فرا رسد. نتیجه‌ای که چگونگی ختم بیش از یک دهه حکومت جدید وآرزوهای میلیون‌ها افغان به آن گره خورده است.
طولانی‌شدن این روند بر روال و روان زندگی مردم در افغانستان سایه افگنده است و مردم از زمان‌گیرشدن این انتقال قدرت سیاسی به ستوه آمده اند. هرکس در هرجا از تاثیر منفی انتخابات میگوید؛ کسی از بیکاری شکایت دارد و کسی هم از نا‌امنی و فساد گسترده‌ی اداری.
عبدالرشید مرد میان‌سالی است که در یک گوشه‌ی شهر دکان قالین فروشی دارد. او در مورد تاثیر منفی انتخابات چنین گفت: «در جریان پس از انتخابات یک تغییر چشم‌گیری در خرید و فروش مال‌های من به وجود آمده است. به دلیل رونق نداشتن کاروبار، گاهی با خود فکر می‌کنم کدام خبری یا حادثه‌ای کلان درحال اتفاق افتادن است.» رشید میگوید انتخابات، تمام فکرش را به خود مصروف کرده است و نتیجه‌ی درست این انتخابات مردم را به صلح خواهد رساند؛ پدیده‌ای گم‌شده‌ای که فه گفته‌ی او ملت سال‌ها در پی آن اند.
تنها رشید نیست که از نگرانی‌های پس از انتخابات و آینده‌اش رنج می‌برد؛ بل تمام شهروندان دراین مورد وحدت نظر دارند. غلام محمد مرد کهن‌سالی است که در گوشه‌ای سرک با کراچی دست داشته‌اش میوه‌فروشی می‌کند. وی میگوید به خاطر طولانی شدن این انتخابات، سر درگمی عجیبی در زندگی‌اش پدید‌آمده است. به باور غلام محمد، این که انتخابات زمان‌گیر شده مهم است؛ ولی به‌وجود‌آمدن یک حکومت سالم و کارا مهم‌تر از آن است. این مرد، که تامین اعاشه‌ی هفت نفر را به عهده دارد، میگوید تمام آرزو و خواستش این است که کشور بار دیگر دچار بحران‌های داخلی نشود و سرنوشت سال‌های سیاه جنگ و آوارگی تکرار نشود.
به درازا کشانده شدن انتخابات ریاست جمهوری سال 1393 کشور، همه را به نحوه‌ی متضرر کرده است. کسانی که قبل از این به کارهای خرید و فروش خانه و زمین مصروف بودند از نزول قیمت‌ها و تعطیلی معاملات زمین و خانه شکایت دارند.
حاجی جان‌آغا وفا، مسوول دفتر رهنمایی وفامقصودی، میگوید که پس از انتخابات کارهای خرید و فروش زمین و خانه به کلی خوابیده است. به باور حاجی جان‌آغا مردم پیش از برگزاری انتخابات نسبت به آینده امیدوار بودند؛ اما زمان‌گیر شدن روند انتخابات و تنش‌های سیاسی بین دو کاندید، باعث شد که مردم نسبت به آینده بی‌باور شوند. جان‌آغا علاوه کرد که هرچند زمین‌های که در ساحه‌ی تجارتی موقعیت دارد، تغییر در سطح قیمت‌های آن به‌وجود نیامده است؛ اما مانع رشد قیمت‌های آن شده است؛ ولی زمین‌های که در مناطق غیرتجارتی موقعیت دارد، قیمت‌های آن به نصف قیمت‌های سابق آن نزول کرده است.
این مسوول دفتر راهنمایی گفت که حتا در سفر اول وزیر خارجه آمریکا به افغانستان، که گره کور انتخابات گشوده شد، مردم برای خرید و فروش زمین به این‌جا مراجعه کردند؛ چون امیدواری برای مردم ایجاد شده بود؛ اما ادامه‌ی تنش‌های سیاسی بین کاندیدان بار دیگر مردم را نگران کرده است.
سمیع الله نیازی، مسوول فروش شرکت مواد تعمیراتی وحید نیازی، از تاثیر منفی که انتخابات بالای فروش شرکت آن‌ها گذاشته است گفت مردم نمی‌توانند با دست باز به ساخت و ساز کارهای تعمیراتی بپردازند و کارهای شان نیز به صفر تقرب کرده است. نیازی علاوه کرد که مسوولان گمرگ نیز با استفاده از فرصت پیش‌آمده سو استفاده می‌کنند و رشوه می‌گیرند. بربیناد گفته‌های نیازی، شکایت‌های مردم بی پاسخ می‌ماند و دولت به مشکلات رسیدگی نمی‌کند.
از سوی دیگر حاجی آصف صادق‌زاده مسوول شرکت صادق‌زاده که روغنیات و مواد سوختی را از بیرون وارد می‌کند میگوید، انتخابات ۵۰ درصد از واردات و خرید و فروش آن‌ها را کاهش داده است به باور آقای صادق‌زاده تاثیرات منفی این انتخابات خیلی چشم‌گیر است.
آگاهان اقتصادی هم زمان‌گیر شدن روند انتتخابات را یک آسیب کلان بر پیکر اقتصاد کشور می‌دانند و دولت را به سوء مدیریت و دخالت در امور انتخابات متهم می‌کنند. سیف‌الدین سیحون، استاد اقتصاد در دانشگاه کابل در مورد گفت: « در نتیجه‌ی مداخلات نابجا و سومدیریت دستگاه اجرایی کشور، این انتخابات به بحران کشانده شد و پیامد آن هم از هم‌پاشیدن جامعه‌ی نیم بند اقتصادی کشور میباشد» آقای سیحون معتقد است که تمام دستگاه اجرایی افغانستان که در زمینه‌ی پروژه‌های انکشافی و توسعه‌یی کار می‌کردند تعطیل است. چون به باور او، سرمایه‌گذاری‌ها کاهش یافته و پروژه‌های کلان انکشافی در اثر قطع کمک‌ها متوقف شده است.
آقای سیحون با انتقاد از دولت که در جمع‌آوری 25 درصد از عواید کوتاهی کرده گفت: این کار خودش یکی از پیامدهای منفی انتخابات بر اقتصاد کشور میباشد.
آگاهان سیاسی نیز طولانی‌شدن این روند را به نفع کشور نمی‌دانند. احمد سعیدی، از آگاهان سیاسی به این باور است: انتخابات تمام مشروعیت‌های سیاسی و معنوی خود را در نزد ملت از دست داده است. این انتخابات اعتماد مردم را نسبت به دموکراسی و روند مردم‌سالاری به شدت آسیب رسانده است.
در همین حال روح‌الله احمد‌زی، رییس مطبوعات اداره‌ی حمایت از سرمایه‌گذاری‌ها (آیسا) میگوید، از آغاز کمپاین‌های انتخاباتی تا حالا سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در کشور سیر نزولی داشته است: میزان سرمایه‌گذاری‌ها در مقایسه به هفت ماه پیش از 494 میلیون دالر به 472 میلیون دالر کاهش پیدا کرده و این کاهش معلول طولانی شدن انتخابات است.
از سوی دیگر منیر زدران، مسوول روابط عامه در اداره‌ی انکشاف صادرات افغانستان، می گوید گراف صادرات کشور نسبت به گذشته بسیار پایین آمده و به دلیل نظارت کم‌تر دولت در بندرها، اخاذی‌ها و گرفتن رشوه نیز افزایش یافته است.
این انتخابات تا کنون طولانی‌ترین انتخابات در تاریخ اقغانستان خوانده شده که طی آن انتقال قدرت سیاسی از یک زعیم به زعیم دیگر به گونه‌ای مسالمت‌آمیز صورت می‌گیرد.