منبع: الجزیره
نویسنده: کاوون کاکر
برگردان: حمید مهدوی
برای این‌که مردم افغانستان بتوانند به جلو حرکت کنند، اعلام نتایج انتخابات نباید بیش‌تر از این به تأخیر انداخته شود.
به نظر می‌رسد توافق اخیری که با پادرمیانی جان کری، وزیر امور خارجه‌ی ایالات متحده‌ی امریکا برای پایان دادن به بن‌بست انتخابات افغانستان حاصل شده بود، فروپاشیده است. با وجود تلاش‌های دقایق آخر ایالات متحده و سازمان ملل متحد برای یافتن یک راه‌حل، عبدالله عبدالله، یکی از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان یک‌بار دیگر اعلان کرده است که نتایج انتخابات را نمی‌پذیرد و گفت‌وگوهای سیاسی به بن‌بست رسیده است.
مطابق به این موافقت‌نامه که بین عبدالله و اشرف غنی به امضا رسید، صد درصد آرا باید تفتیش شده و حکومت وحدت ملی تشکیل می‌شد. بر‌این اساس، برنده‌ی انتخابات که توسط نتیجه‌ی تفتیش آرا مشخص خواهد شد، رییس جمهور و نامزد دیگر یا کسی که او تعیین خواهد کرد، در پست جدید‌التأسیس رییس اجرایی تعیین خواهد شد و در میان دیگر شرایط این موافقت‌نامه، در زمینه‌ی تعیین پست‌های کلیدی امنیتی و اقتصادی، برابری وجود خواهد داشت.
دو دیدار سطح بالای کری از افغانستان و چندین تماس تیلفونی طولانی و با جزئیات بین باراک اوباما، رییس جمهور ایالات متحده و دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری، نیاز بود تا توافق دوجانبه‌ای حاصل شود، توافقی که بر اساس آن، آرای دور دوم انتخابات از نظر تخنیکی تفتیش شدند و گفت‌وگوهای سیاسی ادامه یافتند.
تقلب سازمان‌دهی شده
با این حال، در حالی که در زمان تفتیش آرای انتخابات به نظر می‌رسید که تقدم غنی غیر قابل تصور باشد، عبدالله روند را ترک کرد. این تصمیم در پی خروج قبلی عبدالله از روند، به دلیل آن‌چه که وی آن را «تقلب سازمان‌دهی شده» می‌خواند، اتخاذ شد.
بخش سیاسی این توافق میان دو نامزد نیز به دلیل اختلافات در مورد نقش رییس اجرایی، تا حد زیادی به شکست مواجه شد. عبدالله مدعی است که وزیران باید به رییس اجرایی گزارش دهند، در حالی که غنی اصرار دارد که قانون اساسی این صلاحیت را به رییس جمهور داده است. در عوض، غنی پیش‌نهاد کرده است که رییس اجرایی ریاست کمیته‌های فرعی کابینه و کمیته‌های هم‌آهنگی وزارت‌خانه‌ها را بر عهده داشته باشد. هم‌چنین بحث‌هایی در مورد پیش‌نهاد تأسیس شورای اجرایی وزیران، که ریاست آن را رییس اجرایی بر عهده داشته باشد، نیز وجود داشته است.
ساخت‌و‌سازهای خلاقانه‌ی دقیقه‌ی آخر ممکن برای نامزدان قابل قبول باشند، اما هنوز پرسش‌هایی در مورد این‌که آیا حامیان این نامزدان، به‌ویژه حامیان تندرو عبدالله، نیز آن را خواهند پذیرفت، وجود دارند. هم‌چنین به نظر می‌رسد که انگیزه‌های کمی برای عبدالله وجود داشته باشد تا این توافق را بپذیرد، که در این صورت او باید نتیجه‌ی تفتیش آرای انتخابات را نیز بپذیرد. وقتی که بعدا به او معامله‌ی مشابهی پیش‌نهاد می‌شود، پس چرا او باید مشروعیت پیروزی رقیب خود را بالا ببرد؟
از یک طرف، غنی به‌دنبال توافقی است که انتقال آرام قدرت از یک رییس جمهور منتخب به رییس جمهور منتخب دیگر، برای اولین بار در تاریخ افغانستان را ممکن سازد. او با این انتظار که برنده اعلان خواهد شد، دروازه را برای معامله، حتا پس از اعلان نتیجه‌ی انتخابات، باز گذاشته است و گفته است که رقیبش در حکومتش شامل خواهد بود.
بنا‌براین، پس از دو ماه توافق جنجالی، نامزدان انتخابات ریاست جمهوری از هم دور‌ند و بن‌بست انتخاباتی هم‌چنان ادامه دارد. مقام‌های ایالات متحده اکنون به‌صورت شخصی می‌پذیرند که شاید طرح کری بیش از حد بلندپروازانه بوده است. این طرح انتظارات متناقض را به وجود آورد: از یک طرف، تفتیش آرای انتخابات برنده و بازنده خواهد داشت و از سوی دیگر، قدرت به‌طور مساویانه بین دو رقیب تقسیم خواهد شد. مطابقت پست جدید رییس اجرایی، که در دنیای اقتصاد یک اصطلاح تعریف شده است، اما در سیستم‌های سیاسی پیشینه ندارد، نیز جای بحث دارد. این کار می‌تواند یک اقدام فرا‌قانون اساسی به منظور تحمیل یک نخست‌وزیر غیر‌رسمی در یک سیستم ریاستی باشد.
یک گام رو به جلو؟
با این وجود، یک گام بزرگ رو به جلو، یعنی تفتیش صد درصد آرای انتخابات ریاست جمهوری وجود داشته است، که تحت نظارت سازمان ملل متحد و با حضور ناظران داخلی و بین‌المللی و رسانه‌ها انجام شده است. سازمان ملل متحد، ایالات متحده و دیگران منتظر اعلان نتایج آنند.
این در حالی است که افغانستان با چالش‌های ترس‌ناکی مواجه است؛ چالش‌هایی از قبیل افزایش شورش‌گری تمام‌عیار و کاهش فعالیت‌های اقتصادی‌ای ناشی از کاهش شدید نیروهای خارجی و کاهش کمک‌های اقتصادی بین‌المللی‌ای که در بیش از یک دهه‌ی گذشته رگ حیات حکومت افغانستان بوده است. به گفته‌ی وزیر مالیه‌ی کشور، به درازا کشیدن فرایند انتخابات به تنهایی 5 میلیارد دالر برای اقتصاد کشور هزینه داشته است.
انتخابات به‌صورت طبیعی قطبی‌کننده است. توافق میان نامزدان برای پذیرفتن نتایج انتخابات و این‌که در حکومت وحدت ملی با هم کار کنند، از سوی اکثریت مردم افغانستان استقبال خواهد شد. اما تداوم حالت بلاتکلیفی ناشی از فقدان توافق سیاسی، به‌شدت به کشور آسیب زده و خشونت‌های روز‌افزون و فساد و ضعف کلی قانون و نظم را تقویت می‌کند. این حالت مسلما طالبان و حامیان خارجی آن‌ها، که اخیرا حملات بزرگ و پیچیده‌ای را راه‌اندازی کرده و ده‌های مقام امنیتی و ملکی را کشته و زخمی کرده‌اند، را جسورتر ساخته است.
بدون موجودیت آمار دقیق رای‌دهند‌گان و هویت آن‌ها، شورش در حال افزایش و حضور گروه‌های مسلح غیر‌قانونی در کشور و نهادهای ملی ضعیف، انتظار می‌رفت که نتایج انتخابات جنجال‌برانگیز باشد. اما اکنون که آرا چندین بار شمارش و مطابق به معیارهای انتخاباتی بین‌المللی تفتیش شده‌اند، افغان‌ها نباید بیش از این برای اعلان نتایج رای‌شان انتظار بکشند.