کشور، گروگان دو نامزد انتخابات

روند بازشماری آرای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری برای بار سوم متوقف شده است. کمیسیون مستقل انتخابات دلیل متوقف شدن روند بازشماری آرا را اختلاف نظر میان دو تیم انتخاباتی عنوان کرده است، اما سخن‌گویان تیم‌های انتخاباتی هم‌دیگر را متهم به متوقف کردن روند کرده‌اند. کمیسیون مستقل انتخابات اعلان کرده است که تا چهار روز بعد از عید و تا زمانی که تیم‌های انتخاباتی اختلافات میان خود‌شان را رفع و ناظران خود را به پروسه بفرستند، روند را متوقف می‌کند. قرار بود روند بازشماری آرای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در طول سه هفته تکمیل و نتیجه‌ی آن به مردم افغانستان اعلام شود؛ اما اکنون با گذشت بیش از یک هفته، کار بازشماری آرا در مراحل نخستین خود قرار دارد و تیم‌های انتخاباتی هر روز با ایجاد مزاحمت و مشکل در جریان بازشماری آرا، باعث توقف این روند می‌شوند. اکنون به نظر می‌رسد که این پروسه روزها و هفته‌ها از آن‌چه که وعده داده شده بود، طول خواهد کشید و مردم افغانستان باید هفته‌ها و ماه‌های بیش‌تری را در آشفتگی، اضطراب و سراسیمگی ناشی از جدال ناتمام سیاسیون سر کنند و کشور برای مدت‌های بیش‌تری گروگان بازی‌های تیم‌های انتخاباتی باشد.

جنجال‌‌های انتخاباتی ماهیت سیاسی دارند. روند بازشماری آرا میکانیسم سیاسی برای حل جنجال‌ها و رفع بن‌بست انتخاباتی است که برمبنای یک توافق سیاسی میان هردو نامزد انتخابات استوار است. روند بازشماری آرا خارج از روند اصلی و قانونی روند برگزاری انتخابات بوده و هیچ جای‌گاهی در قانون اساسی و قوانین انتخابات کشور ندارد. در حال حاضر انتخابات ریاست جمهوری از روند اصلی و قانونی‌اش منحرف شده و اکنون در مسیر غیرقانونی سرگردان است. هرگونه مشکل و اختلاف نظر تیم‌های انتخاباتی در جریان بازشماری آرا و تفتیش صندوق‌ها، اختلاف سیاسی بوده و هیچ‌گونه راه و ریشه‌ای در قانون اساسی و قوانین انتخاباتی کشور ندار‌د. از این‌رو، حل اختلاف‌های تیم‌های انتخاباتی در جریان بازشماری آرا، دشوار است و حفظ ثبات در روند و سیر عادی و طبیعی روند دشوار‌تر از آن‌. مشکل زمانی جدی می‌شود که تیم‌های انتخاباتی اراده‌ی سیاسی برای حل مشکل، رفع بن‌بست انتخاباتی و خاتمه یافتن ماجرا ندارند. به نظر می‌رسد که هردو تیم انتخاباتی با نگاه مطلق و فزون‌خواهانه به نتیجه‌ی انتخابات می‌نگرند. علی‌رغم میانجی‌گری‌ها و گفت‌وگوهای داخلی و بین‌المللی و با وجود امضای توافق‌نامه‌ی سیاسی میان هردو تیم انتخاباتی، هنوز هم هریک از نامزدان به کمتر از پیروزی و رفتن به ارگ ریاست جمهوری قناعت ندارند. توافق سیاسی‌ای که میان آن‌ها امضا شده نیز سست و تعهد نامزدان به رعایت مفاد این توافق سیاسی نیز متزلزل به نظر می‌رسد. با گذشت بیش از یک هفته از امضای توافق‌نامه و علی‌رغم شروع پروسه‌ی عملیاتی آن، هنوز هم تیم‌های انتخاباتی زبان مشترکی در مورد محتوای حقیقی آن پیدا نکرده‌اند. در حالی که دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی و برخی از اعضای دسته‌ی تحول و تداوم از حکومت مشارکتی سخن زده و پست ریاست اجرایی را تأیید می‌کنند؛ اما برخی از سران تیم تحول و تداوم حکومت مشارکتی که مبنا و محتوای اصلی توافق سیاسی است را رد نموده و گفته‌اند که انتخابات تنها یک برنده دارد و تیم بازنده باید اپوزیسیون باشد.

هرگونه مشکلی که در روند بازشماری آرا پیش می‌آید، ماهیت سیاسی داشته و باید با میکانیسم‌ها و ابزار‌های سیاسی حل شود. دست و پای قانون در این مورد بسته است و نمی‌توان راه‌حل مشکلات و اختلافات را در سطرهای قوانین کشور جست‌وجو کرد. اراده‌ی صادقانه‌ی تیم‌های انتخاباتی برای حل این بحران، تنها راه‌حل اختلافات و به نتیجه رسیدن روند بازشماری آرا‌ست. تیم‌های انتخاباتی نباید بیش از این مردم را در التهاب و آشفتگی‌های سیاسی نگه‌ دارند و عادلانه نیست که دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری، کشور و مردم را برای ماه‌ها گروگان فزون‌طلبی‌ها و حرص قدرت‌طلبی‌‌شان نگه دارند. مردم از طولانی شدن بن‌بست انتخاباتی به‌شدت خسته شده و برای رفع بن‌بست و اعلان نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست جمهوری، ثانیه‌شماری می‌کنند. تداوم این وضعیت کشور را به ورطه‌های فقر، آشفتگی، خصومت و ناامنی‌های بیش‌تر سوق خواهد داد.