طبق آمار رسمی تا کنون در افغانستان، نزدیک به 29 هزار نفر به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند که از این میان هشت‌هزار و 764 نفر بهبود یافته و 581 نفر جان‌شان را از دست داده‌اند. اما به باور نهادهای صحی، این آمار واقعی نیست. مبتلایان به کرونا در افغانستان به دلایل مختلف از جمله ظرفیت پایین مراکز صحی به مراتب بیش‌تر از آمار رسمی است.
این روزها تقریبا در هر خانه یک نوع بیماری که علایم کلینیکی کرونا را دارند، شیوع پیدا کرده، اما کم‌تر کسی آن را کرونا قبول دارد. بسیاری از شهروندان به این بیماری به چشم بیماری‌های محرقه، ملاریا، انفلونزا، ریزش و حتا حساسیت فصلی می‌بینند. مردم می‌گویند امسال محرقه، ملاریا، انفلونزا، ریزش نظر به سال‌های گذشته به‌صورت بی‌پیشینه‌ای افزایش یافته است.
زهرا یکی از باشنده‌های شهر کابل که اکنون ساکن منطقه ریگکریشن در دشت برچی است، می‌گوید امسال چهار عضوی خانواده‌اش به محرقه مبتلا شده است: «پدر، مادر، دو برادرم محرقه شده است.»
عبدالله، دیگر باشنده‌ی شهر کابل می‌گوید که طی دو هفته گذشته همه‌ی اعضای خانواده‌اش دچار بیماری انفلونزا شده است: «در همسایگی ما همه انفولونزا شده‌اند. خانواده ما هم همه مریض بودند، فعلا دیگران خوب شده، اما پدرم هنوز بهبود نیافته است.»
عزیزه (نام مستعار) دیگر شهروند کابل که مادر شش فرزند است، می‌گوید شوهر او نیز دچار یک نوع بیماری شده و بعد از دو هفته مراقبت بهبود یافته است، اما اکنون خودش مبتلا به محرقه شده است: «شوهرم ریزش کرده بود. من احتیاط می‌کردم و مریضی‌اش را کرونا فکر کرده، او را از همه جدا کردم. او خوب شد که خودم مریض شدم. داکتر رفتم، گفتند محرقه شده‌ام.»
او می‌گوید که امسال محرقه زیاد شده است و مادر و خواهرش نیز مبتلا به محرقه است.
اما وزارت صحت عامه می‌گوید که امسال نه‌‌تنها که هیچ بیماری ساری دیگر جزء از کرونا شیوع نکرده، بلکه شیوع امراض ساری مانند محرقه کاهش یافته است.
مسئولان در وزات صحت عامه همچنان تأکید می‌کنند که بسیاری از بیماری‌ها که مردم در حال حاضر از آن رنج می‌برند و به آن نام‌های مختلف داده‌اند، کرونا است.
به گفته مسئولان در وزارت صحت، برای مردم پذیرش این‌که به کرونا مبتلا شده‌اند و رعایت رهنمودهای صحی سخت است و بسیاری‌های در برابر این‌که قبول کنند به کرونا مبتلا شده‌اند، مقاومت می‌کنند.
احمدجواد عثمانی، نامزد وزیر و سرپرست فعلی وزارت صحت که در یک کنفرانس خبری در 30ام جوزا در شهر هرات صحبت می‌کرد، گفت: «ما نزدیک به قله و یا اوج ویروس کرونا قرار داریم و امکان دارد که در ظرف یک یا دو ماه آینده به این حالت باشیم.»
پیش از این نیز وزارت صحت عامه بارهای از وقوع فاجعه انسانی ناشی از گسترش کرونا و عدم توجه مردم به آن در کشور هشدار داده بود.
محرقه یا کرونا؟
وزارت صحت عامه با تأیید این که بیماری محرقه در فصل گرما در شماری از ولایت‌های کشور از جمله در کابل شیوع پیدا می‌کند، اما می‌گوید که امسال وضع عادی است و حتا نظر به سال‌های گذشته بیماری محرقه کم‌تر شده است.
داکتر بشیراحمد حمید، رییس عمومی وقایه و کنترل امراض وزارت صحت عامه افغانستان به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید، امراضی که شهروندان از آن به‌عنوان مریضی محرقه نام می‌برند، محرقه نیست: «بیماری محرقه در اکثر ولایت‌های افغانستان از گذشته وجود داشت، اما به پیمانه‌ای که گزارش می‌شود نیست. اکثر افراد مبتلا به کرونا هستند.»
داکتر اسدالله عصمت، رییس شفاخانه انتانی کابل نیز تأکید می‌کند که شیوع محرقه نظر به سال‌های گذشته هیچ تغییر نکرده است: «همه‌ساله در فصل گرما بیماری‌های ساری مثل محرقه شیوع می‌کند و این روند کاملا عادی مثل سال‌های گذشته است و از نظر آماری هیچ تغییر نکرده است.»
محرقه نوعی بیماری مکروبی و ساری است که بیش‌تر در فصل گرمای سال شیوع می‌کند. به گفته‌ی داکتر عصمت، محرقه با مصرف انتی‌بیوتک به‌زودی بهبود می‌یابد و علایم بهبودی‌اش حتا در جریان سه روز نمایان می‌شود.
تشخیص نادرست
مسئولان در وزارت صحت عامه تأکید می‌کند که بیماری محرقه گسترش نیافته است و بسیاری افراد در واقع به کرونا مصاب شده‌اند.
الله‌گل مجاهد، عضو کمیسیون سمع شکایات مجلس نمایندگان می‌گوید شکایت‌های زیادی دریافت کرده است که در شماری از مراکز صحی بیماری درست تشخیص نمی‌شود و از همین رو بیماری افراد را محرقه عنوان می‌کنند: «90 درصد مردم مصاب به کرونا هستند، اما داکتران درست تشخیص نمی‌توانند، به مردم می‌گویند که آنان به محرقه یا ملاریا مصاب شده‌اند.»
در همین حال، وزارت صحت عامه می‌گوید که هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که بیماری محرقه به‌صورت غیرمعمول شیوع کرده باشد. اما به‌دلیل پایین‌بودن سطح دانش تخصصی و ظرفیت داکتران در تشخیص بیماری، پنهان‌کاری برای درمان افراد مصاب به کرونا و کارگیری از آزمایش‌های غیرمعیاری در مراکز صحی خصوصی سبب شده است که افراد مبتلا به کرونا به‌نام افراد مبتلا به محرقه تحت درمان قرار بگیرد.
داکتر بشیراحمد حمید، رییس رییس عمومی وقایه و کنترل امراض وزارت صحت می‌گوید که در بعضی ولایت‌های افغانستان داکتران و مراکز صحی توانایی تشخیص یا امکانات تشخیص بیماری محرقه از کرونا را ندارند و به همین دلیل، بیماری محرقه و کرونا را فرق نمی‌توانند و به افراد مبتلا به کرونا می‌گویند که آنان مبتلا به محرقه‌اند: «مواردی وجود دارد که فرد مبتلا به بیماری محرقه به‌عنوان فرد مبتلا به بیماری کرونا ثبت شده است و یا برعکس.»
داکتر اسدالله عصمت، رییس شفاخانه انتانی کابل نیز می‌گوید: «شماری از داکتران نیز به‌دلیل روحیه‌دادن به مریضان، مریضی آنان را محرقه می‌گویند تا مریض روحیه‌اش را نبازد.»
اکمل سمسور، سخن‌گوی وزارت صحت نیز تأکید می‌کند که به‌دلیل شیوع کرونا وضعیت بهداشت عموم مردم بهبود یافته و از همین رو شیوع امراض ساری مثل محرقه کم‌تر شده است: «این فصل شیوع محرقه است، اما محرقه شیوع نکرده است. به‌دلیلی که مردم حفظ‌الصحه خود را به خوبی رعایت می‌کنند. در بعضی واقعات، تست محرقه‌ی کسانی که مصاب به کرونا شده‌اند، مثبت تشخیص می‌شوند.»
به گفته‌ی داکتر سمسور، آزمایش استفاده شده برای تشخیص محرقه دقیق نیست و از همین رو، در بسیاری موارد تشخیص افراد مبتلا به کرونا نظر به کمبود کرویات سفید خون که در آزمایش محرقه کاربرد دارد، صورت می‌گیرد و نظر به تشابه علایم، تکلیف بیمار محرقه تشخیص می‌شود.
داکتر اکمل سمسور همچنان اضافه می‌کند که وزارت صحت عامه در پالیسی تازه‌اش روی بالابردن ظرفیت داکتران کار می‌کند تا داکتران در معایینات لابراتوری امراض را درست تشخیص کنند.
به گفته‌ی داکتر سمسور، وزارت صحت عامه به‌منظور جلوگیری از بدترشدن اوضاع صحی، به سکتور خصوصی صحی جواز آزمایش و درمان بیماری «کووید19» را داده است تا جلو سوءاستفاده‌ها و فعالیت‌های نادرست آنان گرفته شود: «در گذشته شماری از شفاخانه‌ها به دلیل ترس از مجازات، بیماران کرونا را تحت نام بیماری محرقه درمان می‌کردند، اما اکنون این موضوع رفع شده است.»
با افزایش افراد مبتلا به ویروس کرونا در افغانستان، وزارت صحت عامه پالیسی جدید مبارزه با این ویروس را از 22 جوزای امسال روی دست گرفت. براساس این پالیسی، به سکتور صحی خصوصی نیز اجازه داده شد که با بالابردن ظرفیت‌شان در کنار شفاخانه‌های دولتی ویژه‌ی کرونا، برای تشخیص و درمان مریضان مبتلا به کرونا فعالیت کنند.