پس از چندین روز درگیری‌های خشونت‌بار، جنگ‌جویان طالبان در نهایت روز سه‌شنبه از ولایت شمالی قندوز عقب‌نشینی کردند. این ولایت، اولین شهر مرکزی بود که آن‌ها در طی 14 سال گذشته موفق به تصرف آن شده بودند.
اما یکی از مقامات ارشد سازمان ملل متحد که در این هفته از افغانستان بازگشته است، اخطار داد که بدون افزایش بودجه، بحران انسانی در آن ولایت و دیگر مناطق در این کشور، ممکن است از کنترل خارج شود.
جان گینگ، مدیر عملیات سازمان ملل برای هماهنگی امور بشردوستانه، در مصاحبه‌ای تلفنی از نیویورک، به فارین پالیسی گفت که موجی از خشونت‌های طالبان، فعالیت‌های بشردوستانه را روزبه‌روز دشوارتر می‌کند. از طرفی دیگر، خطراتی که رکود اقتصادی در این کشور ایجاد کرده است، منجر به «فرار مغزها» شده است؛ تحصیل‌کردگان افغان، به‌طور گروهی افغانستان را به مقصد اروپا ترک می‌کنند.
گینگ تنها یک روز پس از حمله‌ی هوایی نیروهای آمریکایی به شفاخانه داکتران بدون مرز در قندوز در 3 اکتبر، وارد افغانستان شد. این حمله منجر به مرگ حداقل 22 نفر و جراحت ده‌ها تن دیگر شد. تصرف قندوز توسط طالبان در اواخر ماه سپتامبر، باعث شد تا دولت افغان به‌سرعت نیروهایش را برای بازپس‌گیری این منطقه، به آن‌جا بفرستد. نیروهای افغان در این درگیری توسط جنگنده‌های آمریکایی و نیروهای عملیات ویژه پشتیبانی می‌شدند. یکی از هواپیماهای ایالات متحده که برای پشتیبانی از ضدحمله‌های نیروهای افغان در منطقه پرواز می‌کرد، مسئول این حمله‌ی هوایی ویران‌گر است.
این حمله‌ی مرگ‌بار، و اعتراف پنتاگون به این‌که اشتباهی صورت گرفته است، بار دیگر توجه عمومی را به سمت افغانستان جلب کرد. این کشور، برای ماه‌ها تحت‌الشعاع درگیری‌های دیگری مانند مبارزه علیه داعش در عراق و سوریه قرار گرفته بود. اما گینگ هشدار داد که نگرانی‌های جهانی در مورد افغانستان، می‌تواند باز هم به همان سرعت ناپدید شود و این به معنای خطر فراموش‌شدن بحرانی انسانی است که زندگی 7.4 میلیون افغان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
او گفت: «افغانستان تنها میزان اندکی از توجه جهانی را به خود جلب می‌کند. درحال‌حاضر، باتوجه به درگیری‌های متعددی که در سراسر جهان جریان دارد، رقابت برای جلب توجه وجود دارد».
افغانستان در سال 2010، بیش از 500 میلیون دالر از کمک‌های بین‌المللی را دریافت کرده است؛ درحالی که در سال 2015، کمی بیش از 200 میلیون دالر از کمک‌ها به این کشور فرستاده شد.
با بدتر شدن اوضاع در اردوگاه‌ها برای کسانی که از خانه‌های‌شان رانده شده و از آوارگان داخلی افغانستان هستند، و توسعه‌ی اقتصادی ناچیز، باعث شده است تا افغان‌های ناامید، مسیر خطرناک سفر به اروپا را در پیش بگیرند. آن‌ها پس از مردم سوریه، دومین گروه مهاجران را در جهان تشکیل می‌دهند. بسیاری از مهاجران افغان، دارای مدارک تحصیلی بالا هستند و این نگرانی در کابل وجود دارد که با خروج بسیاری از تحصیل‌کرده‌ترین شهروندان این کشور، افغانستان دیگر قادر به بازسازی ویرانی‌های ناشی از سال‌های جنگ نخواهد بود.
به گفته‌ی گینگ: «دولت بسیار نگران است. بخش زیادی از افرادی که مهاجرت می‌کنند، افرادی تحصیلکردهاند و این به معنای فرار مغزها از افغانستان است که منجر به تضعیف پتانسیل‌های اقتصادی آن می‌شود».
به‌همین دلیل، درحال حاضر، دولت مرکزی کابل باید بین دو چالش عمده تعادل برقرار کند: تثبیت وضعیت امنیتی کشور و تضمین این‌که بیشتر شهروندانش راه‌هایی برای ساختن زندگی‌شان یا دسترسی به تحصیلات و آموزش را بیابند.
گینگ گفت که باوجود خوش‌بینی‌های قبلی صندوق بین‌المللی پول که پیش‌بینی کرده بود اقتصاد افغانستان در سال جاری 16 درصد رشد خواهد داشت، خشونت‌های جاری و عدم حمایت بین‌المللی نشان می‌دهند که رقم واقعی احتمالا به‌مراتب پایین‌تر خواهد بود. به باور گینگ، «میزان این رشد احتمالاً بیشتر نزدیک به 1.6 درصد است».
بسیاری از برنامه‌های اقتصادی افغانستان، هم توسط دولت این کشور و هم تمویل‌کنندگان بین‌المللی، بر استفاده‌ی بهتر از منابع غنی این کشور از مواد معدنی و دیگر منابع طبیعی متمرکز شده است. چنین پروژه‌هایی تنها می‌توانند بعد از سال‌ها سرمایه‌گذاری مداوم و امنیت پایدار، تکمیل شوند. گینگ گفت که این بودجه‌ها در عوض باید به پروژه‌های زیربنایی کشاورزی در سراسر کشور هدایت شوند.
اما این مقام سازمان ملل که هفته‌ی پیش از آن به پاکستان سفر کرده بود، گفت که در کشور همسایه قدم‌های مثبتی برداشته شده است. از سال 2008، بیش از 5 میلیون نفر وادار به ترک خانه‌های‌شان شده بودند که بیشتر آن‌ها درحال فرار از طالبان بودند. امسال بیش از 600000 آن‌ها به پیشاور برگشته‌اند و آغاز به بازسازی خانه‌های‌شان نموده‌اند. دولت پاکستان با کمک‌هایی بالغ بر 286 میلیون دالر، به آن‌ها کمک کرده است. به‌گفته‌ی گینگ، این کمک‌ها «حسی از اعتمادی روبه‌رشد در میان مردم آواره ایجاد کرده است. اکنون آن‌ها می‌دانند که (بازگشت به خانه) برای آن‌ها واقعا امن است».
این باور هنوز در افغانستان وجود دارد. گینگ به فارین‌پالیسی گفت که کمک‌های بین‌المللی در مناطق مختلفی پخش شده‌اند. دولت‌های تمویل‌کننده‌ی سازمان‌ملل تلاش می‌کنند تا بودجه‌های بشردوستانه را برای بحران‌های مختلفی که در سراسر جهان وجود دارد، اختصاص بدهند. بنابراین، اگرچه نیازهای افغان‌ها تغییر نکرده‌اند، بودجه‌ای که برای آن‌ها درنظر گرفته می‌شود کاهش یافته است.
او گفت: این کشورها «باید به این باور برسند که مردم افغانستان، نباید هزینه‌ی درگیری در مناطق دیگر را پرداخت کنند».
فارین پالیسی/ سیوبهان اوگرادی
مترجم: معصومه عرفانی