چربی‌های موجود در خون به دو گروه ترای‌گلیسرید و کلسترول تقسیم می‌شوند. شاید این سوال در ذهن شما هم باشد که منظور از «چربی خون» چیست؟ در این باره باید گفت که چربی خون عبارت است از بالا رفتن مقدار ترای‌گلیسرید یا کلسترول از مقدار طبیعی آن‌ها در خون. میزان این مواد در خون در اثر مصرف مواد غذایی بیش از میزان مورد نیاز یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی، افزایش می‌یابد. افزایش چربی خون با تجمع در دیواره‌ی رگ‌ها، تنگی آن‌ها را به دنبال دارد و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته‌ی مغزی، درد قفسه‌ی سینه و گرفتگی عروق می‌شود. درمان به موقع و مناسب افزایش چربی خون، نه تنها قادر است از تنگی عروق قلبی جلوگیری کند، بلکه میتواند از پیش‌رفت آن نیز جلوگیری کرده و حتا باعث بهبود شود. به طور کلی، عموم افراد جامعه باید از سن 20سالگی نسبت به آزمایش چربی خون خود اقدام کنند. چنان‌چه سطح چربی خون شما طبیعی است، هر‌پنج سال یک‌بار (از سن 20 سالگی به بعد) و در صورت بالا بودن چربی خون، باید هر‌دو تا شش ماه، یک‌بار چربی خون خود را آزمایش کنید. به منظور حذف اثر چربی موجود در غذا، ضروری است آزمایش چربی خون پس از 12 تا 14 ساعت ناشتا بودن انجام شود. این کار دقت آزمایش را افزایش می‌دهد.
چند توصیه
هوشیار باشید که افراد لاغر هم به کلسترول بالا دچار می‌شوند. خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و بروز حمله‌ی قلبی را می‌توان با ایجاد تغییرات غذایی که موجب کاهش چربی خون می‌شوند، کاهش داد. باید به دقت غذاهای روزانه‌ی خود را بررسی کنید. این کار را حتا زمانی که غذاهای بیرون از خانه را مصرف می‌کنید نیز انجام دهید. انتخاب غذاهای کم‌چربی به معنای خوردن تنها نان و آب نیست. شما می‌توانید غذاهای متنوع و لذت‌بخشی میل کنید. اعمال تغییرات زیر در رژیم غذایی، میتواند به کاهش مقدار چربی خون کمک کند: به جای سرخ کردن مواد غذایی، آن‌ها را آب‌پز، بخارپز یا کباب کنید. به جای پنیر و شیر چرب، از انواع کم‌چرب استفاده کنید. مصرف شیرینی، کلچه، کیک و فرآورده‌های لبنی پرچرب (شیر، پنیر و کره)، روغن نارگیل، روغن خرما، بیسکو‌یت، چپس، پُفک، سوسیس، همبرگر، کالباس، آیسکریم، پیتزا، زرده‌ی تخم‌مرغ، جگر سیاه، مغز، سیرابی و قلوه، میگو، خرچنگ و صدف را محدود کنید. از قسمت‌های کم‌چرب گوشت استفاده کنید و تمام چربی‌های قابل مشاهده را جدا کنید. از مرغ و ماهی بیش‌تر از گوشت سرخ استفاده کنید. در رژیم غذایی خود از سیر استفاده کنید. سیر خام یا کمی پخته شده، به میزان یک تا دو حبه در روز تأثیر مناسبی دارد. مصرف سیر هم‌چنین میتواند علاوه بر چربی، میزان فشار خون را نیز کاهش دهد. مصرف سبزیجات؛ مانند کاهو و زردک و میوه‌ها مانند سیب، زرد‌آلو، ناک، مالته، لیمو، گریپ فروت و توتفرنگی را افزایش دهید. به طور کلی تمام مواد غذایی گیاهی مانند سبزیجات، حبوبات وغلات فاقد کلسترول‌اند؛ اما در بین آن‌ها موادی مانند جو، کدو، شوید و سیر اثر ضد‌کلسترول بسیار قوی‌تری را بروز می‌دهند. سویا نیز باعث کاهش کلسترول خون می‌شود. مصرف نان و غلات سبوس‌دار، حبوبات و انواع لوبیا، عدس، لپه و… را افزایش دهید.
دانه‌ی کتان (بزرک) مصرف کنید؛ چرا که پوسته سفت و غیر قابل هضمی دارد. بهتر است در آب تر شود. مقدار مصرف آن 5/2 قاشق چای‌خوری و سه مرتبه در روز است. برخی از متخصصان تغذیه نیز تا 4 قاشق غذاخوری در روز را توصیه می‌کنند. مصرف میوه‌های خشک و مغزهای برشته نشده و فاقد نمک، به‌ویژه بادام و چارمغز را افزایش دهید. روزانه دو عدد سیب یا مالته، چند‌عدد توتفرنگی، به‌ویژه پس از غذا میل کنید که باعث کاهش جذب کلسترول مصرف شده با غذا می‌شود. حتما در کنار غذا، سبزی خوردن یا سالاد تهیه شده با زردک زیاد و روغن زیتون (یک قاشق غذاخوری) را میل کنید. مصرف تخم‌مرغ را به هفته‌ای سه عدد کاهش دهید. میگو، دل، جگر، قلوه، کله پاچه و مغز مصرف نکنید. مصرف مسکه و کره ممنوع است. علاوه بر آن از روغن‌های حیوانی و روغن‌های جامد پرهیز کنید و از روغن‌های زیتون، آفتاب‌گردان، سویا و بادام‌زمینی استفاده کنید. مبتلایان به کلسترول خون بالا و بیماران قلبی نباید روغن نارگیل و روغن پالم (نخل) مصرف کنند. البته باید تأکید کرد هر‌چند برخی موارد ذکر شده سطح چربی خون را بالا می‌برند؛ اما این موضوع به معنای مصرف نکردن مطلق آن‌ها نیست. به عنوان مثال، برای مصرف شیر، پنیر و ماست نوع کم‌چرب یا بدون چربی آن را خریداری کنید یا مصرف تخم‌مرغ، آیسکریم و پنیر را به دو‌مرتبه در هفته کاهش دهید. از طرف دیگر، یک رژیم غذایی مناسب میتواند نقش مهمی در کاهش بیماری قلبی داشته باشد. موارد دیگری نیز وجود دارند که باید آن‌ها را رعایت کرد. برای این که قلبی سالم داشته باشید، از استرس‌های خود بکاهید و سیگار را ترک کنید. اگر سیگار می‌کشید و کلسترول خون‌تان بالاست، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در شما زیاد است. وزن‌تان را در محدوده‌ی مطلوب و ایده‌آل نگه دارید. در صورت وجود اضافه‌وزن، طبق نظر متخصص تغذیه برای کاستن از وزن خود کوشش کنید. به طور مرتب ورزش کنید. ورزش باعث کاهش وزن و تقویت قلب می‌شود. در مورد نوع ورزش با پزشک خود مشورت کنید.
نسخه‌‌ی گیاهی
بیش‌تر گیاهان (سبزی‌ها و میوه‌ها) به علت فایبر و الیافی که دارند، باعث کاهش کلسترول و ترای‌گلیسرید خون می‌شوند. البته تأثیر گیاهان در کاهش چربی خون یک‌سان نیست؛ تأثیر برخی از آن‌ها بیش‌تر است و به دلیل خاصیتی که در کاهش کلسترول و ترای‌گلیسرید خون دارند، برای تهیه‌ی دارو استفاده می‌شوند. بین گیاهان، سیر بیش‌ترین قدرت را در کاهش کلسترول و ترای‌گلیسرید خون دارد و بیش از 100 صنعت داروسازی در دنیا از سیر، فرآورده‌های دارویی تهیه کرده‌اند. سیر علاوه بر کاهش کلسترول و ترای‌گلیسرید، خاصیت ضدمیکروبی و ویروسی دارد و فشار خون و قند خون را کاهش می‌دهد و خون را رقیق می‌کند. برخی دیگر از گیاهان مانند خرفه و دانه‌ی کنگر فرنگی نیز ترای‌گلیسرید خون را پایین می‌آورند و مصرف‌شان در بسیاری از کشورهای دنیا شایع است. میوه‌ی زیتون و روغن آن هم کلسترول را کاهش می‌دهند. مصرف برخی از روغن‌ها نیز HDL (کلسترول خوب) را بالا و LDL (کلسترول بد) را پایین می‌آورد؛ مانند روغن بادام زمینی، هسته‌ی انگور، کنجد، ماهی و کتان. این روغن‌ها کلسترول و ترای‌گلیسرید خون را هم پایین می‌آورند. اگر بخواهیم 3 نوشیدنی را نام ببریم که هم فشار خون را پایین می‌آورند و هم کلسترول و ترای‌گلیسرید را، باید به آب بادنجان، آب انار و آب‌غوره اشاره کنیم که بهترین گزینه‌ها هستند. این 3 نوشیدنی هم می‌توانند بین وعده‌های غذایی و هم هم‌راه غذا مصرف شوند. آلبالو، گیلاس، نارنج، لیموترش و گریپ‌فروت نیز از میوه‌هایی هستند که مصرف‌شان هم به صورت آب‌‌میوه و هم میوه‌ی تازه، چربی و کلسترول خون را کاهش می‌دهد. هم‌چنین کدوی حلوایی، پیاز، جو، مرچ سبز، بادنجان سیاه و عدس نیز از جمله‌ی مواد غذایی‌ای هستند که به کاهش ترای‌گلیسرید و کلسترول خون کمک می‌کنند. البته باید دقت داشته باشید، این گیاهان باید به مقدار متناسب مصرف شوند و روش پخت‌شان نیز مورد توجه قرار گیرد.
با مرچ سیاه به جنگ چربی بروید
مرچ سیاه به دلیل داشتن ماده‌ی «پپرین» که موجب طعم تند مرچ می‌شود، تشکیل سلول‌های جدید چربی را متوقف می‌کند و خاصیت ضد چربی دارد. تحقیقات گذشته نشان می‌دهد که مرچ سیاه علاوه برداشتن مزیت‌های بسیار برای سلامتی، میزان چربی جریان خون را کاهش می‌دهد. اکنون محققان طی تحقیقات آزمایش‌گاهی و مدل‌های کامپیوتری دریافتند که «پپرین» در فعالیت ژنی که مسئول کنترول تشکیل سلول‌های جدید چربی است، دخالت می‌کند. «پپرین» هم‌چنین ممکن است فعالیت‌های زنجیره‌ای میتابولیکی که در حفظ کنترول چربی نقش دارد را هدف قرار دهد. پژوهش‌گران معتقدند که این یافته باعث استفاده‌ی وسیع از عصاره‌ی پپرین یا مرچ سیاه در جنگ با چربی و سایر بیماری‌های مربوطه خواهد شد.