ترجمه: معصومه عرفانی
پاکستان هم‌چنان یکی از اهداف اصلی تروریسم است و حمله‌ی اخیر به دانشگاه باچاخان که منجر به کشته‌شدن 20 نفر شد، سندی بر این مدعاست.
تنها یک هفته قبل، در سه حمله‌ی پی‌درپی، بر یک کلینیک فلج اطفال حمایت‌شده توسط سازمان ملل متحد در کویته، یک پخش‌کننده‌ی محلی و قنسولگری پاکستان در جلال‌آباد، 20 نفر کشته و بیش از 30 نفر زخمی شدند، که این تعداد شامل غیرنظامیان و پرسونل امنیتی می‌شود.
بحران تروریسم در پاکستان، به‌آسانی اما بدون شک، تبدیل به یک کابوس زنده شده است. کابوسی که تهدیدی برای از بین‌بردن هرگونه ثبات در پاکستان است. باتوجه به این‌که این کشور در مرحله‌ای حساس میان شکوفایی و شکست قرار گرفته است، مبارزه‌ی آن علیه ترور اکنون اهمیتی بیش از همیشه پیدا کرده است.
پاکستان یکی از قربانیان اصلی تروریسم است و این واقعیت اغلب در غرب نادیده گرفته می‌شود. برای روشن‌کردن بیشتر این چشم‌انداز باید گفت که تعداد مرگ‌ومیر مرتبط با تروریسم در پاکستان از سال 2007 تا سال 2014، 1592 نفر بوده است- باتوجه به نمودار تروریسم جهانی، این رقم نمایان‌گر افزایشی 940 درصدی نسبت به سال‌های 1998-2006 است.
هم‌چنین این بررسی پاکستان را در رده‌ی چهارم از 128 کشور در لیست کشورهایی قرار می‌دهد که بیش از همه از تروریسم آسیب دیده‌اند. حمله‌ی تروریستی فاجعه‌بار به مدرسه‌ی ارتش در پیشاور در اواخر سال 2014، حادثه‌ای شوم و نشانه‌ای از این وضعیت بود.
ارتباط با افغانستان
بسیاری از مشکلات پاکستان از تحولات سیاسی در افغانستان ناشی می‌شود. حمله‌ی آمریکا پس از 11 سپتامبر، مرز غیررسمی میان دو کشور را تبدیل به مرکز پرورش فعالیت‌های تروریستی کرد.
پاکستان علاوه بر این‌که از سه طرف در میان مرزهایی بی‌ثبات قرار گرفته است، در یکی از حساس‌ترین مناطق ژئوپولیتیک جهان موقعیت دارد. و بازیگران مختلفی بر سر منافع خود در این منطقه رقابت می‌کنند.
مبارزات ایالات متحده ازطریق هواپیماهای بدون سرنشین، بخشی از جمعیت محلی این کشور را به افراط‌گرایی کشانده است و گروه‌هایی مانند طالبان پاکستانی را برای انجام حملاتی علیه اهدافی غیرنظامی و نظامی بسیج کرده است. این حملات تنها تنش‌های فرقه‌ای را میان جوامع سنی و شیعه در پاکستان تشدید کرده است و هم‌چنان یکپارچگی دولت پاکستان را با تهدید مواجه می‌کند. اکنون، ظهور داعش در این میان، تنها می‌تواند به بدترشدن وضعیت بینجامد.
اگر عوامل خارجی را کنار بگذاریم، پاکستان باید موضع حقیقی خود را علیه تروریسم در درون مرزهای خود مشخص کرده، همدردی با تروریسم در این کشور را ریشه‌کن کرده و نقشی راهبردی درخاتمه‌بخشیدن به این بحران را برعهده بگیرد.
ارتش و به‌ویژه سازمان استخباراتی پاکستان، آی.اس.آی، باید تلاش‌های اساسی برای پایان بخشیدن به استفاده از تروریسم به‌عنوان یک ابزار در سیاست خارجی صورت بدهد و از مقاومت‌ها و مخالفت‌های داخلی دوری کند.
با رشد تولید ناخالص داخلی که برای سه سال آینده بیش از 5 درصد پیش‌بینی شده است، بهبود قیمت ارز و ادغام سه بازار مبادله‌ی سهام این کشور به یک بورس جدید سهام پاکستان، این کشور احتمالاً پس از سال‌ها بی‌ثباتی اقتصادی، نشانه‌هایی از بهبود در این عرصه را نشان خواهد داد.
پروژه‌ی 46 میلیارد دالری گذرگاه اقتصادی پاکستان-چین، که بندر گوادر را به شهر چینی کاشغر متصل می‌کند، پتانسیل این را دارد که پاکستان را به مرکز تجاری استراتژیک تبدیل کند.
هم‌چنین باتوجه به ادغام مجدد ایران به اقتصاد جهانی پس از برداشته‌شدن تحریم‌ها، آغاز به کار دوباره‌ی خط لوله‌ی گاز ایران-پاکستان برای حل کمبود انرژی نیز این احتمال را به حقیقت نزدیک‌تر می‌کند.
صلح با هند
دیدار غیرمنتظره‌ی نخست‌وزیر هند، نرندرا، در ماه گذشته نیز یکی از نشانه‌های صلح با هند به حساب می‌آید. اگرچه این امری دشوار است، اما ممکن است تا آن اندازه که بعضی گمان می‌کنند، دور از دست‌رس نباشد. رییس‌جمهور جدید افغانستان اشرف غنی نیز از سوی دیگر نشان داده است که باوجود فشارها از درون دولتش، قصد ندارد از تلاش برای بهبود روابط با همسایه‌ی شرقی خود دست بردارد.
تاریخ ثابت کرده است که ارتش پاکستان عملاً قدرت را در درون دولت این کشور به‌دست دارد. بااین‌حال، رییس نیروهای مسلح پاکستان، جنرال راحل شریف، به جای توطئه برای راه‌اندازی کودتا، بر اجرای عملیات ضدتروریستی «ضرب عضب» در شمال‌غربی پاکستان و ریشه‌کن کردن مافیای سیاسی در کراچی متمرکز شد و خویشتن‌داری خود را نشان داد.
دولت غیرنظامی نوازشریف هم‌چنان به حکومت ادامه می‌دهد. این دولت به‌عنوان اولین انتقال دموکراتیک مسالمت‌آمیز در 68 سال تاریخ این کشور ثبت شده است.
باتوجه به این‌که هند اغلب به‌عنوان یک تهدید ارضی دیده شده است، احتمال دارد که حتا آی.اس.آی نیز با بهبود روابط با این کشور موافق باشد.
رضوان اختر که اکنون مدیرکل آی.اس.آی است، در گزارش تحقیقی خود در سال 2008 برای دریافت مدرک ماستری از دانشکده‌ی جنگ ارتش ایالات متحده، استدلال کرده بود که پاکستان باید «به‌شکل فعالانه به‌دنبال ایجاد روابط حسنه با هند باشد».
باتوجه به این‌که حمله‌ی اخیر پاتانکوت در یکی از پایگاه‌های ارتش هند، بعید است که گفت‌وگوهای جاری را با مانعی روبه‌رو سازند، به‌نظر می‌آید که به زودی شاهد تغییری اساسی در روابط دوجانبه، مبتنی بر همکاری و حسن‌نیت، خواهیم بود. راهبرد مشابهی با افغانستان در قالب توافقی میان سیستم‌های استخباراتی دولت‌ها، موجب شده است تا هر دو کشور بتوانند مبارزه‌ی خود در برابر تهدید مشترک را تقویت کنند.
با این تحولات داخلی و خارجی مثبت، سرمایه‌گذاری در فضای سیاسی و هم‌چنین تمرکز بر مبارزه با تروریسم، به منظور حفظ پیشرفت‌های اقتصادی و دیپلماتیک، برای پاکستانی امری ضروری است.
آینده‌ی پاکستان، و روح این کشور، وابسته به این کار است.