موضع ثابت و نگاه مستقل

عبدالله وطندار

سال‌ها قبل، چند ماه در سال 2003، مدتی با تعداد دیگری از روزنامه‌نگاران افغانستان تلاش می‌کردیم اتحادیه‌ی روزنامه‌نگاران افغانستان را ایجاد کنیم. یک سازمان مدافع حقوق بشر غربی و تعداد کمی از روزنامه‌نگاران استرالیایی از طریق یکی از داوطلبان‌شان تلاش می‌کردند ما را یاری کنند. این پروژه درنهایت به آن چیزی نیانجامید که آرزویش را می‌کردیم، اما راه را برای گفت‌وگو و یک‌جاشدن بخش زیادی از روزنامه‌نگاران باز کرد.
اینک پس از سال‌ها، وقتی به آن روزها فکر می‌کنم و روزگار آن روز روزنامه‌نگاران افغانستان را با امروز مقایسه می‌کنم، متوجه می‌شوم که لااقل در این زمینه، افغانستان راه درازی را پیموده است. آن روزها، نشریه‌ی مستقل به‌ندرت به چشم می‌خورد، و قدرت‌مندان نفوذ عظیمی بر خانواده‌ی روزنامه‌نگاران افغانستان داشتند. اکثر نشریات، یا متعلق به گروه‌های سیاسی/نظامی بودند و یا سازمان‌های غیردولتی خارجی. اکثر نخبگان فرهنگی افغانستان هنوز به کشور برنگشته بودند، و وحشت دوران جنگ و حاکمیت طالبان هنوز کاملا دامن برنچیده بود.
مطبوعات امروز افغانستان، متنوع، زنده و امیدبخش است، و خانواده‌ی روزنامه‌نگاران کشور به یک نیروی مهم و تأثیرگذار تبدیل شده است. این واقعیت را می‌توان از واکنش گروه‌های تروریستی مثل طالبان به اهمیت قدرت و نقش مطبوعات امروز افغانستان هم درک کرد. اعلان جنگ علیه بخش‌هایی از روزنامه‌نگاران کشور از سوی طالبان نشان می‌دهد که این گروه متوجه شده است که مطبوعات امروز افغانستان، به نیروی کمابیش مستقل و مهمی تبدیل شده است و می‌تواند نقش محوری در شکل‌دادن گفتمان‌ها در کشور بازی کند. با این‌همه، مطبوعات مستقل افغانستان اما هنوز هم راه درازی پیش رو دارد، و با چالش‌های عظیمی روبه‌رو است. تروریسم کور، یکی از این چالش‌ها است. روزنامه‌نگاربودن و روبه‌روشدن با خشونت تروریستی، کار سختی است. پیشبرد حرفه‌ای با پذیرش خطرهای جدی و سنگین، کار آسانی نیست.
اطلاعات روز با موضع ثابت و نگاهی مستقل از نگاه جناح‌ها، احزاب و نیروهای سیاسی/نظامی، سرمایه‌ی مهمی برای خانواده‌ی مطبوعات افغانستان است. ما همه با دگرگونی در موضع و نگاه نشریات غیرمستقل، پس از دگرگونی در روابط نیروهای سیاسی، آشناییم. دگرگونی در موضع و نگاه منبع وابستگی، دگرگونی در موضع و نگاه نشریه را به دنبال دارد. این پدیده بیگانه نیست، و می‌تواند منبع مهم بی‌اعتباری برای مطبوعات کشور باشد. دیدن روزنامه‌ای که با دگرگونی در چیدمان نیروهای سیاسی، موضع و نگاهش دچار دگرگونی و تغییر نشود، زیبا و امیدبخش است. اطلاعات روز را شخصاً چنین روزنامه‌ای یافته‌ام. باری، یکی از نویسندگان فرهیخته و دوست‌داشتنی کشور نوشته بود که در مدتی که ایشان برای اطلاعات روز نوشته‌ است، حتا یک بار با اعتراض، دستور و یا پیشنهادی راجع به نوشته‌هایش از سوی مدیرمسئول روزنامه روبه‌رو نشده است. نوشته‌های ایشان گاهی می‌تواند برای بعضی‌ها مایه‌ی عصبانیت و حساسیت باشند، اما این‌که مسئولان اطلاعات روز می‌گذارند ایشان آن‌چه را درست و صلاح می‌داند بنویسند، بسیار باارزش و مهم است. برای دست‌اندرکاران چنین روزنامه‌‌ی مستقل و آزادی، آرزوی ماندگاری و موفقیت می‌کنم.