ناکامی روند صلح افغانستان به شدت به اعتبار پاکستان صدمه خواهد زد +
منبع: دیپلمات/عمیر جمال
ترجمه: حمید مهدوی
روند صلح افغانستان که توسط کشورهای مختلف منطقه‌ای تسهیل شده است، یک بار دیگر با خودداری طالبان افغانستان از گفت‌وگوی مستقیم صلح با حکومت افغانستان به مانع برخورده است. بیانیه‌ای که اخیراً توسط طالبان افغانستان صادر شد، بر چندین پیش‌شرط دیرینه برای گفت‌وگوها، به شمول خروج تمام نیروهای خارجی از افغانستان، تاکید دارد. این گروه گفت: «می‌خواهیم یک بار دیگر موقف مان را اعلان کنیم که تا زمانی که اشغال [افغانستان توسط] سربازان خارجی پایان نیافته است، تا زمانی که نام‌های [اعضای گروه] طالبان از فهرست‌های سیاه بین‌المللی حذف نشده‌اند و تا زمانی که زندانیان ما آزاده نشده‌اند، گفت‌وگوها نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت».
انتظار می‌رفت که گفت‌وگوهای مستقیم میان طالبان و افغانستان، پاکستان، چین و ایالات متحده (به اصطلاح گروه هماهنگی چهارجانبه) هفته آینده در پاکستان آغاز شود. تلاش‌های سال گذشته در زمینه گفت‌وگوها پس از صرف یک دور گفت‌وگو زمانی متوقف شد که سازمان استخبارات افغانستان اعلان کرد که ملا محمد عمر، رهبر گروه طالبان، دو سال قبل مرده است.
پاکستان به نحوی ممکن است آخرین دور گفت‌وگوها را به مخاطره انداخته باشد. اعلامیه طالبان افغانستان صرف چند روز پس از آن منتشر شد که سرتاج عزیز، مشاور امور خارجی نخست وزیر پاکستان، در یک اعتراف نادر، گفت که پاکستان هنوز بر طالبان افغانستان نفوذ قابل توجهی دارد؛ چون رهبران این گروه در پاکستان هستند. پاکستان قبلاً همیشه این‌گونه ادعاها را رد کرده بود. وی درحالی‌که در شورای روابط خارجی صحبت می‌کرد، گفت: «فکر می‌کنم کسانی که با این مسئله برخورده‌اند درک می‌کنند که طالبان در بهترین حالات … همیشه به پاکستان گوش نمی‌دادند … و حالا ما تاحدودی بر آن‌ها نفوذ داریم چون رهبران آن‌ها در پاکستان هستند و آن‌ها از امکانات پزشکی بهره‌مند می‌شوند، خانواده‌های آن‌ها این‌جا هستند. بنابراین ما می‌توانیم از این اهرم‌های فشار برای اعمال فشار بر آن‌ها استفاده کنیم و بگوییم که در گفت‌وگوها شرکت کنید».
بیانیه مشاور امور خارجی نخست وزیر پاکستان پرسش‌های زیادی را مطرح کرده است. در مورد پاکستان، انگیزه‌های این اعتراف مشخص نیستند. اگر هدف آن تقویت موقف عمومی پاکستان در رابطه به این مسئله بود، به وضوح شکست خورده است و اگر هدف آن کارشکنی در روند صلح بود، در انجام این کار موفق شده است.
علاوه برآن، پاکستان با اعتراف صریح به این که خانواده‌های طالبان افغانستان در این کشور زندگی می‌کنند، صرف به‌طور رسمی به آن‌چه که واضح بود، اذعان کرده است: این‌که این گروه در پاکستان از حمایت دولت برخوردار است. علاوه برآن، این کشور هم‌چنین تایید کرده است که پاکستان سیاست طالبان «خوب» (عوامل غیردولتی‌ای که منافع پاکستان را هدف قرار نمی‌دهند) و طالبان «بد» (عوامل غیردولتی‌ای که به نحوی منافع پاکستان را هدف قرار می‌دهند) را دنبال می‌کرده است.
از لحاظ استراتژیکی، طالبان افغانستان تحت هیچ فشاری نیستند تا به روند صلح بپیوندند. از زمان خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان در یک سال گذشته، طالبان به پیروزی‌های زیادی در جبهه نظامی دست یافته‌اند: فعالیت‌های شورشیان در یک سال گذشته به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است و حداقل 10 هزار رویداد امنیتی و تروریستی صرف در سال 2015 به ثبت رسیده است.
انکار اخیر طالبان از پیوستن به هرگونه گفت‌وگو، موقف پاکستان را تضعیف کرده است. از این‌جا به بعد، اعتبار پاکستان بیشتر دچار انحطاط خواهد شد چون این کشور، با وجود وعده‌های زیادش در میزگردهای مختلف، نتوانسته است در رابطه به این مسئله به وعده‌هایش عمل کند.
بیانیه عزیز به نارضایتی کابل در رابطه به پیشرفت گفت‌وگوها و به‌ویژه در نقش پاکستان در کشاندن طالبان به میز مذاکره، دامن زده است. بسیاری‌ها ادعا می‌کنند که پاکستان واقعاً بالای طالبان اعمال فشار نکرده است؛ مگر این‌که به آن‌ها مشوره داده است به گفت‌وگوهای صلح بپیوندند. احمد رشید، خبرنگار و کارشناس مسایل افغانستان، اخیراً گفت که «اگر جنگ داخلی افغانستان تشدید شود، چین و ایالات متحده به‌عنوان متحدان پاکستان باور شان به نیت پاکستان را از دست خواهند داد».
طالبان حتا قول داده‌اند به‌خاطر تعداد روبه‌رشد سربازان خارجی در کشور حملات بیشتری انجام بدهند. احتمالاً در روزها و هفته‌های آینده اوضاع امنیتی در افغانستان بدتر خواهد شد که صرف پاکستان را بیشتر تحت فشار قرار خواهد داد. اشتباه نکنید: ثبات منطقه بستگی به برایند روند صلح دارد و پاکستان باید در قبال آن موقف روشنی داشته باشد.