اطلاعات روز: رهبران چهار کشور منطقه، قرغیزستان و تاجیکستان و افغانستان و پاکستان، به روز چهارشنبه در حوالی شهر تورسون‌زاده در غرب شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان در مراسم افتتاح طرح موسوم به «کاسا 1000» شرکت کرده و با نصب نمودن پایه‌های یک تیر برق گفتند اجرایی شدن این طرح «یک تحول مثبت و سازنده در مناسبات منطقه‌یی» است.
«کاسا 1000» طرح انتقال برق زاید قرغیزستان و تاجیکستان به افغانستان و پاکستان است که پس از 10 سال گفت‌وگوها و آمادگی‌ها به اجرا در می‌آید. این طرح بیش از 1.17 میلیارد دالر هزینه بر می‌دارد که نصف این مبلغ را بانک جهانی می‌پردازد. با اجرایی شدن این طرح، انتظار می‌رود که هزاران خانه در مسیر انتقال گرم و روشن شود.
«کاسا 1000»؛ رمز شروع همکاری‌های واقعی میان کشورهای منطقه
در مراسم افتتاحییه‌ی این طرح، امام‌علی رحمان رییس جمهور تاجیکستان گفت که این طرح رمز شروع همکاری‌های واقعی بین کشورهای منطقه‌ی فراخ آسیای مرکزی و جنوبی و لحظه‌ی به یادماندی و دارای اهمیت تاریخی میباشد.
با آن‌که وضعیت بد امنیتی در افغانستان یکی از موانع اجرایی شدن این طرح خوانده می‌شود، اما عبدالله‌عبدالله، رییس اجراییه‌ی حکومت وحدت ملی که به نمایندگی از افغانستان در این مراسم شرکت کرده بود، گفت: «تهداب‌گذاری این پروژه‌ی عظیم منطقه‌یی پیام‌های مهم، مثبت و در عین حال متفاوت را به جهان می‌فرستد. اولین پیام مهم این محفل بزرگ این است که منطقه‌ی ما به‌رغم این‌که با چالش‌های متعدد، به‌خصوص مقابله با تروریسم بین‌المللی، مواجه است، توانایی طرح، تطبیق و موقف‌گیری سازنده را در برنامه‌های اقتصادی در سطح منطقه دارا است.»
نواز شریف، نخست‌وزیر پاکستان نیز در این مراسم حضور داشت و گفت این پروژه سودهای زیاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را برای کشورهای منطقه دارد. او گفت: «کمبود انرژی منطقه را رفع می‌کند، شغل ایجاد می‌کند و به توسعه‌ی تجارت کمک می‌کند.»
سارونبای ژنبکوف، نخست‌وزیر قرغزستان، نیز اجرای طرح «کاسا 1000» را برای توسعه‌ی پایدار در کشورهای آسیای میانه و جنوبی مفید خواند و گفت: «ما امروز طرحی را راه‌اندازی می‌کنیم که برای توسعه و شکوفایی کشورهای ما زمینه فراهم می‌کند. همزمان، باید بگویم که پروژه‌ی «کاسا ۱۰۰۰» تنها یک طرح مهم انرژی نیست، آن همچنین نشانه‌ی اراده‌ی سیاسی و آمادگی کشورهای ما به اجرای طرح‌های مشترک بلندمدت است.»
«کاسا 1000»؛ از آغاز تا انجام
«کاسا 1000» که شامل تمویل، برنامه‌ریزی، طراحی، احداث، اجرا و بهره‌برداری 1227 کیلومتر لین با ولتاژ بلند DC و AC و دو ایستگاه تبدیل مجهز به تکنالوژی پیشرفته (Converter Station) برق از مستقیم به متناوب و برعکس آن میباشد، از منطقه‌یی به‌نام «داتکا» در شمال قرغزستان شروع و با عبور از تاجیکستان و افغانستان به پاکستان ختم می‌شود. این لین که 1300 میگاوات برق را از قرغزستان و تاجیکستان به افغانستان و پاکستان انتقال می‌دهد، در حدود 562 کیلومتر آن در خاک افغانستان ساخته خواهد شد که در مسیر خود از 600 محل، 23 ولسوالی و 6 ولایت در شمال‌شرق، شمال و شرق کشور عبور می‌کند.
براساس گفته‌های وزارت انرژی و آب افغانستان، این خط انتقال انرژی برق به‌صورت مستقیم روی زندگی 152 هزار خانواده‌یی که در امتداد مسیر آن زندگی می‌کنند، تاثیر مثبت خواهد گذاشت.
براساس توافق‌نامه‌های خرید و فروش برق، استفاده از لین «کاسا 1000» به دو دوره تقسیم می‌شود:
دوره‌ی فعالیت پروژه: از اول ماه می الی 30 سپتامبر هر سال که در این دوره‌ی زمانی برق اضافه بر نیاز کشورهای قرغزستان و تاجیکستان از طریق این پروژه به پاکستان فروخته می‌شود.
دوره‌ی عدم فعالیت پروژه: از اول اکتوبر الی 30 اپریل هر سال، این دوره به‌نام دوره‌ی حق اشتراک علاقه‌مندان خارج قرارداد نیز مسما است.
براساس گفته‌های وزارت انرژی و آب، تطبیق فیزیکی بخش افغانستان این پروژه در سه فاز (سروی نهایی مسیر لین و دیزاین نهایی لین تقریباً در مدت شش ماه؛ تدارکات و ساختمان لین تقریباً در مدت 36 ماه؛ مرحله‌ی بهره‌برداری از پروژه حدود 15 سال) صورت خواهد گرفت.
سهم کشورهای شریک «کاسا 1000»
از مجموع 1.17 میلیارد دالر سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای این پروژه، افغانستان ۴۰۴ میلیون دالر، پاکستان ۲۳۲ میلیون دالر، تاجیکستان۳۰۱ میلیون دالر و قرغزستان ۲۳۳ میلیون دالر، سهم دارند.
براساس گفته‌های وزارت انژی و آب افغانستان، از مجموع ۴۰۴ میلیون دالر سهم افغانستان، ۳۱۶.۵ میلیون دالر از طریق کمک‌های بلاعوض بانک جهانی و ۴۰ میلیون دالر آن از برنامه‌ی حمایت جامعه (Community Support Program) از طریق صندوق بازسازی افغانستان تمویل گردیده است و همچنان ۴۷.۵ میلیون دالر برای مالیات و استملاک زمین از طرف حکومت افغانستان پرداخت خواهد شد.
فیس ترانزیت
براساس تفاهم‌نامه‌یی که میان افغانستان و پاکستان صورت گرفته و تفاهم‌نامه‌ی فیس ترانزیت میان وزیران مالیه هر دو کشور در واشنگتن به امضا رسیده است، پاکستان باید در مقابل «هر کیلوولت-ساعت برق انتقال شده» 1.25 سنت دالر امریکایی به افغانستان بپردازد.
براساس گفته‌های وزارت انرژی و برق افغانستان، درآمد سالانه‌ی کشور از این دَرک در حدود 40 تا 45 میلیون دالر خواهد بود.