طالبان در حال رایزنی برای تعیین رهبر جدید به‌جای ملا اختر منصوراند. منصور روز شنبه در حمله‌ی پهپاد امریکایی در پاکستان کشته شد. در هنگامه‌یی که جسد سوخته و بدون سر منصور در شفاخانه‌ی نظامی شهر کویته است، مذاکرات در مورد تعیین جانشین او آغاز شده است؛ موضوعی‌که به‌گفته‌ی آگاهان کار ساده‌یی نیست.
مراسم فاتحه‌ی منصور فرصتی برای گفت‌وگوست؛ اما از آن‌جایی‌که رهبران طالبان در منطقه پراکنده‌اند، حضوریابی همه‌ی آن‌ها در این مراسم امکان‌پذیر نیست و دست‌کم چهار تن از اعضای رهبری طالبان در دفتر فعالیت‌های بین‌المللی آن‌ها در قطراند. پس از حمله‌ی غیر قابل پیش‌بینی پهپاد در بزرگراهی در جنوب‌غرب ایالت بلوچستان، در 311 مایلی جنوب وزیرستان و مناطق قبایلی که بیشتر حمله‌های پهپادی در آن‌جا اتفاق می‌افتاد، فرماندهان ارشد طالبان بیشتر مراقب سفرهای خود در داخل پاکستان‌اند.
رحیم‌الله یوسف‌زی خبرنگار و تحلیل‌گر مسایل طالبان با ارجاع به خط‌مشی هواپیمای بدون سرنشین امریکا، میگوید، «وقتی یک‌بار عملی را انجام بدهی، دوباره مایل به انجام دادن آن هستی، بستگی به قابلیت کنش و دسترسی اطلاعات دارد؛ اما به‌نظر من، رهبر آینده‌ی [طالبان] هر که باشد هدف نخست [حمله] خواهد بود».
بارک اوبا رییس‌جمهور امریکا روز دوشنبه گفت که او شخصاً فرمان حمله را بر رهبر طالبان صادر کرده بود؛ «کسی‌که حملات علیه نیروهای امریکایی و ائتلاف را طراحی می‌کرد». او طی بیانه‌یی گفت: «طالبان باید از فرصت به‌دست‌آمده استفاده کنند و تنها راه واقعی [مذاکره] را انتخاب کنند که به پایان درگیری منجر می‌شود – [طالبان] باید در روند مصالحه با دولت افغانستان مشارکت کنند، روندی که به صلح و ثبات می‌انجامد».
علاوه بر سردرگمی طالبان، نگرانی برخی از فرماندهان این گروه از همدستی پاکستان، پیشتیبان دیرینه‌ی‌شان است که ممکن است در حمله‌ی هواپیمای بدون سرنشین که منجر به مرگ ملا منصور شد، دست داشته باشد. اسلام‌آباد روز یک‌شنبه گفت، نخست‌وزیر و فرمانده ارتش در مورد این رویداد پس از آن مطلع شدند که موتری حامل منصور سوخته و متلاشی شده بود.
اکثر ناظران معتقدند که بعید است پاکستان در مورد قتل منصور با امریکا موافقت کرده باشد، مردی که آن‌ها [پاکستان] از او حمایت کردند زمانی‌که بخشی از آن‌ها [طالبان] علیه او [منصور] اعتراض داشتند. اما به عقیده‌ی یک فرمانده طالبان، ممکن است پاکستان زیر فشار امریکا مجبور شده، از پشتیبانی متحدش دست برداشته باشد. به گفته‌ی این فرمانده، آن‌چه که به اطلاع نخست‌وزیر رسیده است، برای ما «تبلیغات دشمن است، از طریق این نوع تاکتیک‌ها و معاملات مضاعف، پاکستان چیزی جز انتقام به‌دست نمی‌آورد.»
رستم شاه‌محمد، کارمند بازنشسته‌ی دولت که یک‌بار در منطقه‌ی قبایلی وزیرستان جنوبی خدمت کرده، معتقد است که خشم طالبان می‌تواند «برای دولت پاکستان مرگبار باشد». به گفته‌ی او، «آن‌ها [طالبان] نمی‌توانند بین آن‌چه دولت [پاکستان] از آن مطلع شده تفکیک قایل شوند، آن‌ها تنها این را می‌دانند که رهبرشان در خاک پاکستان کشته شده است.»
به‌عقیده‌ی یوسف‌زی، طالبان تلاش می‌کنند تا از تکرار موضوع پرشتاب و بحث‌برانگیز انتصاب منصور که در سال 2015 اتفاق افتاد، دوری کنند. اعتماد نسبت به ملا منصور زمانی فروکاست که او مرگ سلف‌اش ملا عمر را برای دوسال مخفی نگه داشت. او تاجری بود که در طی چندین دهه جهاد به ثروت رسیده بود؛ اما به‌عنوان یک عالم دین از اعتبار بالایی بر خوردار نبود.
یوسف‌زی گفت، «تصمیم آن‌ها این بار متفاوت از گذشته خواهد بود، آن‌ها تلاش خواهند کرد تا همه‌ی [رهبران طالبان در جلسه‌ی تعیین رهبری] حضور داشته و یا دست‌کم با آن‌ها مشوره شود.» او افزود، پاکستان باید بر طالبان فشار بیاورد تا بصیرت فعالیت‌های سیاسی را حفظ کند. تجمع بزرگ 2015 حامیان منصور که در شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان برگزار شد، دولت افغانستان را خشمگین ساخت. این واقعیت که منصور مرگ ملا عمر را برای مدت طولانی پنهان نگه داشت و حتا به‌نام او اطلاعیه صادر می‌کرد، سبب بروز مشکل اساسی و ایجاد انشقاق در میان طالبان شد و آن‌ها نتوانستند در پیدا کردن یک کاندیدای واحد به اجماع برسند.
سراج‌الدین حقانی، رهبر یک گروه شورشی معاون و متحد منصور، بعید است جانشین او شود، زیرا جنگسالاران پشتون وزیرستان شمالی کم‌ترین رابطه را با طالبان افغان در مناطق جنوب (پایگاه سنتی طالبان) دارند. احتمال این‌که او (سراج‌الدین حقانی) از مذاکرات صلح پشتیبانی کند، کم‌تر است در مقایسه با منصور که به گفته‌ی دولت امریکا به این دلیل هدف قرار گرفت که «مانع جدی در برابر صلح و آشتی» بود. گزینه‌ی احتمالی ممکن است ملا یعقوب پسر ارشد ملا عمر باشد که گفته می‌شود 25 ساله است. اگر چه جوان است، اما دارای دو ویژگی است، اعتبار خانوادگی است و تجربه، نزدیک به یک سال پیش که او به‌عنوان مسئول کمیسیون نظامی طالبان تعیین شد، توانسته است تجربه‌هایی را نیز کسب کند. به گفته‌ی یوسف‌زی، ممکن است، یعقوب با باز گرداندن گروه ملا رسول که علیه گروه اصلی طالبان مبازره می‌کند، موفق به اتحاد دوباره‌ی طالبان شود. او گفت، «یعقوب یک فرد همه‌شمول و چهره‌ی به‌دور از کشاکش است، ممکن است بزرگان تصمیم بگیرند که آن‌ها نیازمند یک امیر جوان و باانرژی اند.»
ایندیپندینت / جان بون
ترجمه: علی احمدی