علی احمدی
محمد الیاس داعی و ابوبکر صدیق در «گندهارا» نوشته‌اند:
لشکرگاه، افغانستان – کاپیتان سمیر، پیلوت چرخ‌بال ارتش افغانستان در هلمند، این روزها سخت مشغول است؛ در بیابان‌های گرم و سوزان جنوب افغانستان او اکثر اوقات کلاه ایمنی (مخصوص چرخ‌بال) بر سر دارد. کار روزانه‌ی سمیر معمولا پرواز نزدیک به 6000 کیلومتر مربع با هواپیمای قدیمی Mi-17 روسی در هلمند است. جایی‌که پسته‌های کوچک ارتش که در سراسر دشت سنگلاخ و دهکده‌های شلوغ زراعتی پراگنده‌اند، بارها مورد حمله‌ی طالبان قرار گرفته‌اند و برخی‌های‌شان ماه‌هاست که تحت محاصره‌اند.
در این روزهای گرم و سوزان ماه جون، ماموریت او انتقال، محموله‌ی سلاح، مهمات و مواد غذایی به یک پایگاه دورافتاده‌ی ارتش در ولسوالی سنگین است. ولسوالی‌یی که مرکز فعالیت [طالبان] در هلمند است و هم مرز با پاکستان و ایران. سمیر گفت: «روزانه 5 تا 7 ساعت پرواز داریم، بعضی اوقات حتا بیشتر، به این دلیل که رفع نیازمندی‌های برخی پسته‌های در محاصره تنها از طریق چرخ‌بال ممکن است.»
ولایت هلمند که یک دهم مساحت افغانستان را تشکیل می‌دهد، به میدان آزمایش توانمندی نیروهای هوایی افغانستان تبدیل شده است. موفقیت‌های اخیر ارتش در بهبود عمل در میدان جنگ و نقش حیاتی نیروی هوایی در پشتیبانی آن‌ها بسیاری از کارشناسان و مقامات را واداشته است تا هواپیماهای مدرن بیشتر تقاضا کنند. متحدان ناتوی حکومت کابل انتظار دارند که در ماه آینده تعهدات اساسی به نیروهای هوایی افغانستان اعلان شود.
عبدالرحمان سرجنگ فرمانده پشین نیروهای امنیتی در هلمند می‌گوید، نیروی هوایی نقش بسیار مهمی را بر تسلط نظامی در میدان جنگ در مناطق کوهستانی ایفا می‌کنند. او به رادیو افغانستان آزاد گفت: «هشتاد درصد پیروزی در میدان جنگ توسط نیروی هوایی به‌دست می‌آید. زمانی که پسته‌های مرزی ما مورد حمله قرار می‌گیرد، ما در پشتیبانی سریع [هوایی] تقریبا ناتوانیم. وقتی هواپیمای کافی در اختیار داشته باشیم، می‌توانیم از مرزهای‌مان محافظت کرده و از نیروهای‌مان در میدان جنگ پشتیبانی کنیم.»
نزدیک به 32000 نیروی ارتش و پولیس در هلمند به پشتیبانی چرخ‌بال‌های جنگی Mi-25 برای نبرد، Mi-75 برای تدارکات و حمل‌ونقل هوایی و پهپادهای کوچک برای تجسس/ اکتشاف هوایی متکی‌اند. هواپیماهای مافوق صوت سوپر توکانو A-29 که در ماه اپریل سال جاری از سوی ایالات متحده به نیروی هوایی افغانستان اهدا شد، تا هنوز در مبارزه علیه شورشیان و حمایت هوایی نزدیک از نیروی زمینی ارتش نقش چندانی بازی نکرده‌است.
جنرال معین فقیر، فرمانده 215 قول اردوی میوند، با موثر دانستن پهپادهای کشفی/تجسسی امریکایی می‌گوید، از زمانی که نیروهای ما با استفاده از هواپیماهای کوچک ScanEagle عملیات را شروع کرده است، ظرفیت و توانایی اطلاعاتی ما به‌طور قابل ملاحظه‌یی افزایش یافته است. فقیر می‌گوید پهپادها در تشخیص پیام‌های اطلاعاتی مفید است و حالا نیروهای تحت امر او قادرند که منطقه‌یی به اندازه‌ی 50 کیلومتر را تحت نظر بگیرند و پیش از این‌که شورشیان اقدام به حمله کنند، آن‌ها را هدف قرار دهند. او می‌گوید: «پیش از این، به گزارش‌هایی که از پسته‌های مرزی دریافت می‌کردیم، متکی بودیم. حالا می‌توانیم با استفاده از پهپاد اطلاعات آن‌ها [شورشیان] را بررسی کرده و در مورد حملات جاری یا حملات در شرف وقوع اطلاعات کسب کنیم.»
با این‌حال، راز محمد یک متنفذ قومی در ولسوالی خانشین هلمند، نیروی هوایی ارتش افغانستان را فاقد توانایی رزمی می‌داند. محمد می‌گوید، پس از سال‌ها تحت نظر قرار دادن نبرد شورشیان با نیروهای دولتی در ولسوالی محل اقامتش، به این عقیده رسیده است که تنها با تجسس پهپادها نمی‌توان به شورشیانی که در میان غیرنظامیان پنهان شده یا زندگی می‌کنند، اکتفا کرد. سال‌هاست که ولسوالی خانشین میدان نبرد طالبان و نیروهای دولتی شده است. او به رادیو افغانستان آزاد گفت: «طالبان از جنگ سنگربه‌سنگر اجتناب می‌کند، آن‌ها همواره تغییر مکان می‌دهند. ما به هواپیماهایی نیاز داریم که دشمن را همین‌که پدیدار شد از بین ببرد.»
در این حال، عبدالبصیر دیگر متنفذ قومی بر این باور نیست. او می‌گوید نیروی هوایی تنها زمانی باید به‌کار گرفته شود که افغانستان با یک کشور دیگر درگیر جنگ شود. او می‌گوید،: «به نظر من مشاوره و گفت‌وگو برای مصالحه با تحت فشار گذاشتن شورشیان از طریق قبیله‌های آن‌ها تاثیر بیشتر و بهتری در آوردن صلح خواهد داشت.»
به گفته‌ی عبدالله صمدی، افسر پیشین ارتش افغانستان، نیروهای افغان برای بازپس‌گیری مناطقی که به چنگ طالبان افتاده است، نیازمند نیروی هوایی قدرتمند است. در طول یک‌سال گذشته، شورشیان در 11 ولسوالی از 15 ولسوالی هلمند مشغول جنگ بوده و اکنون شهر لشکرگاه مرکز این ولایت عملا تحت محاصره‌ی طالبان است. او می‌گوید: «ما با پاکستان 160 کیلومتر مرز مشترک داریم و در تمام ولسوالی‌ها جبهه‌های جنگ فعال است که هلمند را به یک میدان بزرگ جنگ تبدیل کرده است. ما باید این توانایی را داشته باشیم تا بر میدان نبرد مسلط باشیم.»
پس از سقوط رژیم طالبان در سال 2001 ده‌ها هزار سرباز ناتو در هلمند خدمت کردند و قدرت برتر نیروی هوایی آن‌ها از بازگشت عمده‌ی شورشیان جلوگیری کرد. با این‌حال، خروج نیروهای ناتو در اواخر سال 2014، نیروهای افغان را در معرض آسیب جدی قرار داد و پس از آن مناطق زیادی به‌دست طالبان افتاد. اکنون مقام‌های افغان و کارشناسان نظامی برای ترمیم خلاها و شکاف‌های خود خواهان هواپیماهای بیشتری شده‌اند. صمدی می‌گوید: «ما به خیلی بیشتر از هواپیماهایی که اکنون در اختیار ماست، نیاز داریم.»