مخالفان دولت بشار اسد به دولت افغانستان نامه نوشته و از حضور هشت هزار شهروند افغانستان در جنگ سوریه که از سوی ایران و در حمایت از بشار اسد فرستاده شده، خبر دادهاند. رییس کمیتهی قانونی ائتلاف ملی نیروهای انقلابی سوریه در این نامه نوشته است که ملیشههای افغانی از سال ۲۰۱۲ از سوی ایران و با انگیزهی مذهبی وارد کارزار سوریه شدهاند. مخالفان بشار اسد در این نامه از دولت افغانستان خواستهاند که مانع ورود شهروندانش به جنگ سوریه شود. یک مقام حکومت وحدت ملی دریافت این نامه را تأیید کرده است.
پیش از آنکه مخالفان دولت بشار اسد به دولت افغانستان نامه بنویسند و از حضور شهروندان افغانستان در جنگ سوریه خبر دهند، فیلیپو گراندی؛ نمایندهی سازمان ملل در امور پناهندگان در سفری که به کابل انجام داد (31 جوزا) در خصوص چگونگی حضور مهاجرین افغان در جنگ سوریه با حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی افغانستان گفتوگو کرد. نمایندهی ملل متحد در امور پناهندگان معلومات و نظریاتش را در این مورد با مشاور امنیت ملی در میان گذاشت. آقای اتمر در این گفتوگو به نمایندهی ملل متحد گفته بود حضور شهروندان افغانستان در جنگ سوریه باید به شیوهی دیپلماتیک حل شود و دولت افغانستان با کشورهای همسایه در این رابطه از نزدیک کار میکند.
جنگ در سوریه از سالها به اینطرف میان دولت آن کشور و مخالفانش جریان دارد. در کنار قدرتهای جهانی چون روسیه و امریکا، نقش جمهوری اسلامی هم در این کشمکشها برجسته است. ایران حامی بشار اسد است و بر اساس گزارش رسانهها، ایران چندین تن از فرماندهان بهنام خود را در جنگ سوریه از دست داده است.
مسالهی حضور افغانها در جنگ سوریه که در واقع بخش قابل توجه آن را مهاجرین افغان در ایران تشکیل میدهند دو سال قبل خبرساز شد؛ درست زمانی که اجساد شماری از مهاجرین که در سوریه کشته شده بودند به ایران منتقل شدند. گزارشهای منتشرشده نشان میدهد که سپاه پاسداران ایران، مهاجرین افغان را زیر عنوان دفاع از اماکن مقدس، استخدام و سپس آنها را در جنگ سوریه میفرستند.
تعداد مهاجرین افغان در ایران را نزدیک به سه میلیون گزارش میدهند که از این میان تنها یک میلیون آن بهطور «قانونی» در ایران زندگی میکنند. مهاجرین افغان در ایران با انواع مصیبتها و مشکلات دستوپنجه نرم میکنند و جمهوری اسلامی بر خلاف قوانین مهاجرت، قوانینی سختگیرانه برای مهاجرین در ایران وضع کرده است که به مهاجرین اجازهی برخودار شدن از حقوق اولیهی انسانی و مهاجرت را نمیدهد. محرومیت از آموزش و خدمات بهداشتی، وضع محدودیت در گشتوگذار، منع صدور جواز رانندگی و کار از مشکلاتی است که مهاجرین در ایران با آن مواجهاند. ایران با استفاده از این وضعیت تحمیلی در صورتی که مهاجرین در جنگ سوریه شرکت کنند به آنها وعده میدهد که این محدویتها را رفع کند. گزارشهایی هم وجود دارد که مهاجرین پس از بازگشت از جنگ سوریه به ایران، با همان دشواریهایی روبهرو میشوند که قبلا آن را تجربه کرده بودند.
ایران ارسال مهاجرین افغان در جنگ سوریه را رد میکند. دولت افغانستان این مساله را نه رد میکند و نه تأیید بلکه وعده میدهد که این مشکل را از مجرای دیپلماتیک جستوجو و حل خواهدکرد.
آنچه در سوریه میگذرد نشاندهندهی یک تراژدی است. صدها هزار نفر در جنگ سوریه کشته و زخمی شدهاند. بخش محدودی از کشتهشدگان را اتباع افغانستان تشکیل میدهد که با مشوقها و اجبارهای جمهوری اسلامی ایران به این جنگ فرستاده میشوند. مهاجرانی که بهدلایل متعدد از افغانستان به ایران مهاجر شدهاند و از ناگزیری و اجبارهای تحمیلی جمهوری اسلامی به جنگ سوریه میروند، ناآگاهانه در جنگی که ربطی به آنها ندارد کشته میشوند.
حکومت افغانستان بایستی این موضوع را پیگیری کند. اتباع افغانستان حق دارند که حقوقشان بهعنوان مهاجر از جانب دولت تأمین و مورد دفاع قرار گیرد. حکومت در قبال این بازی غیرانسانی جمهوری اسلامی ایران تا هنوز اقدامی نکرده و بارها با وعدههای دیپلماتیک و غیرعملی از این فاجعهی انسانی رفع مسئولیت کرده است. وزارت مهاجرین و وزارت خارجه باید به ارسال افغانها در جنگ سوریه و کشته شدن آنها پایان ببخشند.