واشنگتن پست/تیم کریگ ترجمه: حمید مهدوی
کابل – نیروهای امریکایی و افغان برنامهریزیها برای سربریدن ستیزهجویی طالبان را شتاب میدهند و یک استراتژی تهاجمی جدید را توسعه میدهند که ظاهرا تلاشهای این گروه در راستای رسیدن به دستاوردهای دراماتیک در میدان نبرد را بینتیجه ساخته است.
پس از 15 سال جنگ و چندین تلاش ناکام برای دستیابی به توافق صلح از طریق گفتوگوها، پویایی جنگ در فصل بهار زمانی تغییر کرد که رییسجمهور اوباما برای نخستین بار دستور حملهی هوایی توسط نیروهای امریکایی به هدف کشتن رهبر طالبان در پاکستان را صادر کرد. بر اساس یک سند امنیتی افغانستان که واشنگتن پست به آن دست یافته است، در جریان چهار ماه گذشته، نیروهای ویژهی افغان نیز بیش از سی تن از فرماندهان ارشد و سطح متوسط طالبان را در حملات هوایی و تهاجمی هدفمند کشتهاند. به گفتهی مقامها و تحلیلگران افغان، این عملیاتها بخشی از یک تلاش گستردهی نیروهای افغانستان، با پشتیبانی حملات هوایی فزایندهی امریکاییها، است تا با طالبان بیشتر بهعنوان یک دشمن خارجی رفتار کنند، نه یک گروه شورشی داخلی که ارزش آن را داشته باشد تا در برابر آنها از لحاظ نظامی خویشتنداری شود. در نتیجه، آنها میگویند نشانههایی وجود دارند که طالبان در تابستان امسال، در حالی که نیروهای امنیتی افغان، حداقل نیروهای زبده و نخبه، سرانجام به یک نیروی آمادهی جنگ تبدیل میشود، تحت فشار هستند. صدیق صدیقی، سخنگوی وزارت داخله، با اشاره به اقدام کماندوها و نیروهای عملیات ویژهی افغان علیه اهداف طالبان، گفت: «سال گذشته، ما دستاوردهای مشابه نداشتیم و کار مشابه انجام ندادیم.» «درسال جاری، آنها یک ماموریت داشتند، آنها [معلومات] استخباراتی [دسترسی داشتند]، آنها آموزش دیده بودند و [رهبران طالبان] هدف قرار گرفتند». صدیقی افزود: «آنها بهطور تصادفی کشته نشدند. آنها هدف قرار گرفتند». صدیقی گفت که این حملات تهاجمی توسط نیروهای پولیس و واحدهای نیروهای ویژهی ارتش با تکیه به یک فهرست اهداف تهیه شده توسط ریاست امنیت ملی انجام شد. برید جنرال بسمالله وزیری، فرمانده فرقهی عملیات ویژهی ارتش افغانستان، این عملیاتها را «تغییر آشکار در استراتژی» خواند که هدف آن «سردستهها»، بدون در نظرگرفتن محل آنها، است. وزیر گفت: «ما معمولا اهداف خودرا بر اساس مختصات آنها انتخاب میکنیم». وی اضافه کرد که فرمانده طالبان و آنهایی که بر انبارهای اسلحه و کارخانههای مواد منفجره نظارت میکنند، «در سال جاری نظر به سال گذشته مهمتر» هستند.
رویکرد نیرومندتر ارتش افغانستان برای اولین بار توسط رییسجمهور اشرف غنی در اواخر ماه اپریل پس از آن اعلان شد که یک موتر بمبگذاری شده توسط طالبان بیش از 60 نفر را در کابل کشت. غنی که شهرت سیاسی را با گفتوگوهای صلح با طالبان قمار زده بود، در سخنرانییی در پارلمان اعلان کرد که زمان «اعدام» دشمنان دولت و آمادگی گرفتن برای یک جنگ طولانی فرا رسیده است. در طول دو سال گذشته، هم تلفات غیرنظامیان و هم تلفات نظامیان افغان رو به افزایش بوده است و مقامها ابراز نگرانی کردند که طالبان بهطور فزایندهیی وحشی و بیرحم شدهاند. اظهار نظرهای غنی یک تفاوت چشمگیر [سیاست او] و سیاست حامد کرزی، رییسجمهور پیش از خودش را نشان داد. کرزی، در جریان سالهای اخیر ریاستجمهوریاش، حملات شبانه بر اهداف طالبان را متوقف ساخت و بارها ایالات متحده را به کشتن غیرنظامیان در حملات هوایی متهم کرد که به اختلاف قابل توجهی در روابط امریکا و افغانستان منجر شد.
اما غنی یک بار دیگر به شدت به کمک ائتلاف به رهبری امریکا تمایل دارد و هفتهی گذشته، زمانی که اوباما از برنامهاش برای خروج بخش بزرگی از 9800 سرباز باقی مانده مستقر در افغانستان تا ماه جنوری صرف نظر کرد، کمک دیگری دریافت کرد. در عوض، اوباما 8400 سرباز را در سال 2017 [در افغانستان] حفظ خواهد کرد که به اکثریت پایگاههای موجود ناتو اجازه میدهد فعال باقی بمانند. با اینحال، تعداد نیروها صرف یک بخش کوچکی از داستان در مورد ادامهی درگیر بودن امریکا در جنگ در اینجا را فاش میکند. همچنین اوباما در اوایل ماه جون بر شرایطی که در آن فرماندهان میتوانند علیه ستیزهجویان طالبان دستور حملات هوایی صادر کنند، افزود. نیکلسون این حملات قبلا به مواردی محدود بود که در آن طالبان تهدید مستقیم به نیروهای ائتلاف یا افغان بودند یا نیروهای افغان با «یک شکست استراتژیک» در میدان نبرد مواجه میشدند. اما اکنون ارتش امریکا میتواند به نیروهای افغان در دست یافتن به یک «نتیجهی استراتژیک»، از جمله در ماموریتهای کاملا تهاجمی، کمک کنند. حتا قبل از آنکه این سیاست اجرایی شود، حملات هوایی امریکا در افغانستان افزایش یافته بود.
برید جنرال چارلس کلیولند، سخنگوی ائتلاف ناتو، انتظار دارد که اکنون که ماه مبارک رمضان پایان یافته است، حملات در روزهای آینده افزایش یابد. کلیولند، با اشاره به این که فرماندهان ائتلاف نیروهای امنیتی افغانستان را تشویق کردهاند «تا در هر سطح و در هر منطقه حملات تهاجمیتری داشته باشند»، گفت: «ما در حالی که ماه جولای را سپری میکنیم، بیشتر و بیشتر آماده خواهیم شد». آمار نشان میدهند که چهرههای طالبان که اخیرا توسط نیروهای ویژهی افغان کشته شدهاند والیهای نامنهاد درولایتهای هلمند و غزنی، معاون والی نامنهاد در ولایت فراه و یک قاضی طالبان در ولایت غزنی را شامل میشوند. همچنین نزدیک به بیستوچهار تن از رهبران طالبان در ولایت قندوز در شمال افغانستان کشته شدهاند، جایی که نیروهای افغان روی جلوگیری از تکرار تهاجم طالبان تمرکز کردهاند، تهاجمی که در نتیجهی آن طالبان در خزان سال گذشته برای مدت کوتاهی این شهر را تصرف کردند.
در طول زمستان، پس از این شکست تحقیرآمیز ارتش افغانستان، بسیاری از تحلیلگران دستاوردهای گستردهی طالبان در میدان نبرد در سال جاری را پیشبینی میکردند. تعدادی گفتند که طالبان میتوانند کنترل تمام ولایتها را در اختیار بگیرند. اما تاکنون، نظر به مصاحبهها با بیش از دوازده تن از مقامهای ولایتی و نظامی، کشته شدن ملا اختر محمد منصور، رهبر طالبان، در پاکستان و عملیاتهای جاری نیروهای امنیتی افغانستان باعث شدهاند که طالبان بسیار کمتر از آنچه که انتظار میرفت دستاورد داشته باشند. مقامهای محلی گفتند هرچند طالبان یک حملهی کلانی را در اواخر ماه می در ولایت ارزگان راهاندازی کردند، اما کماندوهای افغانستان به کمک حملات هوایی امریکا اکنون به مراتب مناطق بیشتری را نظر به سال گذشته تحت کنترل دارند. در ولایت هلمند، یک حملهی تمامعیار طالبان بر لشکرگاه که ماههاست پیشبینی میشود، هنوز تحقق نیافته است و حملات بهصورت کلی در این ولایت در مقایسه با سال گذشته 15 درصد کمتر است. در ولایت کنر در شرق افغانستان، حبیب سیدخیلی، فرمانده پولیس این ولایت گفت که حدود 7000 جنگجوی وابسته به 11 گروه شورشی مختلف در این ولایت وجود دارند، اما آنها که با حملات هوایی مواجهاند، دیگر حتا یکی از جادههای کلان 15 گانه این ولایت را در کنترل ندارند. جیلانی فراهی، معاون فرمانده پولیس ولایت زابل در جنوب افغانستان، گفت: «نمایش بیپیشینهی هماهنگی در خرد کردن تحرک طالبان بسیار موثر بوده است.» «ما میتوانیم به راحتی لوازم و دیگر کالاهای مورد نیاز را از طریق جادهها به ولسوالیها بفرستیم». صدیقی گفت که طالبان هنوز یک تهدید جدی به 40 ولسوالی افغانستان هستند، در حالی که در این زمان در سال گذشته این رقم 70 ولسوالی بود. با اینحال، او و دیگر مقامهای امنیتی هشدار میدهند که نگرانی قابل توجهی وجود دارد که طالبان هنوز یک حملهی کلانی را در هفتهها یا ماههای آینده راهاندازی خواهند کرد. صدیقی گفت که اگر طالبان همچنان در مناطق روستایی کشور توسط حملات هوایی تحت فشار قرار بگیرند، این گروه به اهداف آسان در کابل و دیگر شهرها روی خواهد آورد. همچنین انتظار میرود که تاکتیک حمله-و-فرار طالبان تلفات زیادی به نیروهای افغانستان وارد کند.