گاردین / جان هینلی ترجمه: علی احمدی
چهل‌وهشت ساعت در مرکز شهر موگادیشو همراه با نگهبانان مسلح ممکن است انگاره‌ی خوبی از یک روز تعطیلی مخاطره‌آمیز نباشد. اما، حمله‌ی این هفته به کاروان گردشگران در افغانستان نشان می‌دهد که همه‌ی انگاره‌ها در مورد یک روز تعطیلی مخاطره‌آمیز یکسان نیست.
پنج جهان‌گرد غربی – اعضای گروهی که شامل 8 بریتانیایی، 3 امریکایی و یک آلمانی- در ولایت هرات زخمی شدند. به گفتهی مقامات رسمی این جهان‌گردان زمانی زخمی شدند که مینی‌بس حامل آن‌ها و نگهبانان‌شان مورد حمله‌ی شبه‌نظامیان طالبان قرار گرفت. در این حمله به‌صورت جدی به کسی آسیب نرسید؛ اما این رویداد جهانگردی مخاطره‌آمیز و ماجراجویانه را در کانون توجه قرار داده است. بازار گردش‌گری در حال رشد که همه‌چیز را تحت پوشش قرار می‌دهد، از فعالیت‌های تعطیلاتی نسبتا «ملایم» مانند موج‌سواری و قایق‌سواری گرفته تا سفرهای مزمن در محیط‌های خشن و خصومت‌آمیز.
اندرو دروری معمار 50 ساله‌ی اهل «Surrery» میگوید: «چنین نیست که شما توریست جنگ باشید، با این‌حال جنگ می‌تواند بخشی از آن [جهانگردی] باشد.» او سال 2 تا 3 بار به تعطیلات می‌رود و مقصد‌های سفرش نیز مناطق ناامنی چون عراق، ایران، افغانستان، پاکستان، چچین، کوریای شمالی و سومالیاست. «[این‌گونه سفرها] واقعا هیجان‌آور یا خطرناک نیست. برای من فراتر از این کلیشه‌ها مردم است، نزدیک گشتن به [آن‌ها مهم] است. چیزهای زیادی می‌بینی و چیزهای زیادی را فرا می‌گیری. امسال من در یک گودال با یک تک‌تیرانداز بودم که با داعش می‌جنگید. او سرباز نبود، بلکه معلم یک مکتب بود و تلاش می‌کرد تا دهکده‌اش را بازپس گیرد.»
به گفتهی دروری، او طعم سفر به مناطقی را چشیده است، که وزارت خارجه برای بیش از 20 سال است که سفر به آن‌جاها را توصیه نمی‌کند. زمانی که او در یک سفر اکتشافی در مورد حیات وحش در جمهوری دموکراتیک کنگو بود، به‌طور تصادفی در مرز اوگاندا از مسیر منحرف شد و توسط یک شبه‌نظامی مسلح با داس مورد حمله قرار گرفت. او معمولا تنها، یا همراه یکی از نزدیکانش سفر می‌کند به گفتهی او آمادگی دقیق و رابطه‌های محلی قابل اعتماد کلید موفقیت است. درور میگوید: «من برای چند هفته همه چیز را از نزدیک و به دقت بررسی می‌کنم. به مسیرها نگاه می‌کنم، این‌که، کی از کی پشتیبانی می‌کند را می‌سنجم، نقشه‌های جاهایی را که در سر دارم [به آن‌جاها بروم]، همراه دارم، می‌دانم به کجا می‌روم، حتا اگر چیزی غیرقابل پیش‌بینی اتفاق بیافتد.»
دروری میگوید، این روزها به اندازه‌ی کافی تجربه کسب کرده‌ام که بتوانم، خودم سفرهایم را سازمان‌دهی کنم. برای دیگران او به گردانندگان متخصص نظیر شرکت انتمید بوردرز (Untamed Borders) مستقر در کینت، متکی است. شرکتی که برنامه‌های تعطیلاتی شامل چوگان‌بازی در هندوکش و سفرهای اسکی در افغانستان را برنامه ریزی می‌کند.
به گفتهی جیمز ویلکاکس، موسس شرکت انتمید بوردرز، بیش‌ترین کسب‌وکار شرکت شامل سفارش‌هایی در زمینه‌ی تقاضای سفر برای افراد، زوج‌ها، و گروهای کوچک جهان‌گردان یا متخصصانی نظیر پژوهش‌گران، روزنامه‌نگاران و عکاسان می‌شود.
به گفتهی ویلکاکس، برخی در خواست‌های پر خطر – به‌طور مثال، مسافرت به گذرگاه خیبر یا دره‌ی سوات پاکستان و ولایت غزنی در افغانستان- به دلیل ناامنی صریحا رد می‌شود. اما، گاهی اوقات یک «تصمیم اخلاقی» باید اتخاذ شود. به‌طور مثال، شرکت به یک گروه فیلم مستند در مورد یزیدی‌های شمال غرب عراق کمک کرد. «زیرا، داستان زندگی آن‌ها آن‌گونه که گفته شده بود، مهم بود. آیا ما جهان‌گردان را به دلیل علایق شخصی به آن‌جا خواهیم برد؟ شاید نه.»
برای شرکت خطرناک‌ترین مقصد موگادیشو، پایتخت بی‌قانون و جنگ‌زده‌ی سومالیاست. جایی که بازارهای رنگارنگ، سواحل دیدنی‌اش و آب‌نمایی مهم و زیبای دوران استعمار ایتالیا، برای برخی‌ها، کم‌وبیش خطرات دوامدار حملات تروریستی، تیراندازی و آدم‌ربایی را به همراه دارد. ویلکاکس میگوید: «مردم همواره آن [دیدنی‌های موگادیشو] را جذاب می‌بینند.»
به گفتهی ویلکاکس، سفرهای سیاحتی او از سال 2009 به بعد از مسیر میان بامیان و هرات، جایی که حمله‌ی روز پنج‌شنبه اتفاق افتاد، نگذشته است. شرکت Rival Operator Wild Frontiers که سفرهای هوایی را بر سفرهای زمینی در افغانستان ترحیج می‌دهد، در این فصل هیچ سفر گردش‌گری در افغانستان انجام نداده است. به گفتهی جان بیلبی، بنیان‌گذار این شرکت نگرانی‌های امنیتی در بخش‌هایی از افغانستان افزایش یافته است. بیلبی میگوید: «برای آن‌هایی که مایل به پذیرفتن خطر زیاد است – خطرهایی که ما در مورد آن به این مسافران آگاهی کامل می‌دهیم- انجام این‌گونه سفرها برای‌شان هیجان‌انگیز است. [افغانستان دارای] تاریخ شگفت‌آور، فرهنگ جالب توجه و زیبایی‌های باورنکردنی، است. از آن‌جا که گردش‌گردان کمی [در آن‌جا حضور دارند برای گردشگران سفر به افغانستان]، تجربه‌ی خیلی ناب است.»
هیچ مالک شرکتی نمی‌خواهد، در مورد مسافرت در نقاط دوردست و توسعه‌نیافته نظر دهد. شرکت یورکشایر که گروه گردش‌گرانش روز پنج‌شنبه مورد حمله قرار گرفت، توسط جف هان راهنمای مسافرتی قدیمی بریتانیا اداره می‌شود.
دروری اما تمایلی کمتری دارد، او میگوید: «این روزها هیچ کسی دیگری از آن مسیر استفاد نمی‌کند، این گروه نسبتا بزرگ بود و برنامه‌ی سفر [شان] هم روی انترنت بود. مطمئن نیستم که من در چنان وضعیتی مسافرت خواهم کرد.»