در بسیاری از ولایات کشور نبرد سنگینی میان نیروهای امنیتی و طالبان جریان دارد. نیروهای امنیتی و دفاعی توان و توجه خود را جهت سرکوب طالبان متمرکز کرده و تلفات سنگینی هم به تروریستان وارد کردهاند. با اینحال، جنگ در حال فراگیر شدن است و مخالفان دولت جنگ را از مناطق محدود به ولایات و ولسوالیها گسترش دادهاند. بهرغم حملهی طالبان بر مراکز ولایات و ولسوالیها، مسدود کردن و ناامن کردن شاهراهها یکی دیگر از تاکتیکهای جنگی است که طالبان در پیش گرفتهاند. در گذشته برخی از بزرگراهها ناامن بود اما اکنون طالبان رسما جادههای بزرگ کشور را تحت کنترل در آورده و بر رفتوآمد مسافرین نظارت میکنند.
طالبان شاهراه قندهار و هلمند را از مدتها به اینطرف به روی رفتوآمد بستهاند. حضور این گروه در شاهراه قندوز و تخار بهدلیل جنگ در این ولایت برجسته است و مردم جرأت سفر از این بزرگراه را ندارند. شاهراه کابل-قندهار – هرات از گذشتههای دور به این طرف ناامن بود اما فعلاً خطر در این مسیر بیشتر شده است. بهتازگی طالبان جادهی کابل و جلالآباد را ناامن کردهاند. بهعلاوهی اینکه راههای ارتباطی بسیاری از ولسوالیها به مراکز ولایات بسته یا شدیداً ناامن است.
مخالفین مسلح با کار گذاشتن ماینهای کنار جادهیی، گروگانگیری، سرقت اموال مردم، بازرسی و اذیت و آزار مسافرین، انفجار دادن پل و پلچک و تخریب جادهها عملاً شاهراهها را مسدود و رفتوآمدها را غیرممکن کرده و یا دستکم با خطر جدی مواجه ساختهاند. طالبان با ناامن کردن بزرگراهها از یک طرف دولت را زیر فشار قرار میدهند از سوی دیگر با گروگانگیری، آتش زدن موترهای باربری بازرگانان، اخاذی از مسافرین و با کشتن مردم به بیرحمانهترین شیوهی ممکن تلاش میکنند وحشت ایجاد کنند. بزرگراههایی که طی پانزده سال گذشته با هزینههای هنگفت مالی ساخته شد و در جریان ساختوساز قربانیان زیادی هم گرفت اکنون بار دیگر در معرض نابودی قرار گرفته است. مخالفین مسلح ضمن اعمال مورد نظرشان در شاهراهها ضربهی جبرانناپذیر اقتصادی هم به مردم وارد میکنند. روزانه دهها کاروان اموال تجاران و مردم توسط این گروه در مسیرهای یاد شده سرقت شده و یا به آتش کشیده میشود.
راهحل چیست؟
طالبان و دیگر گروههای تروریستی به هر شکل ممکن در صدد آسیب زدن به دولت و ناامن کردن جادهها و خلق وحشت در میان مردماند. ادامهی این وضعیت ضمن آنکه به ویرانی بزرگراهها منجر خواهد شد و مردم متحمل خسارات مالی و جانی خواهند شند، دوام آن میتواند عملاً رفتوآمدها را برای مردم دشوار و غیرممکن بسازد. توجه داشته باشیم که دولت افغانستان نه امکانات هوایی برای حملونقل مردم را دارد و نه شهروندان توان و هزینهی آن را.
راهحل فوری برای نجات از چنین دشوارییی، عملاً وجود ندارد. تأمین امنیت شاهراهها تنها از طریق راهاندازی عملیاتها و ایجاد ایستگاههای امنیتی است. ثقل نیروهای امنیتی اکنون به ولسوالیها و ولایاتی متمرکز است که جنگ در آن جریان دارد، و بزرگراهها عملا به مخالفین واگذار شده است.
حیات کشور از بسیار جهات به شاهراههای کشور وابسته است. بزرگراهها بهمثابهی رگهای ارگانیک عمل میکنند و کشور عملا از این طریق تغذیه میکند. در حالحاضر، شریانهای اقتصادی و ارتباطی کشور در معرض خطر جدی قرار دارد و بایستی به آن توجه جدی صورت بگیرد.