وقتی که مرحوم حافظ شیرازی گفت یارب مباد کس را مخدوم بیعنایت، دل همهی ما به درد آمد. آدم خدمت کسی را بکند و آن کس هیچ عنایتی نداشته باشد؟ این وضعیت کام آدم را تلخ میکند. یک نمونه از این وضعیت را من دایما در افغانستان میبینم:
حتما ملاحظه کردهاید که شام، سر سفره، وقتی ریموت به دست بزرگتر خانواده میافتد، یک راست میرود سر کانال خبر. خبر هم معمولا پر از دود و انفجار است. نه در یک جا، بل بهقول خبرنگار طلوع در سرتاسر وللّللّاییّییت. خبر که تمام شد، نوبت میزگرد میرسد. شهردار پایتخت تشریف آورده و فهرست کاملی از کارهایی را که در پایتخت انجام داده با خود آورده. میگوید که در یک سال گذشته ۵۶۷۸ عدد زبالهدانی در سراسر پایتخت نصب کرده تا همشهریان عزیز کابل بتوانند پوست کیلهیی را که نوشجان کردهاند سر سرک نیندازند و آن را به درون زبالهدانی ملحقق کنند. تاکید هم میکند که این زبالهدانیها برای پاکی پایتختاند. آنوقت برای محکمکاری اضافه میکند که شهردار قبلی هرگز این کار را نکرده بود و شهردار بعدی نیز نخواهد کرد. حال، در همینجا موردِ «مخدوم بیعنایت» خود را نشان میدهد. همهی کسانی که سر سفره نشستهاند و میزگرد را تماشا میکنند، یکصدا میگویند «بد کردی بی ناموس»! عنایت نمیورزند و شهردار را بیآب میکنند.
حال، عرض من این نیست که چرا مردم به شاروال فحش میدهند. گناه دولت است که شهردار را، با آنهمه خدمتی که به همشهریان کرده، به دهن مردم میاندازد. حتما میگویید خوب، دولت چهکار کند؟ بهنظر من دولت باید میزان بصیرت مردم را بالا ببرد. قضیه از این قرار است که شهردار آن چند هزار زبالهدانی را در پایتخت گذاشته، ولی مردم آنها را نمیبینند. برای این که مردم بصیرتِ دیدن آنها را پیدا کنند باید به کورسهای تفکر خلاق فرستاده شوند. البته معاون وزارت معارف در یکی از همین میزگردها گفت که هزاران کورس تفکر خلاق در پایتخت دایر هستند و همشهریان میتوانند در آنها بروند. آن زمان هم مردم گفتند «گم شو بیناموس».
ملاحظه میکنید که مردم ما چهقدر مخدوم بیعنایتاند؟ هزاران مکتب ساخته شدند و در خدمت هزاران اولاد وطن قرار گرفتند، ما ندیدیمشان و به وزیر فحش دادیم. هزاران کورس تفکر خلاق، از هزینهی وزارت معارف، دایر شدند. نرفتیم و به مسؤلان فحش دادیم. هزاران زبالهدانی در شهر نصب شدند، ندیدیم و شروع کردیم به اهانت به مقام شاروال دین رسول. خودمان که چیزی را ندیدیم، میگوییم خیالی است. یارب مباد کس را مخدوم بیعنایت. و بیبصیرت.