جنگ؛ سقوط ولسوالیها و افزایش بیسابقهی حملات انتحاری در کشور سبب شد بسیاری از مسایل مهم سربسته بمانند و یا سران حکومت و مدیران مربوطه فرصت نیابند به آن بپردازند. شهر و مسایل شهری یکی از همین موارد است. روز گذشته رییس حکومت وحدت ملی در دومین کنفرانس شهرداران گفت، سیستم ناکام مدیریت شهری مردم را آزار میدهد. اشرف غنی در سخنرانی خود از فقدان برنامهریزی شهری، عرضهی خدمات شهری و نیز از سطح پایین شهرنشینی سخن گفت. نکتهی مهم سخنرانی او این بود: تا زمانی که حکومت به شهروندان خدمات ارائه نکند مردم چرا مالیات بپردازند؟
با آنکه غنی از فقدان برنامهریزی شهری سخن گفت و ناکام بودن مدیریت شهری که باعث نارضایتی مردم شده است را پذیرفت اما گفت 21 تن از مسئولین شهری را پس از مصاحبههای رودررو بهعنوان شهردار منصوب کرده است.
آنچه را غنی دیروز در مقام رییس حکومت وحدت ملی در مورد شهر و نارضایتی شهروندان از فقدان خدمات شهری گفت در زمان مبارزات انتخاباتی هم گفته بود. اشرف غنی چه در گذشته و چه در کنفرانس دیروز به نکات مهم اشاره کرد. این سخنان بیانگر این امر است که رییس حکومت شخصاً بر مسایل شهری اشراف دارد. آگاهی و تسلط بر مسایل شهری در وضعیتی که شهرهای ما در بدترین حالت ممکن قرار دارند، یک ویژگی مثبت بهشمار میرود. اما پس از دو سال و با توجه به سخنرانی دیروز غنی، شهرهای کشور نهتنها تغییر نکردند و بهبود نیافتند بلکه به میدانهای کثافات و آشغال تبدیل شدند.
جهان به سمت شهری شدن و زندگی شهری گام بر میدارد و افغانستان یکی از کشورهایی است که گراف شهرنشینی در آن بالا است. کوچکشی بیسابقهی روستاییها به شهرها باعث شده است دولتها بیشترین سرمایهگذاری را روی شهرها بکنند. در افغانستان اما، شهرها به حال خودشان واگذار شده است، جمعیت شهرها هر روز بیشتر میشود و حاصل این وضعیت، چیزی است که اکنون با آن مواجه هستیم.
مدیریت شهری، پلان و طراحی شهرها، حملونقل، کانالیزاسیون، خدمات شهری و امثال آن جزء بنیادیترین مسایل شهری بهحساب میرود. بیشترین قسمتهای پایتخت کشور غیرپلانی است و حاشیهنشینی در حال رشد است و شهر غرق در کثافات؛ در پانزده سال گذشته تمام شهردارها بر خلاف قانون به کار گماشته شدهاند. در چنین حالتی، توقع میرود رییسجمهور از نظریهپردازی در مورد شهر دست بردارد و به دشواریهای زندگی شهری مردم توجه کند.
طی دو سال گذشته شهرداری کابل از یک سرپرست به سرپرست دیگر منتقل میشود. شهرهای دیگر هم با وضعیت مشابه روبهرو هستند. غنی در دو سال گذشته با توجه به اهمیت پایتخت حتا نتوانسته است شهردار کابل را معرفی کند چه رسد به عرضهی خدمات. رییس حکومت از یکطرف ناکامی مدیریت شهری را میپذیرد و به ناهماهنگیها اعتراف میکند، از طرف دیگر اما میگوید 21 تن شهردار را او شخصا پس از مصاحبه با آن به کار گماشته است. این سخن و این عمل به چه معنا است؟ وقتی از مدیریت شهری صحبت میشود مراد همان شبکه و سیستم است. اشرف غنی بهجای آنکه سیستم ایجاد کند، به هرجومرج پایان دهد و در صدد تخلیهی شهر از کثافات باشد، خود شهردارها را انتخاب میکند و شخصا با آنها مصاحبه میکند. معنای واضع این عمل این است که غنی هیچ باوری به مدیریت و سیستم ندارد. اساسا انتخاب شهردارها از صلاحیت رییسجمهور نیست. غنی بهجای گماشتن این و آن بهعنوان شهردار مسئولیت دارد زمینهی انتخابات شهرداریها را فراهم کند. همین انتخابهای «شخصی» رییس حکومت بود که در غزنی بحران ایجاد کرد و اقوام را در برابر هم قرار داد.