در تازهترین مورد محافظان رییسجمهور یکی از خبرنگاران محلی در بامیان را با واژههای سخیف و طعنهای نژادپرستانه از فعالیتش باز میدارند و حریم خصوصی او را نقض میکنند. این محافظان، الیاس طاهری خبرنگار سلاموطندار را جاسوس، رذیل و… خطاب میکنند. موبایلش را میگیرند و پیامهایش را میخوانند و چک میکنند؛ با او با خشونت رفتار میکنند. محافظان رییسجمهور افزون بر توهینهای نژادپرستانه در برابر این خبرنگار، فعالان مدنی را لتوکوب میکنند و معترضین را متفرق. این تنها بخشی از رفتار یکی از خشنترین محافظان رییسجمهور بود که در رسانهها بازتاب یافت. درحالیکه رفتار ناروای آن روز محافظان ریاستجمهوری با شهروندان عادی و خبرنگاران بسیار گستردهتر، متنوعتر و خشنتر از این بود. هنگام سفر، محافظان ریاستجمهوری حتا آنانیکه در تظاهرات نبودند را لتوکوب و توهین کردند، توهینهای نژادپرستانه.
این اولین مورد از رفتارهای غیرقانونی محافظان رییسجمهور نیست. چند ماه قبل از میان گاردهای ویژهی ریاستجمهوری افرادی در اختطاف دست داشت و اختطافهایی در شهر توسط این محافظان صورت گرفت. همچنان هنگامیکه غنی به لندن سفر کرد، محافظ ویژهی او با لتوکوب کردن یکی از معترضان جنبش روشنایی، آوازهی آن سخنرانی رییسجمهور را به آسمان بالا کرد و رفتار خشونتآمیز محافظان رییسجمهور شهرت جهانی یافت.
رفتارهای تکراری خلاف قانون محافظان ریاستجمهوری نشان میدهد که این محافظان صرفاً بهدلیل اینکه خودشان را بخشی از مرکز قدرت در افغانستان میدانند، نگاه مافوق و از بالا به پایین به قانون و نظم و اصول دارند. اصطلاحی بهنام «ارگ» بازتابدهندهی قدرت است. مجموعهیی از افرادی که در میان این ساختمانهای قدیمی صاحب کار و زندگیاند، خودشان را مافوق قانون میپندارند. از رییسجمهور که نهادی برای پرسش و بازخواست از او عملاً وجود ندارد تا محافظان و پایدوهای این نهاد، همه خودشان را مافوق قانون و اصول میدانند.
از دید افرادی که کارمند ارگ ریاستجمهوریاند بهویژه آنانی که در دایرهی نزدیک به رییسجمهور و مسئول حفاظت و کار برای اوست، پاسخگویی و تابع قانون بودن، یک حرف بیگانه و بیمصرف در ارگ ریاستجمهوری است. این نگاه به این دلیل شایع و فراگیر است که هیچیک از کارمندان ارگ بهدلیل رفتار غیرقانونی در چند سال گذشته مجازات نشده و این نهاد قدرتآور و مسئولیتگریز، هرگز به الزامات قانونی و اخلاقی پابند نبوده است.
اینهمه رفتارهای خلاف قانون از سوی محافظان ریاستجمهوری در حالی اجرا میشود که رییسجمهور تقریباً هر روز از ارگ ریاستجمهوری چندین بار کلمات قانون و جزا و مبارزه با فساد و خشونت را به زبان میآورد و در اعلامیههایش آنها را درج میکند. درحالیکه رییسجمهور بر تطبیق قانون تأکید دارد، باور عموم اما این است که تطبیق قانون در افغانسان صرفاً برای آنانی است که یا قدرتمند نیستند یا ثروتمند. از اینرو با وجود تکرار وعده و حرف تطبیق قانون توسط رییسجمهور، مردم از اینکه رییسجمهور بر عملی شدن قانون تعهد داشته باشد و توانایی، شک دارند. این بیباوری نسبت به رییسجمهور بهدلیل بیتوجهی او به معافیت افراد قدرتمند و بستگان اوست.
رفتار تبعیضآمیز و نژادپرستانهی محافظ رییسجمهور در بامیان باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرد. رییسجمهور اگر وعدههای دروغین به مردم و رسانهها و خبرنگاران نمیدهد، خود برای تحت پیگرد قرار دادن این محافظ نژادپرستش اقدام کند و او را مطابق به دستور قانون محاکمه و مجازات کند. بیتوجهی به این رفتار قومپرستانه و نابخردانهی محافظ رییسجمهور، این گمان را در پی خواهد داشت که رییسجمهور با محافظ/محافظانش موافق، و حامی چنین افراد متعصبی در اطرافش است. کمترین انتظار این است که رییسجمهور اگر این افراد را مجازات نمیکند، حداقل پاداششان ندهد؛ چنانچه آن محافظش که در لندن گل گرانقیمتی را به آب داد، مورد تشویق قبیلهگرایان قرار گرفت.
توقع این است که مطابق قانون این رفتار تبعیضآمیز و نژادپرستانهی محافظ رییسجمهور باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرد و رییسجمهور با تطبیق قانون بر این محافظ ناشی به ملت ثابت کند که در پی تطبیق قانون و اعمال مجازات بر مجرمان است.
وحیدالله بامیانی