بیش از سی‌وپنج سال است که شنونده‌ی پیوسته‌ی بی‌بی‌سی فارسی‌ام. وقتی تلویزیون فارسی این رسانه نیز به نشرات آغاز کرد از همان شب نخست آغاز نشراتش تا امروز به ندرت پیش آمده که کم‌ازکم از کنار بخش خبری آن نادیده رد شده باشم. این رسانه همیشه برایم جاذبه داشته است. بعضی از برنامه‌های تلویزیونی آن را چند سالی است که در دانشکده‌ی خبرنگاری دانشگاه کابل برای دانشجویان، به‌عنوان الگوهای برتر در صنف نشر می‌کنم. در همین تازگی‌ها سه برنامه از سلسله‌برنامه‌های: «به‌عبارت دیگر»، «صفحه‌ی2» و «پرگار» را به دانشجویان نشر کردم تا هر چه بیشتر با جنبه‌های حرفه‌یی این رشته آشنا شوند.
با این‌همه نمی‌توانم این نکته را آشکار نکنم که بی‌بی‌سی گاهی پوشیده چنان با مهارت جانبداری می‌کند که جز معدودی رسانه‌شناس نمی‌توانند سر از سرّش دربیاورند؛ اما موردهایی هم دیده شده است که این رسانه نتوانسته است در این کار کامیاب عمل کند؛ از جمله در نشر خبرها، گزارش‌ها و تحلیل‌هایش در پیوند با رویدادهای سوریه. به‌طور مثال تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی سه شنبه شب همین هفته (6میزان) در نشرگزارش خبری از حمله‌ی نیروهای دولت سوریه در منطقه‌ی زیر کنترل مخالفان نظامی آن کشور در حلب، تصویرهایی از کشته‌ها و مجروحان- آن‌هم با سر و تن خونبار- نشر کرد که با معیارها و اخلاق خبرنگاری در تضاد آشکار قرار داشت.
پرسش این‌جاست که این رسانه‌ی حرفه‌یی چرا چنین کرد؟
به این پرسش، پاسخی جز این نمی‌توان یافت که شاید بی‌بی‌سی به‌سبب ناخرسندی شماری از قدرت‌های غربی از پیشروی نیروهای سوریه در حلب، خواست با نشر ویدیوی دلخراش از جنگ، احساس نفرت بیننده نسبت به نیروهای سوریه و روسیه را به شدیدترین نحو ممکن برانگیزد، که البته در این‌جا نمی‌خواهم هدف رسانه را زیر سوال ببرم، می‌خواهم بگویم ابزار رسیدن به هدف «بسیار بد» انتخاب شده بود. شاید همان‌قدر که عمل نیروهای سوریه یا روسیه در عرف حقوق بشری شنیع باشد، نشر چنین تصویرهایی از صحنه‌های جنگ، نیز در عرف خبرنگاری شنیع میباشد. نشر این تصویرها نشان داد که گاهی بی‌بی‌سی مخاطبان خود را دست‌کم می‌گیرد و برای رسیدن به هدف، به هر روش غیر معیاری دست می‌زند. این یادآوری را از آن‌سبب ضرور دانستم که غول‌های رسانه‌یی وقتی به نقض آشکار اخلاق رسانه‌یی دست می‌زنند، در واقع سرایت‌دهنده‌ی آن به رسانه‌های کمتر حرفه‌یی می‌شوند که همین غول‌های رسانه‌یی را الگوی خود میدانند و گمان می‌کنند که هر چه از این رسانه‌ها سرزند قابل تقلید است.
نویسنده: ضیا رفعت-استاد دانشگاه