تهدید فزاینده‌ی ستیزه‌جویان به اقلیتی که مشکلات و دشواری‌های زیاد دارد
دیده‌بان حقوق بشر/احمد شجاع
ترجمه: حمید مهدوی
مرد مسلحی که یونیفورم نیروهای ملی امنیتی افغانستان را پوشیده بود، روز چهارشنبه بر شیعیان عزادار در زیارتگاه سخی در کابل آتش گشود. 18 تن را کشت و 54 تن را زخمی ساخت. این حمله بر اعضای جامعه‌ی شیعه‌ی هزاره در شب عاشورا، روز عزاداری شیعیان، اتفاق افتاد. قربانیان شامل چهار زن، از جمله سمیه محمدی، عضو شورای ولایتی دایکندی و دو کودک بود. دولت اسلامی که به داعش نیز شهرت دارد مسئولیت این حمله را برعهده گرفت.
درد و رنج هزاره‌های شیعه در شب عاشورا پایان نیافت. صبح روز بعد، انفجار یک بمب دست‌ساز حداقل 15 هزاره را در ولایت شمالی بلخ افغانستان کشت. داعش مسئولیت این حمله را نیز برعهده گرفت که سومین حمله‌ی این گروه بر هزاره‌ها از زمان بمب‌گذاری در تظاهرات مسالمت‌آمیز در 23 ماه جولای در کابل بود که بیش از 85 کشته و 400 زخمی بر جای گذاشت.
با تشدید ستیزه‌جویی، شرایط امنیتی برای همه‌ی افغان‌ها در حال وخیم‌تر شدن است. با این‌حال، این حملات هدفمند بر هزاره‌های شیعه نشان‌دهنده‌ی آسیب‌پذیری فزاینده‌ی آن‌ها است، حتا در شهرهای کلان که تحت کنترل شدید حکومت قرار دارند. در جریان سه سال گذشته، ستیزه‌جویان مشخصا هزاره‌های در حال سفر در جاده‌های روستاها را هدف آدم‌ربایی و کشتارشان قرار داده‌اند.
افغانستان هم‌اکنون تاریخ سیاه کشتارهایی را دارد که هدف آن‌ها گروه قومی هزاره بوده است. حملات عاشورا خاطرات ترسناک جست‌وجوی خانه‌به‌خانه‌ی طالبان در سال 1990 را زنده کرد که می‌خواستند هزاره‌ها را در ولایت شمالی بلخ شناسایی کرده و بکشند. کشتاری لگام گیسخته که به‌دنبال آن صحبت‌هایی از والی طالبان مبنی بر سنی شدن هزاره به میان آمد، هزارها کشته برجای گذاشت.
مخمصه و وضعیت اسفبار هزاره‌های شیعه در کشور همسایه‌ی پاکستان درس تلخی است که نشان می‌دهد اگر حکومت افغانستان در زمینه‌ی محافظت از اقلیت‌های آسیب‌پذیر ناکام بماند، چه اتفاقی خواهد افتاد. هزاره‌های محاصره‌شده در پاکستان، با بی‌تفاوتی مقام‌ها یا بدتر از آن همدستی حکومت، برای بیش از یک دهه با یورش خونین لشکر جنگوی، گروه ستیزه‌جوی افراطی ضدشیعه، مواجه بوده‌اند. لشکر جنگوی قبلا سبک هدف قرادادن گردهمایی‌های بزرگ مذهبی‌اش را در سال 2011 به افغانستان صادر کرده است، زمانی‌که حمله‌یی بر یک گردهمایی عاشورایی بیش از 60 تن را کشت.
تعداد و شدت حملات فرقه‌یی بر هزاره‌های شیعه در افغانستان هنوز به تعداد و شدت این‌گونه حملات بر این گروه قومی در پاکستان نرسیده است و نه شواهدی مبنی بر همدستی حکومت افغانستان در این حملات در دست است. اما با توجه به ستیزه‌جویی‌یی که حملات آن به‌طور فزاینده‌یی دوامدار، موفق و فرقه‌یی‌اند، این به‌معنای عفو و تبرئه‌ی بی‌خیالی حکومت نسبت به احتمال افزایش این‌گونه حملات نیست.
حکومت افغانستان باید اقدامات موثر بیشتری برای محافظت هزاره‌ها از ستیزه‌جویان روی‌دست بگیرد و شروع آن تامین بیشتر امنیت گردهمایی‌های مذهبی در مراکز کلان‌شهری باشد، مراکزی که تحت کنترل حکومت‌اند و این ستیزه‌جویان، چه داعش هستند یا طالبان، باید بفهمند و مطلع باشند که حملات گسترده یا سیستماتیک بر اجتماعات غیرنظامی جنایت علیه بشریت است.