جنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول رییسجمهور اعلام کرد که بر اساس برخی گزارشهای اطلاعاتی اعضای گروهی موسوم به دولت اسلامی (داعش) که اکنون در کشورهای سوریه و عراق مشغول جنگ هستند، برنامه دارند به شمال افغانستان منتقل شوند.
آقای دوستم به بیبیسی گفته که گزارشهای اطلاعاتی حاکی است که این افراد در نظر دارند از مسیر ولایت بادغیس در شمالغرب و ولایت بدخشان در شمالشرق، در شمال افغانستان مستقر شوند. او گفت این افراد شماری از شهروندان کشورهای تاجیکستان، ازبکستان، قیرقیزستان، روسیه و چیچین هستند که در گذشته به گروهی موسوم به دولت اسلامی (داعش) پیوسته بودند و برنامه دارند که از بهار سال آینده به شمال افغانستان بیایند. آقای دوستم گفته که احتمالاً هفت هزار جنگجوی این گروه در بهار سال آینده در افغانستان جابهجا شوند.
بحث حضور داعش در افغانستان در دو سال اخیر یکی از نگرانیهای امنیتی و سیاسی برای افغانستان و متحدان بینالمللی و منطقهیی است. اما اطلاعات دقیق از فعالیت داعش و برنامههای این گروه در افغانستان هنوز در دسترس نیست. مقامات دولت افغانستان ضمن تأیید حضور داعش و نیروهای امنیتی افغانستان ضمن درگیری با جنگجویان این گروه در ولایتهای شرقی و عمدتاً ننگرهار، از تعداد نیروهای این گروه و نوع و دامنهی فعالیت این گروه اطلاعات دقیقی ندارند.
اظهارات تازهی جنرال دوستم نشان میدهد که حضور داعش در افغانستان جدیتر از قبل میشود و مقامات دولت افغانستان از نفوذ و ایجاد پایگاههای نظامی این گروه در افغانستان نگراناند. با وجودیکه رییسجمهور غنی قول داده بود که داعش در افغانستان جا نخواهد داشت، اظهارات معاون اول او و شماری از مقامات امنیتی و سیاسی کشور نشان میدهد که بحث حضور داعش در افغانستان جدیتر میشود و حملات تروریستی اخیرکه داعش مسئولیت آنان را بر عهده گرفتند، نمایانگر فعال شدن این گروه در افغانستان است.
با اینوجود حضور گروه داعش و آیندهی فعالیت آنان در افغانستان یکی از نگرانیهای جدی کشورهای منطقه بهویژه روسیه نیز هست. اخیراً مقامات روسی اعلام کردهاند که طالبان تهدیدی برای روسیه نیست، اما نگران فعالیت داعش در افغانستان و تأثیر منفی حضور آنان بر امنیت و ثبات در آسیایمیانه و حتا تهدید منافع روسیه هستند. اظهارات مقامات روسی نشان میدهند که این کشور نهتنها از فعال شدن داعش در افغانستان نگراناند بلکه در مورد حضور داعش و فعالیت آنان بهعنوان یک پروژهی طراحیشدهی سیاسی و امنیتی بر علیه امنیت منطقه تمرکز کردهاند و به آن فکر میکنند.
اظهارات مقامات بلندپایهی حکومت وحدت ملی، نگرانیهای کشورهای منطقه و حملات هدفمند تروریستی بر مراسم و مناسک دینی و مذهبی، دلایل کافی برای جدیتر شدن بحث حضور داعش در افغانستان است.
درگیری جاری نیروهای امنیتی با طالبان و سایرگروههای تروریستی فعال در جنگ، منجر به وضعیتی شده است که نهادهای امنیتی از تحلیل و ارزیابی حضور سایرگروههای تروریستی در افغانستان غافل بمانند. در حالیکه دامنهی جنگ طالبان و نیروهای دولتی به سمت مراکز شهرها نزدیک میشود، نگرانی از قدرتمندتر شدن و فعال شدن شبکهی تروریستی قدرتمند دیگر (داعش) نباید از دایرهی نگرانیهای امنیتی دولت خارج شود و دولت توسط گروه داعش بهعنوان یک دشمن جدید غافلگیر شود.
بدینمنظور حکومت افغانستان بایستی اظهارات مقامات امنیتی، دادهها و اطلاعات استخباراتی و امنیتی و فعالیت داعش در افغانستان را بیشتر از پیش زیر نظر بگیرد. در کنار جنگ با طالبان، بحث تحقیق و تمرکز بر فعالیت داعش، امکانات، چالشها و فرصتهای آن از اولویتهای امنیتی کشور بهحساب میآید و در قبال این دشمن جدید بایستی توجه جدی و تدابیر موثری رویدست گرفته شود.
حضور داعش با توجه به کارکرد و پیامدهای حضور این گروه در کشورهای خاورمیانه میتواند تهدید بزرگتری برای ثبات افغانستان باشد. این گروه توانایی در صورت تمرکز بر افغانستان و سربازگیری و نفوذ، قابلیت برافروختن جنگهای بزرگتر و ویرانگرتر از طالبان را دارد و امکان راهاندازی یک جنگ بزرگتر در افغانستان را دارد و میتواند افغانستان را به یکی از جغرافیای رقابت سیاسی، امنیتی و استراتژیک قدرتهای جهان مبدل کند.
حکومت افغانستان بایستی در یک چشمانداز روشن و واقعبینانه در قبال فعالیت و حضور گروه داعش استراتژی عملی را به زودی به اجرا درآورد.