خروج اکثریت نیروهای جنگی خارجی و جنگ داخلی میان گروه‌های رقیب، آنچه که مشروعیت جنگ پنداشته می‌شود را تضعیف کرده است
گاردین/جان بون و سمیع یوسفزی
به گفته‌ی چندین عضو جنبش طالبان، این جنبش با یک بحران پولی مواجه است و کمک‌کنندگان تمایلی به پول دادن به این ستیزه‌جویان ندارند که قربانیان ستیزه‌جویی‌شان به‌طور فزاینده‌یی ملکی‌ها هستند نه نیروهای خارجی. ملا رحمت الله کاکازاده، یک دیپلمات ارشد در رژیم طالبان، به گاردین گفت که طالبان، با وجود موفقیت دراماتیک چندگانه‌ی‌شان در میدان نبرد در سال گذشته، در یک موقف مالی به‌طور فزاینده متزلزل قرار دارند. او گفت: «جنگ دارد به‌دلیل تمام شهرت بد تلفات ملکی، نامحبوب می‌شود.» «کسانی که پول می‌دهند نمی‌خواهند پول‌شان را در ماین‌هایی مصرف کنند که کودکان را می‌کشد».
طالبان از دیروقت بدین‌سو از طرفداران‌شان در سراسر منطقه، از جمله تاجران ثروتمند افغان و عرب در خلیج، پول جمع‌آوری کرده‌اند. اما اکنون منابع مالی این جنبش چنان تضعیف شده است که به گفته‌ی منابعی از گروه طالبان دیگر از برخی از شدیدترین زخمیان آن‌ها در شفاخانه‌های خصوصی پاکستان استقبال نمی‌شود، چون آن‌ها نمی‌توانند مصارف‌شان را پرداخت کنند. کاکازاده گفت که خروج اکثریت نیروهای جنگی خارجی از سال 2014 بدین‌سو و بروز جنگ‌های خونین داخلی میان گروه‌های رقیب طالبان مشروعیت جنگی را که طالبان هنوز آن را جنگ علیه «اشغال خارجی» ترسیم می‌کنند، تضعیف کرده است. کاکازاده، هرچند در ستیزه‌جویی 15 ساله شرکت نکرده است، [اما] به رهبران این جنبش نزدیک باقی مانده است. دیدگاه‌های او انعکاس دیدگاه‌های مقام‌های فعال طالبان است که با گاردین صحبت کردند.
یکی از چهره‌های ارشد رهبری طالبان گفت که کمک‌ها نخست پس از اعلان مرگ چند سال قبل ملا عمر، بنیان‌گذار طالبان، در ماه جولای سال گذشته کاهش یافته بود. مرگ ملا اختر منصور، جانشین او، توسط یک هواپیمای بدون سرنشین ایالات متحده در سال جاری، به تلاش‌های این جنبش در زمینه‌ی جمع‌آوری پول بیشتر صدمه زد، چون منصور، تجارت‌پیشه‌یی که ارتباطات خوبی داشت، شخصا با بسیاری از کمک‌کنندگان سروکار داشت. دیگر منبع اصلی پولی طالبان، وضع مالیات بر فعالیت اقتصادی در مناطق تحت کنترل‌شان، به‌ویژه اقتصاد گسترده‌ی تریاک جنوب افغانستان، نیز توسط جنگ‌های درون‌گروهی مختل شده است. در تابستان سال جاری، ملا هیبت‌الله آخندزاده، رهبر فعلی این گروه که کارشناس قانون اسلامی است و گاهی به‌خاطر نداشتن تجربه‌ی جنگی به سخره گرفته شده است، با ملا ابراهیم سدار، رییس شورای نظامی که در هلمندِ غنی از مواد مخدر مستقر است، رویارویی داشت. یک منبع طالبان گفت که ابراهیم از درخواست‌ها مبنی بر فرستادن پول نقد به شورای کویته سرپیچی کرد و در نامه‌یی آخندزاده را به‌خاطر زندگی در امنیت در پاکستان به سخره گرفت.
یک افسر استخبارات طالبان گفت: «در دوران منصور، از هلمند پول‌های زیادی به شورای کویته فرستاده می‌شد؛ اما ابراهیم فرستادن پول را متوقف کرده است و به‌جایش به آخندزاده گفته است که به هلمند نقل‌مکان کند». کاکازاده گفت توافق گسترده‌یی میان چهره‌های ارشد وجود دارد که طالبان باید برای پایان دادن به ستیزه با حکومت افغانستان گفت‌وگو کنند، هرچند بسیاری از سربازان پایین‌رتبه مخالف‌اند. او با اشاره به تسخیر تقریبا کل کشور توسط طالبان در گذشته، گفت: «جنگجویان در میدان نبرد هیچ ایده‌یی ندارند، اما 90درصد افراد در موقف‌های رهبری باور دارند که طرح، طرح دهه‌ی 1990 نخواهد بود و ما آن را تکرار نخواهیم کرد». او گفت که برخی از پیروزی‌های اخیر طالبان، از قبیل تاخت‌وتاز بر شهر قندوز، به این معنا نیست که این جنبش می‌تواند به پیروزی نظامی کامل دست یابد. او گفت: «طالبان برای عملیات قندوز یک سال آمادگی گرفتند تا صرف یک شهر را برای یک هفته تصرف کنند. افغانستان 34 ولایت دارد، بنابراین 34 سال زمان خواهد برد تا [طالبان] تمام کشور را برای صرف یک هفته تصرف کنند.» «ما تحرک نداریم. اما حکومت نیز نمی‌تواند پیروز شود. این یک بن‌بست است، اما ما تمام انرژی خود را در جنگ مصرف می‌کنیم و در مورد صلح فکر نمی‌کنیم».
کاکازاده گفت که یک لابی قوی صلح در درون گروه طالبان که در دوران منصور که برخی از کارشناسان او را در گفت‌وگوها یک تندرو می‌دانستند [نیز] وجود داشت. کاکازاده گفت: «او می‌دانست که جنگ به نفع افغانستان نیست و او در مورد آغاز گفت‌وگویی میان افغان‌ها جدی بود».
منصور از استراتژی‌یی که در سال 2013 توسط کاکازاده طرح شده بود و خواهان گفت‌وگو با حکومت افغانستان و تلاش‌ها برای «رسیدن به تفاهم» با جامعه‌ی جهانی بود، حمایت کرد. اما منصور، بعد از صرف یک نشست میان طالبان و نمایندگان حکومت کابل که در موری پاکستان در جولای 2015 برگزار شد، از روندی که با وساطت پاکستان آغاز شده بود خارج شد. کاکازاده گفت که نه منصور و نه دیگر چهره‌ها در رهبری طالبان اجازه خواهند داد که پاکستان بر روند صلح مسلط باشد، کشوری که هم یک شریک ضروری برای طالبان است و هم هدف نارضایتی و سوءظن گسترده. او گفت: «طالبان می‌خواهند از زیر چتر نفوذ پاکستان دور شوند تا در میان افغان‌ها از احترام برخوردار باشند. آن‌ها نمی‌خواهند این احساس را ایجاد کنند که وادار شده‌اند به نفع دیگران وارد گفت‌وگوها شوند».
سیلِ دستگیری‌های اخیر مقام‌های ارشد طالبان در داخل شهر کویته و اطراف آن، به‌طور گسترده تلاشی توسط پاکستان برای اعمال کنترل بر این جنبش تعبیر شده است. براساس گزارش‌ها ماه گذشته، وقتی دیپلمات‌های طالبان بدون اطلاع پاکستان با رییس امنیت ملی افغانستان در قطر که این جنبش در آن حضور دور از نفوذ پاکستان دارد، گفت‌وگو کردند، پاکستان مضطرب شد. کاکازاده گفت این‌گونه تاکتیک‌های فشار پاکستان را به‌طور فزاینده‌یی در درون گروه طالبان نامحبوب ساخت و این کشور «به سرعت به طرف انزوا می‌رفت».او گفت: «دستگیری‌ها راه‌حلی نیست که طالبان آن را بپذیرند.» «پاکستان می‌تواند تسهیل کند اما نه مداخله».
میزان خشم اعضای گروه طالبان نسبت به پاکستان ماه گذشته در نامه‌ی سید محمد طیب آغا، رییس پیشین دفتر طالبان در قطر، به ملا آخندزاده آشکار شد. آغا خواستار آن شد که گروه طالبان به‌طور دراماتیک خشونت را در افغانستان کاهش بدهد و تمام روابطش را با سازمان استخبارات طالبان قطع کند و گفت که رهبران طالبان باید پناهگاه‌شان در پاکستان را ترک کنند. به گزارش رادیو اروپای آزاد که به این نامه دست یافته است، «رهبران طالبان که اکنون در پاکستان مستقراند، چگونه می‌توانند بخواهند که مردم در افغانستان یا دیگر جاها به آن‌ها وعده‌ی وفاداری بدهند؟». او نوشت: «برای این‌که بتوانیم مستقلانه تصمیم بگیریم، شما، اعضای شورای رهبری ما و رییسان کمیسیون‌های مختلف ما باید پاکستان را ترک کنید.» «حضور تصمیم‌گیرندگان کلیدی و نهادهای جنبش ما در شرایط حاکم در آن‌جا به این معناست که پاکستان می‌تواند چیزهایی را علیه منافع جنبش ما و افغانستان اعمال کند». کاکازاده این مفکوره را رد کرد و آن را غیرعملی خواند. او گفت: «اگر پاکستان را ترک کنیم، یک هفته دوام نخواهیم آورد».