چین مانع یک اقدام اخیرِ هند به هدف شامل ساختن مسعود اظهر، رهبر جیش محمد، در فهرست سیاه سازمان ملل متحد شد. ژیکفرید ولف، در مصاحبه‌یی با دویچه ویله، توضیح می‌دهد که چرا چین از رهبر این گروه ستیزه‌جوی مستقر در پاکستان محافظت می‌کند.
دویچه ویله/شمیل شمس
چین روز پنجشنبه، 30 دسامبر، یک در خواست هند در سازمان ملل متحد به هدف شامل ساختن مسعود اظهر، رهبر جیش محمد، به‌عنوان یک تروریست را ویتو کرد. شورای امنیت ملی سازمان ملل متحد قبلا جیش محمد، اما نه اظهر، را در فهرست سیاه شامل ساخته است. دهلی جدید جیش محمد و اظهر را به طرح چندین حمله‌ی تروریستی بر خاک هند، از جمله یک تهاجم مرگبار بر پایگاه هوایی هند در پتانکوت در ماه جنوری 2016، متهم می‌کند. بازرسان پاکستانی می‌گویند اظهر و همکارانش به آن حمله ربطی نداشتند.
ویکان سواراپ، سخن‌گوی وزارت خارجه‌ی هند، گفت که کشورش نه ماه قبل درخواست کرده بود که اظهر در فهرست سیاه شامل شود و ادعا کرد که اکثریت اعضای شورای امنیت از این اقدام حمایت کرده بودند. سواراپ در بیانیه‌یی گفت: «انتظار داشتیم چین درک بیشتری از خطری داشته باشد که از ناحیه‌ی تروریسم متوجه همه‌ی ماست» و اضافه کرد که ناتوانی جامعه‌ی جهانی در وضع تحریم بر اظهر «شیوع سیاست‌های دوگانه در جنگ علیه تروریسم» را نشان داد. دهلی جدید پاکستان را به استفاده از گروه‌های پراکسی/مزدور جهادی برای راه‌اندازی حملات در داخل هند، از جمله کشمیر تحت کنترل هند، متهم می‌کند. اسلام‌آباد این اتهامات را رد می‌کند. ژیگفرید ولف، کارشناس جنوب آسیا در دانشگاه هایدلبرگ، در مصاحبه‌یی با دویچه ویله، توضیح می‌دهد که چرا پکن به رد درخواست هند به هدف شامل ساختن مسعود اظهر در فهرست سیاه ادامه می‌دهد.
دویچه ویله: چین اخیر مانع یک اقدامِ اخیر هند به هدف شامل ساختن مسعود اظهر، رهبر جیش محمد، در فهرست سیاه سازمان ملل متحد شد. در ماه اپریل، پکن یک اقدام مشابه را به حالت انتظار گذاشت. چرا چین از اظهر محافظت می‌کند؟
ژیگفرید ولف: حمایت دیپلماتیکی چین از این ستیزه‌جویان مستقر در پاکستان چند وجه دارد. بنابراین، باید به اقدام اخیر پکن در سازمان ملل متحد در یک چارچوب بزرگتر نگاه کرد. محافظت چین از اظهر صرف یکی از اجزای کمپاین چین برای ارائه‌ی حمایت دیپلماتیکی از پاکستان است که شامل «لابی‌گری» غیررسمی برای جلوگیری از شمولیت پاکستان در فهرست کشورهای حامی تروریسم است. تحریم‌های احتمالی نه‌تنها پیامدهای سیاسی و اقتصادی بسیار زیاد برای اسلام‌آباد خواهد داشت، بلکه برای پکن به‌عنوان یک متحد نزدیک چین نیز انعکاس خراب خواهد داشت. بنابراین، مقام‌های چین تلاش دارند مانع تمام تلاش‌های هند برای نامگذاری رسمی پاکستان به‌عنوان یک کشور حامی تروریسم در گردهم‌آیی‌های بین‌المللی مانند «بریکس» یا «کنفرانس قلب آسیا» شود.
پکن اکنون از بهبود روابط اسلام‌آباد با مسکو استفاده می‌کند. چین به‌طور فزاینده‌یی پاکستان را در گفت‌وگوهای چندجانبه در مورد همکاری منطقه‌یی و امنیت در رابطه به منطقه‌ی افغانستان و پاکستان و آسیای مرکزی دخیل می‌سازد تا انزوای بین‌اللملی پاکستان را به حداقل برساند. بُعد دیگری ممانعت چین در برابر تلاش هند به هدف عنوان تروریست دادن به اظهر تهدیدی است که گروه‌های ستیزه‌جوی مخالف هند مانند جیش محمد با دولت پاکستان مواجه خواهند و مخالفت خواهند کرد. این، پیامدهای خطرناکی برای چین خواهد داشت، به‌ویژه برای سرمایه‌گذاری گسترده و ابتکارعمل‌های توسعه‌یی چین در این کشور جنوب آسیا مانند پروژه‌ی راهرو اقتصادی چین-پاکستان. نباید فراموش کنیم که گروه‌های تروریستی بین‌المللی مانند القاعده، دولت اسلامی و جنبش اسلامی ترکستان شرق، به‌خاطر آنچه که سیاست‌های ضد مسلمانانِ چین علیه اویغورها در ایالت غربی سنکیانگ پنداشته می‌شود، مخالف چین هستند. چین خواهان رویارویی بیشتر با گروه‌های اسلام‌گرا نیست. سرانجام، شکی وجود ندارد که رقابت هند-چین نیز یک عامل حمایتِ پکن از اسلام‌آباد و تروریست‌های مستقر در پاکستان است. در این زمینه، پروژه‌های توسعه‌یی کلانِ چین مانند «یک کمربند، یک جاده» که چین را به اروپا و شرق میانه وصل می‌کند و چندین پروژه‌ی زیربنایی دیگر، نشان می‌دهند که پکن افغانستان را یک کشور مهم برای منافع اقتصادی، امنیتی و جیوپولیتیکی‌اش می‌داند.
چرا هند از سازمان ملل متحد می‌خواهد اظهر را به‌عنوان یک تروریست بشناسد؟ این کشور می‌خواهد با این اقدام به چه چیزی دست یابد؟ سیاست هند این است که جامعه‌ی جهانی پاکستان را به‌عنوان یک حامی تروریسم بشناسد. دهلی جدید می‌خواهد قدرت‌های جهانی بر پاکستان تحریم وضع کنند. اگر جامعه‌ی جهانی پاکستان را یک کشور حامی تروریسم اعلام کند، این به هند کمک خواهد کرد تا اقدام نظامی‌اش علیه ستیزه‌جویان در خاک پاکستان را توجیه کند و به عملیات‌های فرامرزی مشروعیت بدهد.
چین نیز در سین‌کیانگ با یک ستیزه‌جوی دیرینه‌ی اسلام‌گراها مواجه است. چرا پکن و دهلی جدید در زمینه‌ی تروریستان مسلمان همسو نیستند؟ اقدامات مبارزه با تروریسم چین، هند و ایالات متحده را شامل نمی‌شود. مقام‌های چین از لحاظ تاریخی به دهلی جدید به‌عنوان یک رقیب جیوپولیتیکی رفتار کرده‌اند. روابط نزدیک هند با ایالات متحده نیز در پکن یک تهدید پنداشته می‌شود، بنابراین، چین ترجیح می‌دهد با هند همکاری نکند. سال گذشته، چین روابطش با مسکو را تقویت کرد و در حال حاضر به نظر می‌رسد که پکن تلاش دارد یک بلوک جدید امنیتی در آسیا تشکیل بدهد. با این‌حال، این، همکاری امنیتی چین-هند را شامل نمی‌شود.
آیا حمایت چین پاکستان را در آنچه که کارشناسان آن را حمایت از گروه‌های پراکسی در هند و افغانستان می‌خوانند گستاخ‌تر ساخته است؟ چین به‌صورت غیرمستقیم پاکستان را تشویق می‌کند به حمایت دولتی‌اش از تروریسم فرامرزی ادامه بدهد. در عین زمان، پکن از سیاست پاکستان در جنگ علیه ستیزه‌جویان مخالف دولت حمایت می‌کند، به‌ویژه گروه‌هایی که می‌توانند تهدیدی برای رهرو اقتصادی چین-پاکستان باشند.
پکن به احتمال زیاد در سیاست پاکستان مبنی بر حمایت از ستیزه‌جویانی که در افغانستان و هند فعالیت دارند، دخالت نخواهد کرد. هرگونه اقداماتی علیه چنین گروه‌ها، یا پس گرفتن حمایت، توسط این گروه‌های یک اقدام خصمانه تعبیر خواهد شد. در این زمینه، جالب است توجه داشته باشیم که نشست سه‌جانبه‌ی اخیر میان روسیه، چین و پاکستان در مورد چگونگی آوردن ثبات و صلح در افغانستان، دولت اسلامی را تهدید کلان تشخیص داد نه گروه‌های طالبانِ مورد حمایت پاکستان یا شبکه‌ی حقانی مستقر در پاکستان را.