از چندین سال بدین‌سو شرکت‌های زیارتی و سیاحتی زیادی در افغانستان فعالیت دارند و مردم را در مقابل اخذ مبالغ هنگفت پول، به زیارت‌های خارج از کشور در شهرهای قم، مشهد، کربلا و نجف اعزام می‌کنند. تبلیغات گسترده باعث دوام عمر این شرکت‌ها و سرمایه‌دار شدن صاحبان آنان گردیده است. کارمندان و همکاران این شرکت‌ها، با راه‌اندازی تبلیغات گسترده و با تحریک احساسات دینی و مذهبی مردم، مردم را به پرداخت پول و رفتن به زیارت وادار می‌سازند. بسیاری افرادی که نان خوردن شب و روز خود را ندارند، پول در بدل سود می‌گیرند و یا دختر خود را به قیمت بالا به شوهر پیر و زن‌دار می‌دهند، تا مصرف سفر را تامین کنند. تبلیغات شرکت‌ها به اندازه‌یی گسترده و تحریک‌کننده است که رفتن به عتبات عالیات در بین مردم و خانواده‌ها، به یک رقابت جدی تبدیل شده است. بسیاری از دختران به زور به ازدواج داده می‌شود، بسیاری پسران جوان تا هنوز به‌خاطر فقر اقتصادی نتوانسته ازدواج کنند، اکثر جوانان به‌خاطر بیکاری و فقر راهی کشورهای خارج شده‌اند، اما پدران و مادران پیر که توسط مبلغان این شرکت‌ها تحریک شده‌اند، تمام دارایی خانه را برداشته و خرج سفر زیارت کرده‌اند. در وضعیت فعلی مردم و اقتصاد ضعیف خانواده‌ها، چیزهای دیگری ضروری‌تر از سفر به ایران و کربلای معلا وجود دارد که باید به آن‌ها پرداخته شود. اما مسئولان شرکت‌های سیاحتی و زیارتی برای گرم شدن بازار خودشان، دست از تبلیغات بر نداشته و همواره احساسات مردم را برای رفتن به زیارت و پرداخت پول هنگفت تحریک می‌کنند. در این میان اکثر شرکت‌های زیارتی و سیاحتی همیشه با فریب و نیرنگ برخورد کرده و مدت‌ها پول مردم را به گرو می‌گیرند. بعضی مسابقاتی را که برگزار می‌کنند نیز، از تجمع افراد و حضور مردم تبلیغات کرده و بعدا جوایز را پرداخت نمی‌کنند. به‌طور نمونه، در اوایل سال 1395 مسئولان شرکت زیارتی و سیاحتی میلادالمهدی با همکاری مدرسه‌ی قایم آل محمد(ص) و شورای عالی قرآنی افغانستان، مسابقه‌ی مقاله‌نویسی را به‌مناسبت هجدهم غدیر برگزار کرده بودند که در میان شرکت‌کنندگان، برای 9 نفر سفر زیارتی عتبات عالیات در نظر گرفته شده بود و آقای شیرزاد در مقابل کمره‌ها با جدیت وعده کرد که این 9 نفر را به‌طور رایگان و با تمامی امکانات به زیارت عتبات عالیات می‌برد. بنده همراه با 8 تن دیگر، با هزاران زحمت پاسپورت تهیه کردیم و طبق فرمایش مسئولان شرکت پاسپورت خود را با عجله تحویل آن‌ها دادیم. از آن زمان تاکنون که چندین ماه می‌گذرد و چندین کاروان زایران به زیارت اعزام شده، اما برای ما وعده‌های امروز و فردا می‌کنند و فریب می‌دهند. ما چندین بار به شرکت مراجعه کردیم، برای ما وعده‌ی فردا و پس فردا داده می‌شد تا این‌که چند روز قبل برای ما جواب رد دادند و پاسپورت‌های ما را بدون ویزا دوباره به خودمان برگرداندند. تا این‌حد سوءاستفاده از احساسات مردم و ضربه زدن به اقتصاد خانواده‌ها توسط شرکت‌های سیاحتی و زیارتی غیر قابل تحمل میباشد. سوءاستفاده از نام دین و مذهب و با توسل به کارهای فرهنگی و رسانه‌یی، جوانان و محصلان را جایزه وعده می‌کنند ولی جایزه‌ها را به آن‌ها پرداخت نمی‌کنند. برخوردهای توهین‌آمیز و فریبنده با جوانان و نویسندگان، به‌شدت بالای روحیه‌ی آنان تاثیر منفی گذاشته و باعث بی‌اعتماد شدن آنان نسبت به مراکز علمی و فرهنگی می‌گردد. طبق ضرب‌المثل معروف، هرچه بگندد نمکش می‌زنند/وای از آن روز که بگندد نمک. تزویر و فریب شرکت‌های سیاحتی و زیارتی به حد نهایی آن رسیده است. لذا نهادهایی که برای این شرکت‌ها مجوز کاری صادر کرده‌اند، باید بر کارکرد آن‌ها نظارت جدی داشته باشند و فکر دیگری در مورد جواز آن‌ها بکنند.
داوود ناظری