قاسیم لومان
آسترالیا یکی از جنوبی‌ترین کشورهای جنوب آسیا و دورترین کشور برای افغانستان به‌شمار می‌آید. این دوری جغرافیایی از جهات گونان دیگر نیز میان دو کشور فاصله انداخته است.
آسترالیا در افغانستان منافع چندانی برای خود نمی‌بیند و از این‌رو، تمایل چندانی برای بازی کردن نقش‌های پررنگ در این کشور ندارد. اگر نقشی فعال برای آسترالیا در افغانستان در نظر بگیریم، حضور نیروهای نظامی این کشور است که همراه با نیروهای بین‌المللی در قالب نیروهای ائتلاف بین‌المللی در سال 2001 وارد افغانستان شدند.
نیروهای آسترالیا یکی از نیروهای نظامی خارج از چارچوب ناتو است که همراه با نیروهای ناتو نقش عمده‌یی در سقوط طالبان و پس از آن به‌عهده گرفته‌اند.
آسترالیا در رویارویی با طالبان بیش ار 40 سربازش را از دست داده و صدها پرسنل نظامی این کشور در نبردها زخم برداشته‌اند.
سربازان این کشور در یکی از نقاط بسیار خطرناک و ناامن یعنی ارزگان در برابر طالبان جنگیده‌اند. مصارف نظامی آسترالیا برای نیروهایش در افغانستان به بیش از 7 میلیارد دالر می‌رسد.
از سال 2001 که دولت بر سر اقتدار لیبرال و نخست‌وزیر وقت آقای جان هاوارد تصمیم گرفت که جزء ائتلاف بین‌المللی علیه تروریسم به افغانستان نیرو بفرستد تا سال 2012 که دولت کارگری و نخست‌وزیر وقت خانم جولی گیلارد که ماموریت نیروهای نظامی این کشور را در افغانستان خاتمه‌یافته تلقی کرد، هردو حزب بر سر اقتدار سیاست‌های مشابهی در قبال افغانستان در پیش گرفته بودند.
عمده‌ترین کمک آسترالیا به افغانستان در بخش‌های بازسازی این کشور در ژوئن 2008 در کنفرانس پاریس اعلان شد. رقم این کمک 200 میلیون دالر بود.
گفته می‌شود کمک 200 میلیون دالری آسترالیا برای بازسازی افغانستان برجسته‌ترین نقش این کشور در افغانستان تلقی می‌شود.
جدای از کمک‌های نظامی و اقتصادی آسترالیا به افغانستان، سیاست‌های این کشور برای افغانستان صرفا بر محور پناهجویان چرخیده است و در سال 2011 توافق‌نامه‌ی بازگشت پناهجویان افغانستانی را با دولت افغانستان امضاء کرده است.
باتلاق پناهجویان
آسترالیا یکی از کشورهای مورد علاقه‌ی پناهجویان افغانستانی به‌شمار می‌آید. سیاست‌های نرم این کشور نسبت به پناهجویان افغانستانی سبب شد که از سال‌های 1999 تا سال 2003 هزاران پناهجوی هزاره‌تبار با عبور از اندونزی با کشتی‌های ماهی‌گیری وارد این کشور شوند.
با سخت‌تر شدن سیاست‌های آسترالیا علیه پناهجویان در سال 2003، این کشور مرزهایش را بر روی پناهجویان بست و هزاران پناهجو از کشورهای مختلف و مخصوصا افغانستان در اندونزی بی‌سرنوشت ماندند.
با روی کارآمدن دولت کارگری در سال 2007 دوباره سیاست‌های مهاجرتی این کشور برای پناهجویان نرم‌تر شد و بار دیگر ده‌ها هزار پناهجو از کشورهای مختلف و از آن جمله افغانستان به این کشور سرازیر گردیدند.
مشکل پناهجویان یکی از مشکلات عمده برای دولت‌های کارگری و لیبرال بوده است. همین مشکل باعث شد که دولت جان هاوارد دو بار در سال 2001 و 2004 انتخابات را ببرد.
همین‌طور، برد حزب لیبرال در انتخابات 2013 نیز به همین مشکل پناهجویان گره خورده است. مشکل پناهنده‌گان در آسترالیا هرازگاهی سر زبان‌ها می‌افتد.
بحران بی‌سرنوشتی هزاران پناهجوی هزاره‌تبار یکی از چالش‌های دولت فعلی به‌شمار می‌آید. دولت آسترالیا می‌خواهد ازین مشکل خودش را تا انتخابات بعدی آسوده‌خاطر سازد.
سفر ناخوشایند
دعوت دولت آسترالیا از اشرف غنی به‌عنوان اولین رییس دولت افغانستان در طول تاریخ این کشور نیز درهمین راستا تعبیر گردید. آمدن آقای غنی به آسترالیا که ده‌ها هزار، هزاره‌تبار تبعه و ساکن این کشور اند پس از حوادث ناگوار دوم اسد و مورد کشتارهای هدفمند قرار گرفتن این گروه قومی در گوشه و کنار افغانستان، برای بسیاری‌ها سفر خوش آیندی نبود.
هزاره‌های ساکن آسترالیا ریشه‌های فامیلی مستحکم و گسست‌ناپذیری با افغانستان دارند و هرنوع تحول منفی در کشور به نگرانی‌ها در میان آن‌ها دامن می‌زند.
تظاهرات هزاران نفری دیروز در کانبرا علیه سفر اشرف غنی نیز در همین راستا بود که گروه‌های مختلفی از تمام ایالت‌های دور و نزدیک آسترالیا خود را به آن‌جا رسانده بودند تا نگرانی‌ها و دغدغه‌های‌شان را با مارش خیابانی ابراز کرده و همبستگی خویش با هم‌نسلان‌شان در افغانستان و پناهجویان بی‌سرنوشت در آسترالیا را نشان دهند.
هدف‌های درازمدت
همان‌طور که در بالا ذکر شد، سیاست‌های آسترالیا در قبال افغانستان صرفا بر محور پناهجویان چرخیده است ولی دعوت آسترالیا از اشرف غنی برای مسافرت به این کشور هدف‌های دیگری را هم احتمالا دنبال می‌کند.
آسترالیا اقتصاد بسیار شگوفا و متنوع دارد و قدر مسلم است که تجربیات این کشور در عرصه‌های کشاورزی مدرن، مالداری و گاوداری و معادن می‌تواند برای افغانستان بسیار سودمند باشد.
از آن‌جایی‌که اقتصاد آسترالیا بر محور صادارات تولید مواد غذایی، گوشت، لبنیات، میوه و مهم‌تر از همه معادن می‌چرخد، این چرخه‌ها برای اقتصاد افغانستان می‌تواند راه‌گشا باشد. آسترالیا مسلما به کار در بخش معادن در افغانستان علاقه‌مند هست.
به احتمال زیاد، آسترالیا مایل است که در بخش معادن افغانستان نقشی مستقیم به‌عهده گیرد. اگر به‌واقع چنین باشد، این رویکرد تازه‌یی است از سیاست‌های تازه‌ی این کشور در افغانستان.