NBC/ الکساندر اسمیت/ ترجمه: عرفان مهران
«مادر همه‌ی بمب‌ها» با 30 فت طول، 21000 پوند وزن که ابر قارچی به وسعت 20 مایل ایجاد می‌کند، توسط ایالات متحده در افغانستان به‌کار گرفته شد.
این بزرگترین بمب غیرهسته‌یی است که تاکنون به‌واسطه‌ی ارتش امریکا انداخته شده است، بزرگ در حدی که به جای استفاده از بمب‌افگن‌های مرسوم، در حالی‌که ضمیمه‌ی پراشوت بود، از کارگو به بیرون انداخته شد.
اما هدف حمله‌ی روز پنجشنبه، سوریه، کوریای شمالی و حتا طالبان؛ دشمن دیرینه‌ی امریکا نبودند، بلکه داعش بود.
امایلی وینتربوتهام پژوهشگر در انستیتیوت سلطنتی خدمات واحد (RUSI) در لندن گفت: «افغانستان واقعاً در جریان کمپاین ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آجندا نبود، اما داعش بود». او گفت: «واضحاً ترامپ تصمیم گرفته که داعش- چه در عراق، سوریه، یا افغانستان – چیزی است که باید او به دنبال آن برود».
بیش از 1500 مایل دورتر از پایگاه اصلی‌شان در عراق و سوریه، جنگجویان وابسته به داعش تلاش کرده‌اند برای خود در منطقه‌ی مرزی میان افغانستان و پاکستان که سال‌ها منشاء جنگجویان دیگر بوده است، جای پایی ایجاد کنند.
شمار آن‌ها در آغاز به‌واسطه‌ی اعضای متواری طالبان که از رهبری خودشان دلخورده بودند، تقویت شد. آن‌ها با گروه‌های جهادی دیگر در پاکستان، چچن و ازبکستان همکاری کردند تا گروهی را تشکیل دهند که گاهی به‌نام شاخه‌ی خراسان داعش معرفی می‌شد.
اما آنان خود را در محاصره‌ی نیروهای ناتو، ارتش افغانستان و حتا طالبان یافتند. هرچند هر دو دشمن امریکا هستند، طالبان و داعش به‌شدت با یکدیگر مخالفت می‌کنند و در میدان‌های جنگ در کوشش برای نفوذ و قلمرو بیشتر یکدیگر را محدود می‌کنند.
امریکایی‌ها به گونه‌ی مستقیم در این نبرد مشارکت دارند. تنها هفته‌ی گذشته مارک آلینکار، یک گروهبان پرسونل ارتش امریکا هنگام یک عملیات ضد داعش در ولایت شرقی ننگرهار، جایی که داعش تمرکز کرده و جایی که امریکا بمب روز پنجشنبه را به کار گرفته، کشته شد.
شمار افراد داعش در افغانستان به دلایل دیگر کاهش یافت. سال گذشته، طالبان به شبکه‌ی NBC گفته بود که شش فرمانده ارشد داعش این گروه را تنها به‌دلیل اینکه بسیار خشن است، ترک کرده‌اند.
مقامات تخمین می‌زنند که در حال حاضر 700 تا 1500 جنجگوی داعش در افغانستان حضور دارند، یک نقطه‌ی سرخ در مقایسه با 25000 جنگجوی قوی طالبان که بر یک‌سوم قلمرو کشور کنترل دارند و یا در آن می‌جنگند.
به‌خاطر جنگ با طالبان- نه داعش- است که بخش‌های زیاد کشور درگیر هرج‌ومرج ناشی از جنگ باقی مانده است. شانزده سال پس از اینکه امریکا و متحدانش رژیم طالبان را سرنگون کردند، تلفات غیرنظامیان در رکورد بالاترین است و دست‌آوردهایی که در جریان طولانی‌ترین جنگ امریکا به‌دست آمده است، در معرض تهدید قرار دارند.
این به‌معنای آن نیست که داعش نوظهور در افغانستان قوی نیست. در جریان دو سال گذشته، این گروه حملات جدی‌یی را بر غیرنظامیان و نیروهای امنیتی افغان انجام داده است. ماه گذشته، این گروه مسئولیت حمله‌یی را به عهده گرفت که شبه‌نظامیان آن لباس داکتران را بر تن کرده بودند، و دست‌کم 30 نفر را در یک شفاخانه‌ی نظامی کشتند.
ایالات متحده روز پنجشنبه قوی‌ترین حمله‌ی خود را بر این گروه انجام داد. [این حمله] با انداختن بمب به اصطلاح «مادر همه‌ی بمب‌ها» که نام واقعی آن GBU-43/B یا MOAB است، انجام شد.
براساس وبسایت Deagal که اطلاعات در مورد سخت‌افزارهای نظامی را منتشر می‌کند، هزینه‌ی هر بمب MOAB 16 میلیون دالر خوانده شده است.
هرچند جنرال جیمس بریندل، یک سخنگوی وزارت دفاع امریکا بعداً در پاسخ به سوال NBC گفت که این وزارت قیمت هر واحد را در حدود 170000 دالر برآورد کرده است. البته این مبلغ هزینه‌ی ارسال بمب را شامل نمی‌شود.
براساس یک مقاله‌یی که در سال 2008 به‌واسط‌ی پایگاه نیروی هوایی اگلین فلوریدا منتشر شده است، [«بمب مادر»]، اصلاٌ به‌عنوان یک بمب غیرهسته‌یی بازدارنده بر علیه صدام حسین دیکتارتور سابق عراق طراحی شده بود.
بمب هدایت‌شونده با جی پی اس، بر اساس آنچه امریکا گفته بر یک شبکه‌ی تونل‌ها که جنگجویان داعش در آن پنهان شده بودند، انداخته شده است. طبق [گفته‌های] ارتش، هدف، تداوم شکست کامل قوای جنگی درهم ریخته [داعش] بود.
جنرال جان نیکلسون فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان گفت: «چون تلفات داعش شاخه‌ی خراسان بلند شده، آن‌ها از بمب‌های دست‌ساخت، سنگرهای زیرزمینی و تونل‌ها استفاده می‌کنند تا حفاظ خود را ضخیم‌تر کنند. این اقدام درست است تا این موانع را کاهش دهیم و تحرک خود را در حملات گسترده بر داعش حفظ کنیم».
وزارت دفاع افغانستان هدف را به‌مثابه‌ی «یک پایگاه مهم برای داعش» توصیف کرده و گفته است که این پایگاه از بین رفته است. گفته شده که سه تونل زیرزمینی تخریب شده و 36 جنگجوی داعش به همراه سلاح و انبارهای مهمات بدون تلفات غیرنظامیان نابود شده‌اند.
خبرگزاری اعماق که وابسته به داعش است بعداً کشته و یا زخمی شدن هرعضو خود را در این حمله تکذیب کرد.
جنرال نیکلسون افزود: «نیروهای امریکا، تمامی اقدامات احتیاطی را به‌خاطر جلوگیری از تلفات غیرنظامیان روی دست گرفته بود».
براساس گفته‌های متخصصین بمب MOAB در این‌جا مورد استفاده قرار گرفت زیرا این بمب برای هدف قرار دادن افرادی که در تونل‌ها و یا غارها پنهان شده باشند، موثر است.
بیل روگیو از بنیاد برای دفاع از دموکراسی به ایر فورس تایمز گفت: «چیزی که این بمب انجام می‌دهد این است که ابتداً تمام اکسیجن و روشنی را در محیط آتش از بین می‌برد. این راهی برای رسیدن به مناطقی است که بمب‌های متعارف نمی‌توانند برسند».
برخی از مفسران نیز حیرت کرده‌اند که آیا استفاده از این بمب به هدف ارسال پیام به کوریای شمالی است که در حال حاضر در حال تشدید جنگ لفظی با امریکا و متحدان آن میباشد.
رییس‌جمهور دونالد ترامپ روز پنجشنبه در پاسخ به سوالی در این مورد گفت: «من نمی‌دانم اگر این پیامی به کوریای شمالی پیش از ظاهر شدن رد پشنهادات داشته باشد».
حامد کرزی رییس‌جمهور سابق افغانستان در تویتی گفته است که این حمله را با «شدیدترین الفاظ» محکوم می‌کند و ادعا کرده که کشورش به‌عنوان «میدان آزمایش» [بمب امریکا] قرار گرفته است.