هافینگتن پست/عبدالله شریف/ ترجمه: حمید مهدوی
با رسیدن بهار، طالبان از خواب زمستانی بیرون می‌آیند و شتاب جنگ در افغانستان بیشتر می‌شود. با این‌حال، در سال جاری آنچه که به سرخط اخبار تبدیل شد، استفاده از قوی‌ترین بمب غیرهسته‌یی موجود در زرادخانه‌های ایالات متحده بود. این بمب که (MOAB) نامیده می‌شود و هم‌چنین به مادر تمام بمب‌ها مسما است، در 13 اپریل بر شرق افغانستان انداخته شد. به گفته‌ی ارتش ایالات متحده و مقام‌های افغان، هدف این حمله نابودن کردن شبکه‌یی از مغاره‌ها و تونل‌هایی بود که ولایت خراسان دولت اسلامی از آن‌ها استفاده می‌کرد.
ولایت خراسان دولت اسلامی شاخه‌یی از دولت اسلامی در سوریه و عراق (داعش) است و به ابوبکرالبغدادی، بنیان‌گذار آن، بیعت کرده است. گروه تروریستی داعش از افغانستان با عنوان «خراسان» یاد می‌کند، نامی که هنگام تهاجم عرب‌ها بر این منطقه در قرن هفتم میلادی به آن داده شده بود. ولایت خراسان دولت اسلامی از 2015 بدین‌سو در افغانستان حضور دارد. صفوف آن با اعضای پیشین طالبان و جنگجویانی از پاکستان، هند، ازبکستان و جاهای دیگر تقویت شده است. ولایت خراسان دولت اسلامی با طالبان بر سر نفوذ در افغانستان رقابت می‌کند.
ولایت خراسان دولت اسلامی حملات بی‌شمار و دیگر بی‌رحمی‌ها را علیه اهداف نظامی و ملکی در افغانستان انجام داده است. اما آن‌ها به‌دلیل عملیات‌های نیروهای افغان و ایالات متحده، از جمله حمله‌ی اخیر با مادر بمب‌ها در ولسوالی اچین ولایت ننگرهار، خساراتی را نیز متحمل شده‌اند. هرچند جنرال نیکولسن، فرمانده ایالات متحده در افغانستان آن را یک حمله‌ی تاکتیکی علیه یک هدف مشخص خواند، دلایل دیگری نیز برای استفاده از این بمب وجود دارند.
رییس‌جمهور ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی در سال 2016 گفت که داعش را بمباردمان خواهد کرد. این بمب مشخصا علیه داعش استفاده شد، هرچند موثریت آن در درازمدت قابل بحث است. اچین یک منطقه‌ی دورافتاده میان افغانستان و پاکستان است، و بنابراین جمعیت اندکی دارد. استفاده از مادر تمام بمب‌ها در چنین منطقه‌یی خسارات جانبی را محدود می‌سازد. بمباردمان داعش در سوریه، عراق یا دیگر بخش‌هایی از افغانستان به تلفات زیاد غیرنظامیان منتج خواهد شد که از لحاظ سیاسی توجیه‌ناپذیر است. هم‌چنین استفاده از چنین بمب بزرگی به طالبان و دیگر جنگجویان در سرتاسر جهان پیامی خواهد فرستاد که ایالات متحده مصمم است.
طالبان هنوز رسما حملات بهاری سال جاری را اعلان نکرده‌اند، اما هم حکومت افغانستان و هم نیروهای بین‌المللی هراس دارند که سال جاری می‌تواند یک سال مرگبار دیگر باشد. در گذشته، طالبان حملات‌شان را با عملیات‌های مسمایی چون عملیات عمری، عملیات اعظم و غیره اعلان می‌کردند.
روال جنگ در افغانستان، حد اقل از بازخیز طالبان در سال 2006 بدین‌سو، یک نمونه‌ی قابل پیش‌بینی را دنبال کرده است: فروکش کردن درگیری در زمستان به‌دلیل هوای نامساعد و فرض حملات طالبان در بهار. با این‌حال، از سال 2016 بدین‌سو، این الگو چندان قابل پیش‌بینی نبوده است چون طالبان به‌صورت بی‌امان نیروهای ملی امنیتی افغانستان را تحت فشار قرار می‌دهند. عجیب است که بیش از یک ماه از فصل بهار گذشته است و آن‌ها هنوز حملات بهاری جدیدی را اعلان نکرده‌اند، اما این‌که طالبان به‌زودی سرخط اخبار را به خود اختصاص بدهند جای شگفتی نخواهد داشت. آیا استفاده از مادر تمام بمب‌ها یک عامل آن بوده است؟ معلوم نیست.
جهان هنوز منتظر است اصول ترامپ در ارتباط به طولانی‌ترین جنگ امریکا، جنگ افغانستان، را بشنود. فرمانده ایالات متحده و مقام‌های افغانستان دوباره طرفدار افزایش در تعداد سربازان امریکایی در افغانستان هستند. مقام‌های افغان حتا به رییس‌جمهور ترامپ وعده‌های دروغین می‌دهند تا او را به دخالت بیشتر ایالات متحده اغوا کند. افغانستان دارای فلزات نادرِ دست‌نخورده و دیگر مواد معدنی زیاد است. در میان آن‌ها لیتیم است که به‌صورت گسترده در جهان صنعتی، از جمله ایالات متحده، استفاده می‌شود. به افغانستان عنوان عربستان سعودی لیتیم داده شده است. در جریان یک مکالمه‌ی تلفنی در دسامبر 2016 بین ترامپ و رییس‌جمهور غنی، لیتیم مورد بحث قرار گرفت. با این‌حال، آنچه محقق شدن این نیت مقام‌های افغان را مشکل می‌سازد، وضع امنیتی رو به وخامت در افغانستان است. زیربناها برای تسهیل استخراج معادن وجود ندارد و ساختن آن در حال حاضر تقریبا ناممکن است. اکثریت مناطقی که گمان می‌رود معادن لیتیم دارد تحت کنترل طالبان است و آن‌ها به‌صورت پیوسته در حال تصرف قلمرو بیشتر بوده‌اند. بنابراین، دیپلماسی لیتیم نتایج فوری نخواهد داشت.
فهم و حل مشکل افغانستان دشوار و دشوارتر می‌شود. ناتوانی حکومت افغانستان در آوردن اصلاحاتی که وعده داده بود، نرخ بلند فرسایش در صفوف نیروهای امنیتی، دخالت روسیه و ایران با معاشرت با طالبان، تمایل روسیه به به‌حاشیه راندن نفوذ ایالات متحده، تداوم حمایت پاکستان از طالبان و اختلافات داخلی بین جناح‌های مختلف حکومت افغانستان عواملی‌اند که اوضاع را پیچیده می‌سازند.
باوجود ستایش بسیار از انداختن مادر تمام بمب‌ها بر ولایت خراسان دولت اسلامی، این کار به این زودی‌ها ولایت خراسان داعش را از بین نخواهد برد. افزایش در تعداد سربازان ایالات متحده/ ناتو، براساس تجربه، طالبان را از لحاظ نظامی شکست نخواهد داد. ناتو در اوج درگیری‌اش در افغانستان، در زمان آغاز بازخیز طالبان، حدود 150000 سرباز در افغانستان داشت. به‌دلیل طولانی بودن زمان برای استخراج ثروت‌های معدنی افغانستان، دیپلماسی لیتیم غیرواقع‌بینانه است. بنابراین، متاسفانه این فصل، فصل جنگی مرگبار دیگری در افغانستان خواهد بود، در حالی‌که چشم‌اندازی برای پایان یافتن آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد. ادامه دادن با این وضع درهم‌وبرهم و حفظ وضع موجود تنها گزینه‌ها خواهند بود، البته که این گزینه‌ها پرهزینه‌اند و هیچ اطمینانی هم وجود ندارد که نتیجه‌ی مطلوبی داشته باشند.