زهرا جویا
پنجم ماه جون مصادف با روز جهانی محیط زیست است. چهل‌وپنج سال قبل از امروز، در سال ۱۹۷۲، سازمان ملل متحد برای نخستین‌بار در مورد انسان و محیط زیست درکشور سویدن نشستی را برگزار کرد. همزمان با این مجمع عمومی این سازمان قطع‌نامه‌ی محیط زیست را تصویب کرد که براساس آن همه‌ی کشورهای عضو این سازمان مکلف هستند که به محیط زیست و پاکی هوا توجه کنند.
سازمان ملل متحد شعار امسال برای گرامی‌داشت از روز جهانی محیط زیست را، «من با طبیعت هستم» انتخاب کرده است.
اداره‌ی محیط زیست افغانستان نیز با نشر اعلامیه‌یی به‌مناسبت روز جهانی محیط زیست، از شهروندان کابل خواسته است که در حفظ و نگهداری محیط زیست با این اداره همکار باشند.
این اداره در حالی خواستار همکاری مردم برای نگهداری از محیط زیست می‌شود که وضعیت محیط زیست با خطرها و تهدیدهای جدی‌یی روبه‌رو است. قاچاق چوب در مناطق شرقی کشور سبب شده است که جنگل‌زارهای ولایات شرقی مانند نورستان و ننگرهار با خطر تخریب روبه‌رو شود. بسیاری از انواع پرنده‌ها و حیوانات نادر با خطر انقراض روبه‌رو است. مبتنی بر هشدارهای اداره‌ی محیط زیست، شهرهای پرجمعیت نیز با خطر آلوده شدن و آلودگی هوا روبه‌رو است.
محمد وحید جلال، رییس روابط عامه‌ی اداره‌ی محیط زیست، به روزنامه‌ی اطلاعات روز گفت که افغانستان با آلودگی‌های گوناگون مثل آلودگی هوا، آب، خاک، آلودگی صوتی و مواد نفتی بی‌کیفیت، مواجه است.
در حال حاضر میزان آلودگی هوا و محیط زیست در شهر کابل به شکل نگران‌کننده‌یی افزایش یافته و روزانه ده‌ها تن از شهروندان بنا به آلوده‌گی محیط زیست به امراض تنفسی و سایر امراض گرفتار می‌شوند. این در حالی است که هیچ‌گونه اقدامی اساسی برای پیش‌گیری و مبارزه با پدیده‌ی آلودگی هوا و محیط‌زیستی از سوی حکومت افغانستان روی دست گرفته نشده است.
مسئولان در اداره‌ی محیط زیست می‌گویند چالش‌های محیط زیستی به یک بحران جدی برای افغانستان مبدل شده است.
آقای جلال تاکید کرد که علما، رسانه‌ها و شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی باید در راستای آگاهی‌دهی از خطرات محیط‌زیستی به شهروندان کشور،اداره‌ی محیط زیست را حمایت کنند.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که هوای شهر کابل در بسیاری اوقات به‌حدی با دود و خاک آلوده است که می‌شود از آن به‌عنوان چتر تاریک و مکدری برفضای شهر یاد کرد.
آلودگی هوای شهر کابل عمدتا ناشی از مصرف بی‌رویه‌ی مواد نفتی در موترها و وسایط نقلیه، خرابی جاده‌ها، نبود ساحات سبز، عدم سیستم کانالیزاسیون و سایرامکانات رفاهی در جامعه و در نهایت بی‌توجهی مردم برای نگهداری محیط زیست، است.
شهر کابل پایتخت افغانستان، با جمعیت حدود شش میلیون نفر از جمله شهرهایی است که باشندگان آن با تهدیدهایی مانند حملات تروریستی انتحاری و انفجاری، فضای آلوده و نبود ساحات سبز، مواجه هستند و نیز فاقد چاه‌های فاضلاب سراسری است.
تجمع بیش از حد زباله‌ها در مکان‌های عمومی و کنار جاده‌ها، چهره‌ی شهر خسته از جنگ را متعفن و غیر قابل تحمل ساخته است.
به‌گونه‌ی مثال، منطقه‌ی پر ازدحام پل‌سوخته در قسمت غربی شهر کابل، به مکانی متعفن مبدل شده است که ساکنان آن از فضای کثیف و آلوده‌ی آن به تنگ آمده‌اند و هرازگاهی عبور و مرور را برای عابرین از این ساحه دشوار می‌کنند.
قبل از این اداره‌ی محیط زیست افغانستان هشدار داده بود که اگر دولت برای ساخت فاضلاب کابل و سایر شهرها اقدام نکند، تا پنج‌سال آینده بخش اعظم آب‌های زیرزمینی در شهرهای بزرگ به‌ویژه کابل، پایتخت افغانستان آلوده خواهد شد.
مسئولان در این اداره گفته بودند که در حال حاضر ۴۰درصد آب‌های زیرزمینی در کابل غیربهداشتی است؛ با این‌وجود مردم ناچارند از آن استفاده کنند.
از روز جهانی محیط زیست همه‌ساله از سوی کشورهای جهان گرامی داشت می‌شود زیرا مساله‌ی محیط زیست برای اکثر کشورها به‌مثابه‌ی تامین صلح و امنیت از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است.
