وضعیت کنونی افغانستان تلفیقی از ناامنی مفرط و گسترش نگران‌کننده‌ی ناامنی و گشایش نسبی در طرح‌های توسعه‌یی و انکشافی است. مردم نیز در میانه‌ی ناامیدی طاقت‌فرسا و امیدواری اندک چشم به آینده دوخته‌اند. احتمالاً حکومت نیز در برقراری توازن میان پیش‌برد طرح‌های اقتصادی و تأمین ثبات و مهار ناامنی با دشواری‌های جدی‌یی روبه‌رو است. مسئولیت مهم حکومت وحدت ملی در حالی‌که کم‌تر از دو سال از عمر قانونی آن باقی مانده، برجا گذاشتن میراثی است که شامل دست‌آوردهای اقتصادی و ثبات نسبی می‌شود. آیا حکومت خواهد توانست چنین میراثی از خود بر جای بگذارد؟
حکومت وحدت ملی با شعار «افغانستان را چهارراه ترانزیتی» می‌سازیم، طرح‌های توسعه‌ی اقتصادی را روی دست گرفت. کار در بند سلما سال گذشته با حضور نخست‌وزیر هند رسماً شروع شد؛ پروژه‌یی که می‌تواند به آب‌رسانی در زمین‌های زراعتی حوزه‌ی غرب کشور و تولید برق نقش مهمی بازی کند. طرح ساخت راه‌آهن بندر آقینه نیز در سال گذشته صورت اجرایی گرفت. رییس‌جمهور غنی مدعی است که نهادهای اداری در حکومت فروپاشیده و باید آن‌ها را از نو بازسازی کند. هم‌زمان حکومت تحت رهبری او مدعی است که در عمل مبارزه‌ی پیگیر و قاطعی را برای نابودی فساد در دولت شروع کرده است. ساخت بندهای آب‌گردان و تولید برق و ساخت راه‌های مواصلاتی مانند سرک گردن‌دیوال، انتقال برق کاسا1000 و به پایان رسیدن طرح برق‌رسانی به مناطق مرکزی و انتقال خط برق 500 کیلوولت ترکمنستان، از جمله طرح‌های مهم غنی است.
از جهتی دیگر، ناامنی به بدترین حالت خود پس از سقوط طالبان رسیده است. وزیر دفاع امریکا در توصیف وضعیت افغانستان در کنگره‌ی کشورش، تأکید کرد که نمی‌گذارند افغانستان کشوری بدون دولت شود. مقامات نظامی امریکا تمام تلاش‌شان این است که سیاست‌مداران را در واشنگتن متقاعد کنند تا به آن‌ها فرصت و امکانات بیشتری داده شود که بتوانند جلو قدرت‌گیری روزافزون طالبان و گروه‌های همکارشان را بگیرند. بر مبنای ارزیابی‌های «سیگار»، بیش از 40درصد خاک کشور عملاً از حاکمیت دولت خارج شده و از قلمرو طالبان به‌حساب می‌آید. حکومت همواره چنین رقمی را رد کرده است. اما واقعیت این است که، هیچ «نقطه‌ی سبزی» در کشور نمی‌توان تعیین کرد که از ناامنی و خطر حملات انتحاری مصئون باشد.
در کنار آن، نیروهای داعش به‌تازگی موفق شده‌اند که «توره-بوره» را تصرف کنند؛ پایگاهی که اسامه بن‌لادن در آن پناه گرفت و از همان‌جا موفق به فرار شد. بزرگ‌ترین بمب غیر اتمی امریکا در اچین پرتاب شد تا مقدمات نابودی داعش را فراهم آورد. این بمب پس از آن پرتاب شد که جنرال نیکلسون در همراهمی با مقامات نیروهای دفاعی و امنیتی کشور، قول نابودی داعش را در سال 2017 دادند. به‌رغم این قول‌وقرارها، داعش با تصرف توره-بوره وارد مرحله‌ی جدیدی از فعالیت‌های آشکار نظامی‌اش شده است. در غرب پایتخت، این گروه با انجام حملات تروریستی، تلاش می‌ورزد که آتش تنش‌های فرقه‌یی را مشتعل سازد.
به نظر می‌رسد حکومت هنوز قادر به غلبه بر بخش بزرگی از چالش‌های امنیتی و به تبع آن تنش‌های اجتماعی نشده است. تاکنون مجموعه‌ی ناکامی‌های حکومت در تأمین امنیت دلایل روشنی داشته است. وجود مسئولان کم‌تجربه و نالایق در نهادهای امنیتی و استخباراتی و ضعف سیاست منطقه‌یی سبب شده است که این کشور میان تروریست‌های تحت حمایت همسایگان ما تقسیم شود. حکومت باید در مرحله‌ی اول طرح «ارتباط دولت با دولت» را از سطح درخواست صرف از همسایگان و کشورهای دخیل در بحران افغانستان به یک استراتژی نیرومند سیاسی و امنیتی تبدیل کند. نهادهای امنیتی و سیاسی باید در هم‌سویی برای مهار دخالت‌ها تلاش ورزند. در مرحله‌ی دوم، بهتر شدن وضعیت امنیتی در غیبت اصلاحات جدی نهادهای امنیتی ناممکن است؛ کاری که رییس‌جمهور غنی در انجام آن همواره تردید کرده است.
