زهرا جویا
شهرداری کابل به‌تاز‌ه‌گی اعلام کرد که در سه سال آینده 111 کیلومتر خط متروبس را در شهر کابل می‌سازد.
کار ساخت مرحلهی اول این خط آغاز شده و قرار است تا یک سال دیگر 7 کیلومتر خط متروبس ساخته شود.
سیستم متروبس چیست؟
متروبس و يا ( (BRT Bus Rapid Transitازسيستم‌های ترانسپورت عامه است که پس از سال 1974 اولين خط متروبس در کشور برازيل راه‌اندازی شد و اکنون از اين سيستم در حدود 40 کشور و بيش از 700 شهر در دنيا استفاده میکنند و یا هم در حال ساختن این خط ترانسپورتی‌اند.
داشتن مسير جداگانه، پرداخت هزینه‌ی راه از طریق تکت، داشتن حق اولويت در چهارراهی‌ها، داشتن ظرفيت زیاد برای انتقال عابران و پایین بودن هزینه‌ی راه از ویژگی‌های این سیستم ترانسپورتی به‌شمار می‌رود.
جلیل سلطانی، سخن‌گوی شهرداری کابل در یک گفت‌وگو با روزنامه‌ی اطلاعات روز گفت که بودجه‌ی ساخت این خط متروبس از بودجه‌ی توسعه‌یی شهرداری کابل پرداخت می‌شود.
طرح ساخت خط متروبس در کابل
آقای سلطانی گفت که برای نخستین‌بار طرح ساخت خط متروبس در سال 2013 مطرح شد، اما حکومت به آن توجه نکرد و سال گذشته شهرداری کابل با یک شرکت بین المللی، «شرکت خطیب العالمی»، که تجربه‌ی ساخت چندین متروبس را در کشورهای جهان داشت، وارد گفت‌وگو شد و پس از بررسی‌ها به این توافق رسید که در شهر کابل خط متروبس ساخته می‌شود.
وی افزود که میان شهرداری کابل و این شرکت بین‌المللی یک تفاهم‌نامه به امضا رسیده که در قسمت طرح و دیزاین آن شهرداری را همکاری می‌کند. شرکت خطیب العالمی پروژه‌ی طرح و دیزاین «کمپلکس اداری وزارت‌خانه‌ها» را در دارالامان نیز پیش می‌برد.
آغاز کار عملی ساخت خط متروبس درکابل
مرحلهی نخست کار ساخت خط متروبس به‌تاریخ 25 ماه جوزا آغاز شد که منطقه‌ی ده‌افغانان را به سرای‌شمالی وصل می‌کند.
فاصله‌ی ده‌افغانان- سرای‌شمالی 7 کیلومتر است و قرار است تا سال آینده مرحلهی اول آن تکمیل و به بهره‌برداری سپرده شود. مرحلهی دوم ساخت این خط سال آینده آغاز می‌شود و قرار است تا سه سال آینده شهر کابل دارای 111 کیلومترخط متروبس شود.
قرار است این 111 کیلومترخط متروبس تمام نقاط مزدحم شهر کابل؛ ده افغانان- سرای شمالی- دارالامان- دشت برچی- کوته‌سنگی- کارته‌نو- کوتل خیرخانه را به‌هم وصل می‌کند.
در مرحلهی دوم ساخت این خط، شهرداری کابل تصمیم می‌گیرد که ساحه‌ی ده افغانان به دارالامان وصل شود یا سرای شمالی به دشت برچی.
چرا اولين متروبس در جاده‌ی ده افغانان – سراى شمالى ساخته می‌شود؟
شهرداری کابل می‌گوید که آسان‌ترين و كم‌هزينه‌ترين روش ساخت خط متروبس زمانی است که جاده در حالت بازسازى باشد.
جاده‌ی سراى شمالى و جاده‌هاى بزرگ ديگر كه در حال ساخت و يا بازسازى اساسى‌اند از همين امتياز برخوردار بوده و بهترين فرصت براى اعمار متروبس‌اند.
به‌باور شهرداری، جاده‌ی سراى شمالی به‌عنوان جاده‌ی اتصالى كابل به سيزده ولايت داراى مسافرين و عرض كافى بوده و و این اداره فعلا بودجه‌ی ساخت آن را در اختیار دارد و نیز براساس بررسی‌های این اداره، مسیر سرای شمالی يكى از مناسب‌ترين مسير براى ساخت خط متروبس است.
در جاده‌ی دشت برچى و برخی ساحات دیگر زمانی این خط متروبس ساخته می‌شود که کار ساخت جاده‌ها آغاز شود.
شهرداری می‌گوید که در جاده‌یی که نیاز به بازسازی ندارد ساخت خط متروبس پرهزینه‌ترین اقدام برای این اداره است، زیرا نياز است که یک قسمت از جاده را تخریب و دوباره بازسازی کند.
خریداری متروبس
شهرداری کابل می‌گوید که پس از تکمیل ساخت خط متروبس، این اداره اقدام به خریداری متروبس می‌کند.
سلطانی گفت که از نظر ظرفیت سه نوع متروبس، 90 نفری، 150 نفری و250 نفری در بازارها وجود دارد که شهرداری کابل روی ماسترپلان آن کار می‌کند و بعداً تصمیم گرفته می‌شود که کدام نوع از این متروبس‌ها را خریداری کند.
شهرداری کابل آن متروبس‌ها را خریداری خواهد کرد که در بازارهای کشورهای چین، هند و ایران موجود است.
این اداره تصمیم دارد بعد از خریداری متروبس‌ها با یک شرکت بین‌المللی تفاهم‌نامه‌یی را به‌مدت 10 سال امضا کند که از این متروبس‌ها نظارت کرده و در صورت بروز عوارض، آن را ترمیم کند.
فعالیت متروبس‌ها
سیستم کار این متروبس‌ها درکنار جدول دو طرف جاده فعال می‌شود که یک خط جداگانه برای آن در نظر گرفته شده که هیچ شخص و یا وسایط نقلیه‌ی دیگری از آن عبور کرده نمی‌تواند.
براساس نظرسنجی شهرداری کابل، عرض هرطرف جدول برای متروبس 3.5 متر است، در دو طرف جاده حدود 7متر، برای عبور متروبس‌ها در نظرگرفته شده است.
به گفته‌ی سخن‌گوی شهرداری کابل، در مسیر هر چهارراهی برای عبور متروبس چراغ ترافیکی مشخصی در نظر گرفته شده و متروبس‌ها هنگامی‌که چراغ ترافیک سرخ شد از چهارراهی عبور میکنند و دیگر وسایط نقلیه از چراغ سبز می‌گذرد.
قرار است روی هر جدول جاده، ایستگاهی برای این متروبس‌ها ایجاد شود که عابران از هر ایستگاه می‌توانند سوار این متروبس‌ها شوند وکرایه‌ی‌شان را از طریق تکت پرداخت کنند.
هزینه‌ی ساخت خط متروبس‌ها
شهرداری کابل می‌گوید که هزینه‌ی تخمینی هر کیلومتر خط متروبس حدود 2 میلیون دالر بوده و قیمت هر متروبس 2 صدهزار دالر است. بودجه‌ی ساخت این متروبس ها از بودجه‌ی توسعه‌یی شهرداری کابل پرداخت می‌شود.
شهرداری کابل در حالی اقدام به ساخت خط متروبس در شهر کابل کرده که هنوز هم بسیاری از مناطق شهر کابل جاده‌های اسفالت شده ندارد.
شماری از شهروندان با انتقاد از شهرداری کابل می‌گویند که در 15سال گذشته بسیاری از جاده‌های شهر اسفالت نشده و اکنون ساخت متروبس یک اقدام نادرست است.
امین الله، باشنده‌ی خیرخانه، می‌گوید که از آغاز حکومت موقت حامد کرزی تاکنون هیچ توجهی برای ساخت‌و‌ساز جاده‌ها در آن ساحه صورت نگرفته است.
او گفت: «از دوره‌ی حکومت موقت کرزی، تاکنون ما یک روز ندیدیم که سرک خیرخانه- سرای شمالی قیرریزی شده باشد، چند وقت شده که آوازه است حکومت برای ما مترو جور می‌کند، این‌ها که در 15سال یک سرک عادی را ساخته نتوانسته بعید است که در افغانستان مترو جور شود.»
حسیب‌الله، یک‌تن از رانندگان ساحه‌ی خیرخانه که هر روز با جاده‌های خاکی و اسفالت نشده سروکار دارد، می‌گوید که طرح ساخت متروبس از سوی حکومت یک عمل نادرست است.
او می‌گوید که از حکومت متروبس نمی‌خواهد، بلکه مسئولان شهرداری باید جاده‌ها را بسازند تا عابران و دانش‌آموزان مکتب، به‌دور از گردوخاک از این ساحه عبورومرور کنند.
اما سخن‌گوی اداره‌ی شهرداری می‌گوید که اخیراً از طرف یک‌تعداد شهروندان انتقادهایی وجود دارد مبنی بر این‌که شهرداری کابل به جاده‌ها توجه نمی‌کند و به احداث متروبس اقدام کرده است، اما آنان معلومات ندارند که شهرداری کابل در سال 1396بیشترین توجه را به ساخت جاده‌ها کرده است.
او گفت که در آینده‌ی نزدیک قرار است مهم‌ترین جاده‌ها مورد ساخت قرار بگیرد که در 15 سال گذشته به آن‌ها توجه نشده است.
آقای سلطانی افزود که از آغاز سال جاری تاکنون 35 پروژه‌ی جاده‌سازی در شهرداری کابل به هزینه‌ی بیش از 51میلیون دالر افتتاح شده است.
وی تاکید کرد که 18پروژه‌ی بزرگ دیگر جاده‌سازی طی مراحل پروسه‌ی تدارکات قرار دارد که شامل جاده‌ی چهارراهی سرسبزی، چهارراهی تنظیف، سرای شمالی تا چهارراهی لب جر- خیرخانه، سرای شمالی، پنجصدفامیلی، قلعه‌ی نجارا و لیسه‌ی مریم می‌شود.
سلطانی گفت که اکثر این جاده‌ها در سال جاری ساخته خواهد شد و بعضی از جاده‌ها ممکن است کارش طولانی باشد و در سال آینده تکمیل شود.
سخن‌گوی شهرداری گفت که یک گروه معلوم‌الحال کارکرد شهرداری کابل را مورد انتقاد قرار می‌دهد و در بسیاری از موارد به آنان توهین می‌کند. به‌رغم اصرار مکرر اطلاعات روز، آقای سلطانی در مورد هزینه‌ی قرارداد شهرداری با شرکت خطیب العالمی توضیحی نداد.