دیلیتایمز/طاهر خان
ترجمه: جلیل پژواک
روز یکشنبه یک رهبر طالبان به دیلیتایمز این خبر را تایید کرد، که پاکستان به رهبری طالبان افغان گفته است که یک تیم را برای مذاکرات صلح آماده کند.
مقامات پاکستان این پیام را اخیرا به رهبران طالبان رساندهاند اما رهبران طالبان تا حال به این درخواست پاسخی ندادهاند.
طالبان قبلا، هنگامی که یک پیام مشابه در ملاقات رودررویِ چند رهبر ارشد این گروه و مقامات پاکستانی در ماه مارچ، برای اشتراک در گفتؤگوی سیاسی دریافت کردند، آن را رد کرده بودند.
چند هفته بعد، طالبان عملیات سالانهی بهاری خود را زیر نام «عملیات عمری» راهاندازی کردند. عملیات عمری ماهیت خود را از نام ملا اختر منصور که در ماه می سال گذشته توسط حملهی هواپیمای بدون سرنشین امریکا کشته شد، گرفته بود.
یک وزیر سابق حکومت طالبان که نمیخواهد هویتش آشکار شود به دیلیتایمز گفت: «هر چند که طالبان تا حال به درخواست پاکستان پاسخ ندادهاند اما اینبار اگر طالبان از آمدن به میز مذاکره اجتناب کنند، پاکستان میتواند با آنها سخت برخورد کند. اگر رهبری طالبان از پیوستن به روند صلح خودداری کنند، این احتمال میرود که برخی از اعضای طالبان در پاکستان دستگیر، اخراج یا به افغانستان تحویل داده شوند».
دیلیتایمز پی برده است که برخی از فرماندهان نظامی طالبان بهشمول یکی از فرماندهان ارشد این گروه بهنام ابراهیم صدر، در جنوب افغانستان بهسر میبرند و از آنجا جنگ را رهبری میکنند. تمامی رهبران طالبان که در جمع افراد اختر منصور در نظر گرفته شدهاند، قبلازقبل پاکستان را ترک کرده و اکنون در هلمند، ارزگان و کندهار بهسر میبرند.
یک مقام طالبان که در جریان نبردهای بهاری به جنگ در شرق کشور پیوسته بود، به دیلیتایمز گفت که حالا طالبان با خیال راحت و آزادانه از یک منطقهی تحت کنترل خود به منطقهی دیگر و حتا از جنوب به شمالِ نسبتا امن که در آنجا طالبان مناطقی را کنترل میکنند، رفتوآمد دارند.
در میانهی تلاشهای دیپلماتیک برای یافتن یک راهحل مسالمتآمیز برای مشکل افغانستان، پاکستان بالای طالبان برای پیوستن به گفتوگوهای صلح فشار وارد کرده است.
مقمات ارشد افغانستان، چین، پاکستان و ایالات متحده قرار است در مسقطِ عمان روز دوشنبه در نشست گروه هماهنگی چهارجانبه با هم ملاقات کنند. نشست عمان اولین جلسهی این گروه بعد از نشست سال گذشتهی آنها در اسلامآباد است.
کار گروه هماهنگی چهارجانبه پس از کشته شدن رهبر طالبان اختر منصور در 21 می سال گذشته توسط هواپیمای بیسرنشین امریکا، از مسیر خود خارج شده بود. این حمله را پاکستان بهعنوان یک شکست جدی برای روند صلح توصیف کرده بود.
با اینحال، اعتقاد بر این است که اینبار امریکاییها رهبری احیای گروه را بهعهده گرفتهاند که یکی از بهترین گزینههای در دسترس برای شروع مذاکرات سیاسی است.
تهمینه جانجوا از وزارت امور خارجه، تیم مذاکرهکنندگان پاکستان را در نشست گروه هماهنگی چهارجانبه رهبری خواهد کرد. مقامات پاکستانی و افغان با مقامات دیگر کشورها در مسقط پایتخت عمان پیوستهاند. این نشست توسط موسسهی بینالمللی مطالعات استراتژیک و مرکز Near East & South Asia Centre برگزار شده است.
پاکستان قبلا اصرار داشت که آوردن طالبان به میز مذاکره مسئولیت پاکستان نیست و تمام اعضای گروه هماهنگی چهارجانبه باید از نفوذ خود در این زمینه استفاده کنند.
مقامات پاکستانی اکنون اصرار دارند که مصالحه با طالبان پیچیدهتر شده است زیرا روسیه و ایران حالا بیشتر از پیش درگیر این بازی شدهاند و طالبان با هر دو کشور ارتباطات قوی دارد. منابع طالبان اعتراف میکنند که ایران برای برخی از رهبران طالبان، در مناطق سنینشین خود، خانههایی را فراهم کرده است.
مقامات روسیه که در امور افغانستان دخیلاند، رسما از تماس با دشمنان سابق خود بهمنظور محافظت از ماموریتهای دیپلماتیک، اتباع خود در افغانستان و تلاش برای صلح در کشور جنگزده، دفاع میکنند. پدیدهی داعش خراسان نیز از دیگر عوامل کلیدی است که طالبان را به روسیه و ایران نزدیکتر میکند. هر دو کشور گروه داعش را بهعنوان یک تهدید جدی برای خود و همچنین کشورهای منطقه میدانند.
چین که تا سال 2014 دخالت کمتری در امور افغانستان داشت، نیز بهعنوان بازیگر فعال در تمام برنامهها بهشمول ابتکار عمل صلح منطقهیی بهرهبری روسیه، اشتراک داشته است. ابتکارعمل صلح منطقهیی روسیه، روی راههایی برای دستیابی به راهحل مسالمتآمیز برای بحران افغانستان تمرکز دارد.
ترکیه که بخشی از نیروهای تحت رهبری امریکا در افغانستان است نیز، اکنون بهدنبال نقشی بزرگتر است و دروازههای خود را حتا برای رهبران طالبان که قصد پناهندگی در آنجا را دارند، باز کرده است. یک رهبر ارشد طالبان در ترکیه، که اخیرا میزبان نمایندگان گروه کوچکی از طالبان برای گفتوگو با دولت افغانستان بود، درخواست پناهندگی داده است.
آقا جان معتصم وزیر سابق طالبان، پس از آنکه در سال 2010 در کراچی پاکستان شدیدا زخمی شد، در ترکیه زندگی میکند. ترکیه همچنان میزبان عبدالرشید دوستم معاون اول ریاستجمهوری افغانستان است که بعد از اختلافات جدی با ادارهی رییسجمهور غنی، به ترکیه نقلمکان کرد.