در اوج نامیدیها از بیسرنوشتی بانوان پس از تسخیر قدرت از سوی طالبان، زنان بلخی با ایجاد پنج کارگاه خیاطی، زمینه فراگیری فن و حرفههای خیاطی را برای دختران و زنان دیگر فراهم کردهاند.
این بانوان با ایجاد پنج کارگاه خیاطی برای نزدیک به ۳۰۰ دختر و زن، زمینه فراگیری مهارتهای خیاطی، گلدوزی و قُرصدوزی را بهگونهی رایگان فراهم ساختهاند.
این کارگاهها در مارکت رابعه بلخی، یگانه بازار ویژه زنان در شهر مزار شریف با هزینهی شخصی زنان، به منظور ایجاد فرصت شغلی و حمایت از زنان و دختران جوان ساخته شده است.
مسئول مارکت رابعه بلخی میگوید که برای این بانوان پس از شش ماه آموزش رایگان فن و حرفهها، معاش مشخص در برابر فعالیت شان از سوی مالک کارگاه نیز داده میشود.
عابده، مسئول بازار ویژه زنان در بلخ ایجاد کارگاههای خیاطی را تلاشی برای بلند بردن توانایی زنان در تجارت و خودکفایی اقتصادیشان بیان کرده میگوید: «خانمهای توانا با ساختن پنج کارگاه خیاطی در مارکت رابعه بلخی، برای بیشتر از ۳۰۰ زن، خیاطی، گلدوزی و قرصدوزی را بهطور رایگان یاد میدهند که این اقدام یک کار مثبت است و ما ستایش میکنیم.»
با این حال، برخی از بانوان با ابراز خرسندی از فرصتهای به میان آمده، خواستار حمایت از سوی حکومت و نهادهای مختلف هستند.
این بانوان نبود ماشين خیاطی، کمبود وسایل خیاطی و نبود مکان مناسب را از اساسیترین مشکلات شان بیان میکنند.
آنان میگویند که پشتیبانی از زنان متشبث میتواند در راستای حل مشکلات اقتصادی خانوادهها و خودکفایی زنان نقش مؤثر بازی کند.
نرگس ۱۸ ساله که برایش فرصت یادگیری خیاطی فراهم شده میگوید: «من اینجا مهارتی را یاد میگیرم که در آینده میتوانم برای خانوادهی خود کمک شوم و مشکلات اقتصادی خود را حل کنم.»
خالده، یکی دیگر از این بانوان میگوید: «خوب است که در اینجا کار یاد بگیریم. بعد خود ما تولید کنیم و در جامعه حضور داشته باشیم.»
در همین حال، سمیرا قادری که از دانشکده حقوق و علوم سیاسی سند فراغت بدست آورده، بهعنوان استاد خیاطی در یکی از این کارگاهها مشغول فعالیت است.
بانو قادری هدف از ایجاد کارگاههای خیاطی را حمایت از زنان بیان میکند و میگوید با برنامههای این چنینی کوشیدهاند تا تواناییها و مهارتهای زنان بلخی را بلند ببرند.
اما بانو قادری از نبود برنامههای حمایتی جهت دستگیری از کارگاههای خیاطی شکایت میکند و میگوید: «ما درخواست میکنیم که حکومت و نهادهای داخلی و خارجی با این کارگاهها کمک کنند. جای مناسب نداریم، بهای برق قیمت است، ماشینهای مدرن و وسایل خیاطی کافی هم نداریم.»
استقبال فعالان حقوق زن از ایجاد این کارگاهها
فراهمسازی این فرصت برای بانوانی که در یک سال گذشته، در پی محدودیتهای سختگیرانهی طالبان زندگی دشواری را سپری کردهاند، دریچهی امید را بهسوی ترقی زنان گشوده است.
شماری از فعالان حقوق زن و فعالان مدنی، با ابراز خرسندی، این اقدام را گامی بهسوی حضور زنان در جامعه بیان میکنند.
برخی از این بانوان با استقبال از ایجاد این فرصت، خواستار حضور معنادار زنان در ساختار حکومتی هستند.
زهرا (اسم مستعار)، یکی از فعالان حقوق زن در بلخ بر نقش زنان در راستای توسعه و ترقی جامعه تأکید کرده میگوید: «زنان نیمی از پیکر جامعه هستند. زنان در دستآوردهای ۲۰ سال گذشته سهم مساوی دارند و نباید نادیده گرفته شوند.»
در همین حال، زهرا یک بار دیگر با مطرح کردن خواستهای زنان که در یک سال گذشته از سوی طالبان ناشنیده باقیمانده، خواستار حضور زنان در پروسههای بزرگ ملی و نهادهای حکومتی هستند.
حق کار، حق تحصیل و دیگر حقوق زنان که در ۲۰ سال گذشته بانوان به آن دست یافتهاند از اساسیترین خواستهای زنان است که در یک سال حکومت طالبان نادیده گرفته شده است.
زهرا همچنان میافزاید: «خیلی خرسند هستم که این پنج کارگاه ساخته شده است. اگر برای ما زنان اجازه داده شود، ما فعالیتهای مؤثر انجام میدهیم تا کشور بهسوی پیشرفت برود.»
دیدگاه طالبان در مورد فعالیت زنان در بلخ
بحران عمیق اجتماعی ناشی از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، تأثیرات منفی روی حضور فعال زنان در جامعه داشته و طالبان همواره در پی محدود ساختن فعالیت زنان بودهاند؛ اما بلخ از جمله ولایتهای انگشتشمار است که هنوز هم زنان در آن نفس راحتتر میکشند.
بلخ ولایتی است که حضور طالبان سبب نشده تا دروازه مکاتب بهروی دختران بالاتر از صنف ششم مسدود شود.
مسئولان محلی طالبان در بلخ در برخی موارد برای زنان اجازهی حضور داده و تعداد زیادی از زنان بهصورت منظم مشغول فعالیت تجارتیشان در مارکت ویژه زنان هستند.
با این همه، معاون والی بلخ در پاسخ به این پرسش که حکومت سرپرست طالبان چه برنامههای جهت پشتیبانی و حمایت از زنان تجارتپیشه و زنانی که صنایع دستی تولید میکنند دارند، میگوید: «امارت اسلامی همواره در کنار زنان تجارتپیشه و تولیدکننده بوده و ما وعده میدهیم که همیشه حمایت شان میکنیم.»
نورالهادی ابوادریس، معاون والی بلخ بر رعایت از ایجاد این کارگاهها که زمینهی کاری و آموزشی را برای بانوان فراهم ساخته، ستایش کرده میگوید که هیچ مخالفتی با زنانی که شریعت اسلامی را در نظر بگیرند در بلخ وجود ندارد.
اقای ابوادریس همچنان میگوید: «با زنانی که حجاب اسلامی را رعایت کنند هیچ مشکل نداریم. امارت اسلامی با زنانی که کار میکنند همیشه همکاری کرده، نمایشگاه برگزار کرده و همیشه حمایت میکند.»
این فرصتهای شغلی و زمینه فراگیری مهارتها برای زنان در حالی فراهم شده که پس از تسخیر قدرت از سوی حکومت سرپرست طالبان، زنان با دشواریهای تازه و روزگار سختی روبهرو شدهاند.
روزگاری که بهدلیل وضع محدودیتهای طالبان سبب شده تا زنان از حق کار در نهادها، حضور فعال در ساختار حکومتی و تصمیمهای ملی، محروم شوند.
دیدگاه زنستیزانهی طالبان تا جای پیش رفته که سبب شده دروازه مکاتب برای بیش از سه میلیون دختر بالاتر از صنف ششم بسته بماند.