باشندگان ولسوالی خدیر دایکندی می‌گویند که پس از حاکمیت طالبان روز خوش را تجربه نکردهاند و همه‌روزه به بهانههای مختلف مورد اخاذی، توهین و تحقیر، بازداشت و شکنجه طالبان و کوچی‌ها قرار می‌گیرند.
در جریان یک سال گذشته دهها مورد قضایایی نقض حقوق بشری در این ولسوالی اتفاق افتاده است. یکی از مهم‌ترین موارد تیرباران ۱۴ نیروی امنیتی میباشد که در اوایل حاکمیت طالبان اتفاق افتاد. بعد از آن، دهها خانواده در روستای «غمقُل» این ولسوالی تهدید به کوچ اجباری شدند و بیش از ده تن از بزرگان غم‌قل به‌دلیل مخالفت با کوچی‌ها بازداشت و مورد شکنجه قرار گرفتند و همچنان دهها خانوادهی نیروهای پیشین امنیتی آواره دیار مهاجرت شدند.
ادعای ملکیت کوچی‌ها بالای زمین‌های مردم غم‌قل
پس از حاکمیت طالبان شماری از کوچی‌ها به روستای غم‌قل ولسوالی خدیر هجوم آورده و باشندگان محل را تهدید به کوچ اجباری نموده و بالای زمین‌های مردم ادعای ملکیت کردند و نیز از نزد شماری مردم بومی پول جمع‌آوری نمودند.
این جنجالها با گذشت یک سال همچنان ادامه دارد و هر روز فشارها بالای باشندگان غم‌قل افزایش مییابد. بهتازگی یک تعداد از کوچی‌ها با حمایت ولسوال و قوماندان امنیه خدیر دایکندی، مردم محل را مجبور کردند تا به آن‌ها پول پرداخت نمایند و نیز حاصلات زمین‌های تحت دعوا را با آن‌ها نصف کنند.
باشندگان غم‌قل می‌گویند، کوچی‌ها با حمایت طالبان در جریان یک سال گذشته بیش از ده تن از باشندگان محل را به‌دلیل مخالفت با آن‌ها، بازداشت و مورد شکنجه قرار داده‌اند. هم‌اکنون یک تن از بزرگان این منطقه به‌نام مرتضی مدبر در زندان طالبان میباشد.
طالبان به تاریخ (۱۰ سنبله) مرتضی مدبر، یکی از متنفذین قومی منطقه غم‌قل ولسوالی خدیر را به‌دلیل مخالفت با کوچی‌ها از خانه‌اش بازداشت می‌کنند. او فعلا در زندان استخبارات طالبان نگه‌داری می‌شود.
منابع می‌گویند تلاشها برای رهایی مدبر تاکنون کارساز نبوده است.
یکی از باشندگان محل که خواست نام‌اش در گزارش ذکر نشود، به روزنامه اطلاعات روز گفت که مردم از ظلم و زورگویی کوچی‌ها و طالبان به ستوه آمدهاند. به‌گفته وی، در جریان سال روان کوچی‌ها با حمایت طالبان بدترین ظلم را به باشندگان محل روا داشته و از انجام آن بالای مردم دریغ نورزیدهاند.
او میگوید، سه طایفه از کوچی‌ها به‌نام‌های «کاکری، تایمنی و سینی» و چند تن دیگر از آن‌ها به این روستا آمدند و بالای زمین‌های مردم ادعای مالکیت دارند.
جنجال کوچی‌ها به ولسوالی خدیر دایکندی ختم نمیگردد، بلکه آن‌ها در ولسوالیهای کیتی و پاتو این ولایت نیز بالای زمین‌های مردم هزاره ادعای مالکیت دارند و شماری از باشندگان بومی را مجبور به کوچ اجباری نموده‌اند.
باج‌گیری و طلب خون‌بها
باشندگان روستاهای غم‌قل و دره‌خودی ولسوالی خدیر دایکندی می‌گویند شماری از کوچی‌ها با درج شکایت از مردم محل، ادعا دارند که ۴۵ سال قبل پنج تن از آن‌ها هنگام درگیری با مردم بومی کشته شدهاند و حالا مردم باید خون‌بها بپردازند.
قاسم (مستعار)، یکی از باشندگان روستای دره‌خودی خدیر دایکندی میگوید کوچی‌ها با حمایت طالبان از باشندگان روستاهای دره‌خودی و غمقول ولسوالی خدیر دایکندی خون‌بها طلب دارند و روند جمع‌آوری پول را از نزد مردم آغاز کرده‌اند.
به‌گفته وی، تنها مردم روستای دره‌خودی باید هشت صد هزار افغانی پرداخت نمایند.
وی افزود، این دستور جمع‌آوری پول خون‌بها توسط ولسوال و قاضی طالبان در خدیر صادر شده است و هر خانواده مکلف است ۸۰۰ افغانی پرداخت نماید.
سندی که در اختیار روزنامه اطلاعات روز قرار گرفته نشان میدهد که محکمه ابتدائیه ولسوالی خدیر دایکندی در پی عریضه کوچی‌ها در پیوند به قتل پنج کوچی، بزرگان ۲۷ روستای ولسوالی خدیر را به مرکز این ولسوالی فراخوانده است.
باشندگان محل می‌گویند، این رویداد حدود ۴۵ سال قبل اتفاق افتاده است و در پی آن از هزارهها نُه تن و از کوچی‌ها پنج تن کشته شدند.
بازداشت و کوچاجباری
منابع به روزنامه اطلاعات روز می‌گویند که طالبان بهتازگی شش تن از باشندگان ولسوالی خدیر دایکندی را بازداشت و ۱۰ خانواده را مجبور به کوچ اجباری نموده‌اند.
یک منبع به روزنامه اطلاعات روز گفت که افراد بازداشت‌شده باشندگان روستاهای «پشتروق، مرکز خدیر و دره‌خودی» ولسوالی خدیر می‌باشند.
به‌گفته منبع، طالبان دو تن از این افراد را به‌دلیل عضویت در پولیس محلی، سه تن دیگر از وابستگان محمدعظیم صداقت، کارمند امنیت ملی پیشین و یک تن دیگر را به اتهام تبلیغ علیه طالبان بازداشت کرده‌اند.
در یک رویداد دیگر، طالبان ۲۰ روز قبل در ولسوالی خدیر۱۰ خانواده را از خانه‌های‌شان مجبور به کوچ کرده‌اند.
یک منبع که خواست هویت‌اش فاش نشود، به روزنامه اطلاعات روز گفت که در پی دعوای حقوقی میان دو نفر از باشندگان روستای «کیان» ولسوالی خدیر، درگیری مسلحانه رخ داده که طالبان وارد عمل شده و در همین حال، یکی از طرفین دعوا بر اعضای طالبان شلیک و از ساحه فرار کرده است.
به‌گفته منبع، پس از این ماجرا طالبان دهها نفر از باشندگان روستای پشتروق خدیر را احضار و به آنان ضرب‌الاجل تعیین می‌کنند تا فرد متواری را تحویل یا خانواده‌اش را کوچ دهند.
منبع علاوه کرد که طالبان دو نفر از ساکنان پشتروق را گروگان نیز گرفته و گفته‌اند تا زمانی که فرد متواری و خانواده‌اش کوچانده نشود، گروگان‌ها آزاد نخواهند شد. روستاهای پشتروق و کیان دو روستای جداگانه است و از هم فاصله دارند.
به روایت منبع، مردم محل به‌دلیل ترس از طالبان، خانواده فردی که دست به شلیک زده بود را کوچ داده که ۱۰ خانواده از نزدیکانش نیز از ترس خانه‌های‌شان را ترک کرده‌اند.