دیدبان حقوق بشر با نشر گزارشی درباره‌ی وضعیت حقوق بشر در افغانستان، گفته است که سرکوب طالبان و «جنایات» داعش تشدید یافته است. در این گزارش آمده است که بحران بشری افغانستان نیز بدتر شده است.
به‌گفته‌ی این نهاد، مقامات طالبان از زمان دست یافتن به قدرت در آگست ۲۰۲۱، به‌طور گسترده قوانین و سیاست‌هایی را بر زنان و دختران تحمیل کرده‌اند که حقوق اولیه‌ی آنان را سلب می‌کند.
طالبان در مارچ ۲۰۲۲، از تعهد خود برای بازگشایی مکاتب متوسطه‌ی دخترانه عقب نشینی‌کردند و در ماه دسامبر هم دانشگاه‌ها را به‌روی زنان و دختران بستند. این گروه اعتراضات زنان به بستن مکاتب و دانشگاه‌ها را نیز سرکوب کرده است.
دیدبان حقوق بشر هم گفته است که طالبان مخالفت‌های مسالمت‌آمیز را سرکوب می‌کنند. این نهاد علاوه کرده که بی‌توجهی آشکار طالبان به حقوق بشر، منجر به انزوای جهانی بیشتر آنان شده است.
فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان دیدبان حقوق بشر می‌گوید که طالبان بیشتر از رسیدگی به بحران اقتصادی و انسانی افغانستان، به آزار و اذیت زنان و زندانی کردن خبرنگاران علاقه‌مند اند.
او تأکید کرده است که مقامات طالبان باید به تعهدات خود مطابق حقوق بین‌الملل عمل کنند و به زنان و دختران اجازه بدهند تا آزادانه، تحصیل، کار و رفت‌وآمد کنند.
بدترشدن بحران بشری
در گزارش دیدبان حقوق بشر که امروز (پنج‌شنبه، ۲۲ جدی) منتشر شده، آمده است که بحران انسانی افغانستان در سال ۲۰۲۲ عمدتا به‌دلیل فروپاشی مداوم اقتصاد این کشور در پی تسلط طالبان بدتر شده است.
این نهاد افزوده است که در طول سال گذشته‌ی میلادی، بیش از ۹۰ درصد جمعیت افغانستان با ناامنی غذایی مواجه بوده، از جمله ده‌ها میلیون نفر مجبور به حذف وعده‌های غذایی روزانه یا تحمل روزهای کامل بی‌غذایی شده‌اند.
دیدبان حقوق بشر علاوه کرده است که سوء تغذیه مداوم، باعث افزایش مرگ‌ومیر ناشی از گرسنگی و مشکلات درازمدت سلامتی در کودکان شده است.
به‌گفته‌ی این نهاد، بحران اقتصادی دلایل متعددی دارد. «اکثر کشورهای کمک‌کننده به کاهش کمک‌ها و تنها پرداخت معاش کارمندان خدمات ضروری مثل مراقبت‌های صحی، آموزشی و سایر خدمات حیاتی ادامه داده‌اند. این کاهش گسترده با افزایش قیمت مواد غذایی، سوخت و سایر کالاهای ضروری توأم بوده است.»
دیدبان حقوق بشر علاوه کرده است که حاصلات زراعتی نیز در طول سال ۲۰۲۲ به‌دلیل خشک‌سالی شدید و عدم دسترسی به کود کیمیاوی ارزان، مواد سوخت و دیگر مواد زراعتی، کاهش یافت.
در بخشی از گزارش دیدبان حقوق بشر آمده است که زنان و دختران به‌طور نامتناسبی تحت تأثیر بحران کنونی افغانستان قرار گرفته‌اند و با موانع بیشتری برای دستیابی به غذا، مراقبت‌های صحی و منابع مالی روبه‌رواند.
به‌گفته‌ی این نهاد، سیاست‌های طالبان که زنان را از اکثر مشاغل با مزد منع می‌کند، وضعیت را بدتر کرده است. این گروه اخیرا کار زنان در نهادهای غیردولتی را نیز منع کرده است.
نظرسنجی برنامه جهانی غذا نشان می‌داد که در بیشتر ماه‌های سال ۲۰۲۲، نزدیک به صد درصد خانواده‌ها به سرپرستی زنان غذای کافی نداشته و تقریبا همه برای بدست آوردن غذا دست به اقداماتی از جمله فروش اقلام حیاتی خانه، ارسال فرزندان به‌کار یا به شوهر دادن دختران جوان می‌زنند.
قتل‌های فراقانونی، شکنجه و جنایات جنگی
دیدبان حقوق بشر می‌گوید که نیروهای طالبان دست به قتل‌های انتقام‌جویانه و ناپدید کردن اجباری مقامات دولتی و پرسنل نیروهای امنیتی سابق زده‌اند. همچنین افرادی را اعدام صحرایی کرده که متهم به عضویت در گروه داعش بوده‌اند.
طبق گزارش این نهاد، نیروهای طالبان در موارد متعددی در طول سال عملیات نظامی و حملات شبانه را علیه مردمانی انجام داده‌اند که متهم به پناه دادن یا حمایت از اعضای داعش بودند.
به نقل از گزارش، نیروهای طالبان در طول بسیاری از عملیات به غیرنظامیان تعرض و مردم را بدون روند قانونی بازداشت کرده‌اند.
دیدبان حقوق بشر افزوده است که بازداشت‌شدگان به زور ناپدید یا کشته شده؛ در برخی موارد سر بریده شده‌اند.
به‌گفته‌ی این نهاد، در برخی ولایت‌ها مقامات طالبان اجساد را در مناطق عمومی انداخته یا اجساد را به‌عنوان هشدار در خیابان‌ها یا چهارراه‌ها آویزان کرده‌اند.
دیدبان حقوق بشر علاوه کرده است که ساکنان محلی ننگرهار حداقل ۴۵ جسد را از کانالی یافتند که برخی از اجساد قطع عضو شده بودند، علایم طناب‌هایی به گردن خود داشتند یا سر بریده شده بودند.
حملات داعش
در گزارش دیدبان حقوق بشر آمده است که شاخه‌ی خراسان گروه داعش در سال ۲۰۲۲ مسئولیت بمب‌گذاری و حملات مسلحانه‌ی متعددی را علیه هزاره‌ها برعهده گرفته است. به‌گفته‌ی دیدبان، در این حملات ۷۰۰ تن کشته یا زخمی شده‌اند.
دیدبان حقوق بشر علاوه کرده است که ناکامی طالبان در تأمین امنیت جمعیت‌های در معرض خطر و ارائه کمک‌های صحی و دیگر کمک‌ها به بازماندگان و خانواده‌های متضرر، آسیب‌های ناشی از حملات را تشدید کرده است.
این نهاد علاوه کرده است: «این حملات فراتر از ویرانی فوری، صدمات طولانی‌مدت شدیدی را به‌دنبال داشته است. بازماندگان و خانواده‌های قربانیان را از نان‌آور خانواده‌های‌شان محروم کرده‌اند، اغلب بار سنگین تداوی را بر آنان تحمیل کرده و دسترسی آنان به زندگی روزمره را محدود کرده است.»
گروه داعش مسئولیت انفجار دیروز در مقابل وزارت خارجه‌ی طالبان را نیز برعهده گرفته است. منابع می‌گویند که در این انفجار ده‌ها نفر عمدتا کارمندان وزارت خارجه کشته یا زخمی شده‌اند.
آزادی بیان و رسانه‌ها
در گزارش دیدبان حقوق بشر درباره‌ی محدودیت طالبان علیه رسانه‌ها و خبرنگاران آمده است که مقامات طالبان سانسور و خشونت گسترده‌ای را علیه رسانه‌های افغانستان در کابل و ولایت‌ها اعمال کرده است.
به نقل از گزارش، صدها رسانه بسته شده‌اند و تخمین زده می‌شود که ۸۰ درصد از زنان خبرنگار در سراسر افغانستان از زمان تسلط طالبان در آگست ۲۰۲۱ شغل خود را از دست داده یا این حرفه را ترک کرده‌اند.
دیدبان حقوق بشر اضافه کرده است که اداره‌ی استخبارات طالبان دست به الگویی از تهدید، ارعاب و خشونت علیه اعضای رسانه‌ها زده و «مسئول قتل‌های هدفمند خبرنگاران بوده‌اند».
به‌گفته‌ی این نهاد، دسترسی به اطلاعات در افغانستان بسیار محدود شده است. در بسیاری از ولایت‌ها طالبان به خبرنگاران دستور داده‌اند که در مورد طیف وسیعی از موضوعات گزارش ندهند.