سنگ تهداب اولین پالایشگاه نفت در بندر حیرتان گذاشته شد. شرکت «کام انترنشنل آیل» که یک شرکت افغانی-آذربایجانی است، قرار است این پالایشگاه را تا پایان سال جاری تکمیل کند. این شرکت قبلا تصفیه‌خانه‌ی کوچکی در این منطقه داشت.
ازمری کامگار، رییس این شرکت به خبرنگاران گفت، تلاش می‌کند تا زمینه‌ی تصفیه‌ی مواد نفتی آمو دریا را در داخل افغانستان فراهم کند. او از حکومت و سایر شرکت‌ها خواست که شرکت کام را در این راستا هم‌کاری کنند. پالایشگاهی که توسط شرکت کام ساخته می‌شود، در 24 ساعت 1500 تن و در یک ماه 45 هزار تن نفت خام را تصفیه خواهد کرد.
بر‌اساس اظهارات مسوولان شرکت کام، تصفیه‌ی نفت خامی که از آمو دریا استخراج می‌شود، به دلیل درصدی ترکیبش نسبت به نفت خام دیگر مناطق مشکل‌تر است. در اعلامیه‌ای که از سوی این شرکت به نشر رسیده، آمده است: «از تصفیه‌ی نفت خام آمود ریا 35.1 درصد دیزل، 8.1 درصد پترول، 56 درصد مازوت (مایعی است که از آن برای سوخت در حمام‌ها و نانوایی‌ها استفاده می‌کنند) و 0.8 درصد ضایعات به دست می‌آید». شرکت کام انترنشنل آیل پنج سال پیش به شکل ابتدایی تصفیه‌ی مواد نفتی را در بندر حیرتان آغاز کرد و در حال حاضر تصفیه‌خانه‌ی این شرکت ظرفیت تصفیه 500 تن نفت را در 24 ساعت دارد.
نمایندگان وزارت معادن و صنایع، اتاق تجارت و صنایع افغانستان و وزارت تجارت از ساخت این پالایشگاه استقبال کردند. مقام‌ها در حکومت می‌گویند: «نخستین گام در راستای تقویت زیرساخت‌ها در عرصه‌ی مواد نفتی است». این پالایشگاه، نفت خامی را که از حوزه‌ی نفتی آمو دریا استخراج می‌شود، تصفیه می‌کند. پالایشگاه در بندر مرزی حیرتان در ولایت بلخ اعمار می‌شود.
مهندسان خارجی شرکت بین‌المللی کام آیل به هیأتی که از کابل برای تهداب‌گذاری این پالایشگاه رفته بودند، در مورد مراحل مختلف تصفیه‌ی مواد خام به مشتقات آن معلومات دادند. بیش‌ترین مقدار مواد نفتی افغانستان از ازبکستان، ترکمنستان و ایران وارد می‌شود. اما با آغاز استخراج نفت از حوزه‌ی نفتی آمو دریا، تلاش‌ها برای تصفیه‌ی مواد نفتی در داخل کشور آغاز شده است.
اتاق تجارت افغانستان میگوید، هرچند پالایشگاه نفت شرکت بین‌المللی کام درصدی اندکی از نفت مورد نیاز افغانستان را تأمین می‌کند، ولی گام اولی و مهم برای خودکفا شدن افغانستان در عرصه‌ی تولید، مواد نفتی میباشد. قربان حقجو، رییس عامل اتاق تجارت و صنایع در مراسم تهداب گذاری این پالایشگاه در بندر مرزی حیرتان گفت: «افغانستان به‌شدت به تقویت زیرساخت‌های اقتصادی نیاز دارد». آقای حقجو گفت که ساخت پالایشگاه نفت سبب می‌شود که نفت استخراج شده از حوزه‌ی نفتی آمو دریا به جای انتقال به ازبکستان، در داخل افغانستان تصفیه شود. این مسئول اتاق تجارت و صنایع افزود: «با ساخت پالایشگاه‌های نفتی از یک‌سو هزینه‌ی هنگفت انتقال نفت خام به ازبکستان کاهش می‌یابد و از سوی دیگر زمینه‌ی کار برای صدها افغان در داخل افغانستان فراهم می‌گردد».
مقام‌های ولایت بلخ گفتند که در تأمین امنیت پالایشگاه نفت هم‌کاری می‌کنند. محمد ظاهر وحدت، معاون والی بلخ گفت حکومت محلی بیش‌ترین تلاش را برای فراهم شدن سرمایه‌گذاری‌های بیش‌تر به خرج می‌دهد.
برای انکشاف پالایشگاه شرکت کام انترنشنل آیل در حالی اقدام می‌شود که چندی قبل مقام‌ها از متوقف شدن استخراج نفت در حوزه‌ی آمو دریا خبر داده بودند. یک مقام حکومتی و یک کارمند پروژه‌ی نفت گفته‌اند که این پروژه به دلیل نبود قرارداد ترانزیت به منظور پالایش نفت در منطقه، متوقف شده است. «شرکت ملی نفت چین»(CNPC) شرکای بین‌المللی آن و شرکت افغانی «نفت و گاز وطن» در ماه اکتوبر سال گذشته کار استخراج نفت را از حوزه‌ی آمو دریا شروع کرده بودند.
اما در همین حال، گفته می‌شود که بالای استخراج و پالایش نفت در شمال کشور رقابت‌های تنگاتنگی میان شرکت‌های داخلی و خارجی وجود دارد و گاهی باعث بروز تنش‌هایی میان مقام‌های بلند‌رتبه و حتا مداخله‌ی فرماندهان بانفوذ محلی در پروژه‌ها می‌گردد. «دویچه‌وله»