منبع: اسوشیتید پرس
برگردان: حمید مهدوی
نظر به گفتههای تحلیلگران، ملیشهها در پرجمعیتترین ایالتهای پاکستان برای جنگ داخلی در افغانستان بعد از خروج نیروهای خارجی در سال 2014 آماده میشوند. آنها انتظار دارند که با خروج نیروهای خارجی تا 16 ماه دیگر، آتش جنگ داخلی (قومی) دیگری در افغانستان شعلهور خواهد شد.
منصور محسود، یک تحلیلگر سیاسی که انستیتوت «فتا» واقع در اسلامآباد پاکستان را اداره میکند، میگوید که طی دوسال گذشته تعداد ملیشههای مربوطه بهایالت پنجاب پاکستان سه برابر شده و اکنون تعداد آنها به هزاران نفر میرسد. این ملیشهها تا مرزهای افغانستان گسترش یافتهاند.
محسود که خودش اهل وزیرستان جنوبی است میگوید که بیشتر از 150 گروه ملیشهای در مناطق قبیلهای، بهخصوص در مناطق کوهستانی و در جنگلزارهای وزیرستان شمالی فعالیت دارند، جایی که آمریکاییها میگویند رهبر القاعده (ایمن الظواهری) مخفی شده و دولت افغانستان نیز گمان میکند که تعداد زیادی از دشمنانش در این مناطق پناه گزیدهاند.
تحلیلگران بهاین عقیدهاند که مدت زیادی ملیشههای مربوط به ایالت پنجاب در این مناطق آموزش میدیدند و دشمنی آنها با همسایه و رقیبشان (هند) خلاصه میشد؛ اما اکنون همهچیز در حال تغییر است.
محسود گفت: «در گذشته تعداد آنها محدود بود؛ اما در طی سه–چهار سال گذشته، صدها نفر از پنجاب به این منطقه آمدهاند. همه میدانند، زمانی که نیروهای خارجی افغانستان را ترک کنند، جنگ بین پشتونها و اقوام غیرپشتون در خواهد گرفت» و ملیشههای پنجابی از طالبان که عمدتا پشتون هستند، حمایت خواهند کرد. پشتونها در افغانستان گروه قومی عمدهاند و در مناطق شمال غربی پاکستان هم اکثریت را تشکیل میدهند. ملیشههای پنجابی هم مانند طالبان تفسیر تند و افراطی از اسلام دارند.
یک عضو ارشد لشکر جنگوی که یک گروه سنی مذهب است و توسط شخصی با اسم مستعار احمد ضیا صدیقی رهبری میشود، گفت: «ما در افغانستان خواهیم رفت و مانند گذشته در کنار طالبان خواهیم جنگید». وی در یک مصاحبه با اسوشیتید پرس در پاکستان گفته است که طالبان هنوز از آنها درخواست کمک نکرده است؛ اما وی در پاسخ بهاین سوال که آیا ملیشههای پنجابی برای جنگ در افغانستان بعد از خروج خارجیها در سال آینده آمادهاند گفت که مسلما بلی.
گروه مربوط به صدیقی (لشکر جنگوی) از جملهی فعالترین و خشنترین گروههای است که اکثر حملات انتحاری در پاکستان و افغانستان توسط این گروه راهاندازی میشوند. آنها مسئولیت دهها حمله را که منجر به کشته شدن صدها نفر اقلیت شیعه در پاکستان شدهاند، به عهده گرفتهاند. آنها همچنان یک سلسله حملات بزرگ در پاکستان را راهاندازی کرده بودند، ازجمله حمله بر هوتل پنجستاره در اسلامآباد و تلاش برای ترور دیکتاتور سابق، جنرال پرویز مشرف.
زاهد حسین که در کتاب خود چگونگی ظهور شورشگری در پاکستان را به تصویر کشیده است، میگوید که ایالت پنجاب پاکستان میزبان حداقل 24 پایگاه شورشیها است و در عین زمان در وزیرستان با سربازگیری احزاب مذهبی مانند جماعت اسلامی که منابع اصلی تولید ملیشهها محسوب میشود، تعداد این ملیشهها رو به افزایش است.
حسین گفت: «افراد زیادی هستند که با وجود برقراری صلح در افغانستان، به جنگ ادامه خواهند داد و اولین کسانی که بر ضد مصالحه در افغانستان مقاومت خواهند کرد، ملیشههای پاکستانی هستند». وی میگوید که در جریان سفر اخیری که در وزیرستان داشته است، مردم محل از نفوذ ملیشههای پنجابی در منطقهی خود سخن گفتهاند. روزنامهنگاران خارجی اجازهی ورود به مناطق قبیلهای را ندارند.
دولت ملکی جدید در پاکستان گفته است که استراتژی جدیدی را برای مبارزه با ملیشههایی که در سالهای اخیر نزدیک به 40000 نفر را به قتل رساندهاند، طرح کرده است.
نواز شریف، نخستوزیر پاکستان ماه گذشته در یک مصاحبهی تلویزیونی از ناتوانی پاکستان در امر متوقف ساختن جنایتکاران تأسف خورده است و گفته است که دولت حتا توانایی شناسایی و کشف مخفیگاههای آنها را ندارد. وی گفته است که پاکستان این وضع را دیگر تحمل نمیتواند.
نواز شریف بیکفایتی و بیعاطفگی را عامل اصلی ایجاد شرایط کنونی میداند؛ اما تحلیلگران از نبود یک ارادهی سیاسی در امر مبارزه با شورشگری در پاکستان سخن میگویند. آنها میگویند که حزب محافظهکار نواز شریف (مسلم لیگ) بر پنجاب مسلط است، جایی که پایگاههای اصلی شورشیها وجود دارد و بدون هیچمزاحمتی به کارشان ادامه دادهاند.
عایشه صدیقه، یک تحلیلگر مسایل نظامی در بهاولپور میگوید که در شهر بهاولپور در شرق پنجاب، جیش محمد، گروه مرتبط به القاعده، پایگاههای خود را توسعه میدهد و برای هواداران خود مکتبهای مذهبی (مسجدها) بزرگتری را اعمار میکند. وی میگوید که تعداد زیادی از اعضای گروههای ملیشهای را افراد افراطی محل تشکیل میدهند و ازهر مسعود، رهبر این گروه (جیش محمد) که در سال 1999 از زندانی در هند آزاد شد، آزادانه رفت و آمد دارد.
صدیقه میگوید که پنجاب محل تجمع جهادیهایی است که پیوسته در مناطق قبیلهای از طالبان حمایت کردهاند. وی در ادامه گفت: «جهادیهای پنجابی برای جنگ در افغانستان و حضور خارجیها در منطقه خطرناکاند. هدف آنها تنها مخالفت با حضور خارجیها در یک کشور اسلامی نیست، بلکه آنها خواستار تأسیس یک حکومت اسلامی مطابق به تفسیر و تصور خودشاناند».
نظر به گفتههای عمر حمید خان، سخنگوی وزارت داخلهی پاکستان، از زمانی که نواز شریف قدرت را در اختیار گرفته است، خشونتها در این کشور افزایش یافته است و 68 حمله در جریان دوماه روی داده است. وی در مصاحبهی اخیرش از چالشهایی سخن گفته است که دولت جدید در راستای تحقق اهداف تعیین شدهاش (ایجاد یک دولت ضدتروریسم و پولیس فعال و شایسته، کشف متخصصانی که طرحهای اولیهی امنیت را در عمل پیاده کنند) با آن مواجه است.
داکتر سمبال خان، متخصصی که در انستیتوت تحقیقات پالیسی در اسلامآباد فعالیت دارد، میگوید که پاکستان نمیخواهد افغانستان را در وضع دههی 1990 ببیند، زمانی که جنگهای داخلی این کشور را ویران کرد و زمینه را برای حضور طالبان مساعد ساخت که در برگشت این امر موجب تقویت شورشیان در پاکستان شد.
با این وجود، پاکستان گزینههای زیادی دراختیار ندارد. نظر به گفتههای داکتر خان، یک حملهی تمامعیار بر مخفیگاههای شورشیان در پنجاب شامل این گزینهها نیست؛ چون این کار عکسالعمل شدید شورشیها در برابر پاکستان را به دنبال خواهد داشت.
وی میپرسد: «ما میدانیم که آنها کجا هستند. ما میتوانیم تمام منطقه را بمبگذاری کنیم و هموار بسازیم. این کار مشکل افغانستان را حل خواهد کرد؛ اما برای ما چه میماند؟ ما مشکل افغانستان را حل میکنیم؛ اما مشکلات ما بیشتر خواهد شد، که تا 40 سال دیگر ما از آن رنج خواهیم برد».