منبع: خبرگزاری تنسیم
«امرالله صالح» رییس سابق ریاست امنیت ملی افغانستان در دوران ریاستجمهوری حامد کرزی، در گفتوگو با «ساندی گاردین» در خصوص مقابله با تهدیدهای جاری از سوی طالبان و تفاهمنامهی همکاری اطلاعاتی سازمانهای اطلاعاتی افغانستان و پاکستان که تنشهای زیادی در افغانستان ایجاد کرده، به اظهار نظر پرداخته است.
سوال: نظر شما در مورد سیاستهای جاری اشرف غنی در مورد مبارزه با تروریسم در افغانستان، بهویژه گفتوگو با طالبان، چیست؟
صالح: اشرف غنی با انگلیسیها همکاری نزدیکی دارد و آنها تصمیم به انجام اقدامی جدید در افغانستان دارند. به همین دلیل، اشرف غنی به امید اینکه بتواند اسلامآباد را متقاعد کند که با اعتماد به وی، دست از طالبان بردارد، به ارتش پاکستان نزدیک شده است.
رییس جمهور این واقعیت را نادیده گرفته که پاکستان دهههاست که بر افراطگرایی سرمایهگذاری کرده و ذایقهی یک رهبر افغان نمیتواند سیاستهای وضعشدهی این کشور را تغییر دهد، مگر اینکه اسلامآباد چیزی که برای آن میجنگد (سلطه بر افغانستان) را به دست آورد.
بنابراین، میتوان گفت که اشرف غنی جنگ علیه طالبان را متوقف نخواهد کرد؛ اما اشتباه وی، رفتوآمد مکررش برای مصالحه، فقط اسلامآّباد و طالبان را جسورتر میکند.
سوال: برخی کارشناسان بر این باورند که اشرف غنی به دنبال کنترول خشونتها در افغانستان تحت هر شرایطی است و این مسئله بدین معناست که وی حتا به دادن «امتیازات فراگیر» نیز تمایل دارد. نظر شما در این زمینه چیست؟
صالح: در واقع پاکستان دو گونه امتیاز از اشرف غنی مطالبه دارد؛ یکی برای دولت اسلامآباد و یکی برای طالبان. با توجه به شرایط کنونی، به نظر میرسد اسلامآباد در تحت فشار گذاشتن افغانستان برای انعطاف و دادن امتیاز بیشتر به پاکستان حتا بدون مجبورساختن طالبان برای پیوستن به روند صلح با موفقیت عمل کرده است.
به همین منظور، رییس جمهور افغانستان تمایل دارد که در گفتوگو با طالبان یک چارچوب مشخص تعریف شود؛ اما این مسئله تا زمانی که پاکستان به امتیازات خود از افغانستان دست نیابد، اتفاق نخواهد افتاد.
سوال: در این اواخر، گزارشهایی در مورد امضای تفاهمنامهی همکاری اطلاعاتی میان ریاست امنیت ملی افغانستان و سازمان اطلاعاتی پاکستان (آیاسآی) منتشر شده و در گزارش دیگری آمده که «رحمتالله نبیل» رییس ادارهی امنیت ملی افغانستان به اشرف غنی در خصوص این تفاهمنامه هشدار داده است. شما این مسئله را چطور توضیح میدهید.
صالح: رحمتالله نبیل قدرت هشدار دادن به اشرف غنی را ندارد؛ زیرا برای وی کار میکند. در خصوص تفاهمنامه نیز مشکلات زیر مطرح میشوند:
به لحاظ سیاسی و اخلاقی، پس از امضای یک تفاهمنامه، اگر افغانستان و پاکستان از این تفاهمنامه تخطی کنند، متخلف شناخته خواهند شد. بنابراین، افغانستان در یک مخمصهی عمیقتر از یک تفاهمنامه گیر افتاده است. پس امضای این تفاهمنامه نشان از شکست اشرف غنی در برابر پاکستان است.
رییس جمهور همچنین در جامعهی افغانستان با وجههی بدی روبهرو شده است و افغانها ضمن شرمآور خواندن این تفاهمنامه، اشرف غنی را یک «فروشندهی ارزشها» میدانند.
سوال: مقامهای پاکستان معمولاً هند را متهم به زیر سوالبردن این کشور در افغانستان به دلیل راهاندازی جنگهای پنهانی میکند. اشرف غنی نیز بارها نگرانی خود را از جنگ میان هند و پاکستان در کشورش اعلام کرده است. به نظر شما آیا نگرانی اشرف غنی درست است؟
صالح: هند کشوری است که در زمینههای آموزش، انرژی، درمان، تفریح و کارهای بشردوستانه با افغانستان همکاری داشته است. مسئلهای که موجب گسترش سریع نفوذ هند در افغانستان شده است، نحوهی همکاری با دولت و مردم افغانستان بوده است. دهلی نو هرگز برای فعالیتهای خود در افغانستان اولویتبندی نداشته، بلکه این مردم و حکومت افغانستان بوده که این اولویتها را مشخص کردهاند و دهلی نو تنها حمایت مالی و فنی را فراهم کرده است.
این کمکهای بدون شرط هند به افغانستان محبوبیت گستردهای در میان افغانها ایجاد کرده است و مردم افغانستان احساس عمیقی نسبت به این کشور دارند.
در سال 1992 میلادی، هند به دلیل طرفداری از شوروی سابق در افغانستان گناهکار پنداشته میشد؛ اما اکنون آن مسایل به دست فراموشی سپرده شده و دهلی نو به عنوان یک دوست استراتژیک، کشور کمککننده و شریکی صبور شناخته میشود.
هند در افغانستان «سیاست نرم» اتخاذ کرده که نتیجه داده است؛ اما پاکستان «سیاست سخت» را در قبال افغانستان برای ضربهزدن به هند پیش برده که به افغانستان صدمه زده است.
هند از هیچکس برای ضربهزدن به کسی در افغانستان حمایت نکرده است و این دیدگاه در میان مردم افغانستان، حتا مجاهدینی که در بازههای زمانی همپیمان اسلامآباد نیز بودند، وجود دارد.
سوال: اشرف غنی در این اواخر به هند سفر کرد و نارندرا مودی، نخستوزیر این کشور در زمان اقامت رییس جمهور افغانستان در دهلی نو گفت که هند هر کاری که برای امنیت افغانستان نیاز باشد، انجام میدهد. نقش دهلی نو به رهبری مودی در رابطه با افغانستان را چگونه ارزیابی میکنید؟
صالح: من سیاست هند را در تضاد با افغانستان نمیبینم و شاید من اشتباه کنم. جامعهی استراتژیک و حلقات در هند دو حزبی هستند که تنها تفاوتهای کوچکی میان این دو حزب وجود دارند. نکتهی خوب دیگری که در هند وجود دارد، این است که از افغانستان بدون واسطه شناخت دارند. بنابراین، مودی بیشتر همراه افغانستان است.