«متن کامل گزارش اسوشتید پرس در مورد شفاخانه داکتران بدون مرز و چرایی حمله هوایی بر این مرکز توسط نیروهای آمریکایی»
اسوشیتدپرس/ کن دیلانیان مترجم: معصومه عرفانیبراساس یافته‌های اسوشیتدپرس، تحلیل‌گران عملیات ویژه‌ی آمریکا، روزها پیش از تخریب شفاخانه‌ی در افغانستان توسط حمله‌ی هوایی نظامی آمریکایی، درحال جمع‌آوری اطلاعاتی در رابطه با آن بودند. به باور آن‌ها این شفاخانه توسط عاملان پاکستانی به‌عنوان مرکزی برای هماهنگی فعالیت‌های طالبان استفاده می‌شده است.
مشخص نیست آیا فرماندهانی که دستور حمله‌ی هلیکوپترهای AC-130 بر این شفاخانه را داده بودند – که منجر به کشته‌شدن حداقل 22 نفر شامل بیماران و کارکنان شفاخانه شد-، اطلاعاتی در این زمینه که این محل یک شفاخانه بوده است داشته‌اند یا از اتهاماتی درمورد فعالیت دشمن در آن‌جا آگاه بوده‌اند. پنتاگون در ابتدا اعلام کرد که این حمله برای حفاظت از نیروهای ایالات متحده که در یک درگیری گرفتار شده بودند، صورت گرفته و پس از آن گفتند که این حمله یک اشتباه بوده است.
تحلیل‌گران عملیات ویژه، دوسیه‌ای را جمع‌آوری کرده بودند شامل نقشه‌هایی از مجتمعی بود که این شفاخانه در آن قرار داشت. هم‌چنین، براساس گفته‌های یک مقام سابق اطلاعاتی که با برخی از اسناد مرتبط با این منطقه آشنایی دارد، نشانه‌هایی از این‌که سازمان‌های اطلاعاتی مکان عاملان پاکستانی و فعالیت‌های گزارش‌شده‌ی آن‌ها را ردیابی می‌کردند نیز وجود دارد. براساس این اطلاعات، شفاخانه به‌عنوان مرکز کنترل و فرماندهی طالبان مورد استفاده قرار می‌گرفته و احتمالا سلاح‌های سنگین نیز در آن‌جا وجود داشته است.
به گفته‌ی این افسر سابق، پس از حمله – که در میان نبردی برای بازپس‌گیری ولایت شمالی افغانستان قندوز از دست طالبان اتفاق افتاد-، برخی از تحلیل‌گران ایالات متحده ارزیابی کردند که این حمله موجه بوده است. آن‌ها به این نتیجه رسیده بودند که (در این حمله) عامل پاکستانی که برای سرویس اطلاعاتی کشورش جاسوسی می‌کرد، کشته شده است.
هیچ مدرک علنی به دست نیست که نشان بدهد در این حمله فردی پاکستانی کشته شده باشد. سازمان داکتران بدون مرز، سازمان بین‌المللی که این شفاخانه را اداره می‌کردند، گفتند که هیچ‌کدام از کارمندان آن‌ها پاکستانی نبودند. این مقام سابق اطلاعاتی مجاز به اظهارنظر علنی نیست و تنها به‌شرط ناشناس‌ماندن گفت‌وگو کرده است.
افسر ارشد آمریکایی در افغانستان، جنرال جان کمپ‌بیل، گفت که این حمله یک اشتباه بوده است اما توضیح نداد که دقیقا چه‌گونه اتفاق افتاد یا چه کسی اجازه‌ی نهایی حمله را داده است. او هم‌چنین به کنگره گفت که او به تمام افرادش در افغانستان تاکید کرده بود که آگاهی کاملی نسبت به قوانین حاکم بر شرایطی که حملات هوایی را توجه می‌کنند، داشته باشند.
جزئیات جدید درمورد سوءظن ارتش مبنی بر این‌که این شفاخانه مورد سوءاستفاده قرار می‌گرفت، تصویر مبهم موجود را پیچیده‌تر کرده و به پرسش‌های بی‌پاسخ درمورد یکی از بدترین تلفات ملکی در جنگ افغانستان می‌افزاید. هم‌چنین این جزئیات احتمال به‌وجودآمدن اختلال در به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و ارتباطات در سراسر سلسله‌مراتب نظامی را بالا برده است.
سخن‌گوی کاخ سفید؛ جاش ارنست، گفت که پرسش‌ها درمورد آن‌چه وزارت دفاع درمورد این کلینیک می‌دانسته است یا آگاهی افرادی که عملیات با بمب‌افکن‌ها را اجرا می‌کردند، بخشی از تحقیقات پنتاگون است. او گفت: رییس‌جمهور باراک اوباما انتظار یک «بازجویی کامل» دارد.
سخن‌گوی پنتاگون؛ پیتر کوک، در بیانیه‌ای گفت: «هم‌چنان که جنرال کمپ‌بیل گفته است، ما هرگز عمدا یک مرکز صحی محافظت‌شده را هدف قرار نمی‌دهیم. ما اطمینان داریم که تحقیقات درمورد این حادثه‌ی غم‌انگیز نشان می‌دهد که دقیقا چه اتفاقی افتاده است و یا چرا این شفاخانه به‌خطا موردحمله قرار گرفته است».
سازمان داکتران بدون مرز، این بمباران را به‌عنوان یک جنایت جنگی محکوم کرده‌اند. به گفته‌ی این سازمان، در نتیجه‌ی حمله 12 کارمند شفاخانه و 10 بیمار کشته شده‌اند و آمار تلفات ممکن است افزایش یابد. علاوه‌براین، آن‌ها تاکید کرده‌اند که هیچ فرد مسلح، سلاح یا مهماتی در شفاخانه وجود نداشت. دولت‌های افغانستان و ایالات متحده، سه تحقیق جداگانه راه‌اندازی کرده‌اند. اگرچه رییس‌جمهور اوباما معذرت‌خواهی کرد اما سازمان داکتران بدون مرز خواستار یک تحقیق بین‌المللی است.
مقامات این سازمان می‌گویند که هواپیمای آمریکایی در بیش از یک ساعت، پنج حمله‌ی جداگانه انجام دادند. آتش‌باری سنگینی بر ساختمان اصلی شفاخانه جریان داشت که شامل بخش مراقبت‌های ویژه بود. آن‌ها گفتند که ساختمان‌های اطراف هدف قرار نمی‌گرفتند.
به‌طورمعمول، خلبانان ماموریت‌های پشتیبانی هوایی، نقشه‌هایی به‌همراه دارند که سایت‌های محافظت‌شده‌ای مانند شفاخانه‌ها و مساجد را نشان می‌دهد. درصورتی‌که فرماندهان به این نتیجه برسند که دشمنان از منطقه‌ای محافظت‌شده عملیات اجرا می‌کنند، آن‌ها نقشه‌ای را طرح و اجرا می‌کنند که تلفات ملکی را به حداقل برساند. معنای کلی چنین نقشه‌ای این است که ساختمان توسط نیروهای نظامی زمینی محاصره شود، نه این‌که از هوا هدف بمباران قرار بگیرد.
مینی نیکلای، رییس اداره‌ی عملیاتی سازمان داکتران بدون مرز، گفت: جزئیات جدید نشان می‌دهند «این شفاخانه عمدا مورد هدف قرار گرفته بود. حداقل 22 بیمار و کارمند شفاخانه کشته شدند. این قتل عامی از پیش برنامه‌ریزی‌شده بود… گزارش‌هایی مانند این، تایید می‌کنند که برای دولت اوباما این امری حیاتی است که فورا به انجام تحقیقاتی مستقلانه و بی‌طرفانه توسط کمیسیون حقیقت‌یاب بین‌المللی بشردوستانه رضایت بدهد، تا آن‌ها به حقیقت دست یابند و بفهمند چرا نیروهای ایالات متحده به شفاخانه ما حمله کردند».
نیکلای ازطریق ایمیل به اسوشیتدپرس گفت که کارمندان این گروه «از شبی آرام گزارش دادند. و این‌که نه مبارز مسلحی در آن‌جا حضور داشته و نه پیش از حملات هوایی، تیراندازی درجریان بوده است؛ نه در درون ساختمان و نه بیرون از آن».
سازمان داکتران بدون مرز تصدیق کرد که آن‌ها جنگ‌جویان زخمی طالبان را در شفاخانه قندوز تحت درمان قرار داده بودند اما با تاکید بر این مسئله که هیچ سلاحی اجازه‌ی ورود به ساختمان نداشت. افغان‌هایی که در شفاخانه کار می‌کردند به اسوشیتدپرس گفتند که هیچ‌کسی از درون ساختمان شلیک نمی‌کرد.
حملات هوایی در زمانی اتفاق افتادند که مشاوران ایالات متحده برای بازپس‌گیری قندوز از طالبان، به نیروهای افغان کمک می‌کردند.
توضیحات ارتش آمریکا دررابطه با این‌که در آن‌جا چه اتفاقی افتاد، بارها تغییر کرده است.
در ابتدا، ارتش این حادثه را ناشی از غبار جنگ توصیف کرد. یک سخن‌گوی نظامی ایالات متحده در افغانستان، در بیانه‌ای گفت که نیروهای آمریکایی در نزدیکی محل درگیری بودند و درخواست حمله‌ی هوایی «علیه افرادی دادند که این نیروها را تهدید می‌کردند. حملات هوایی ممکن است به خسارت‌های ناخواسته‌ای به مرکز صحی که در آن نزدیکی قرار داشت، منجر شده باشد».
دو روز بعد، کمپ‌بیل به خبرنگاران گفت که «نیروهای افغان گفتند که آن‌ها زیر آتش‌باری از مواضع دشمن قرار دارند. و برای پشتیبانی هوایی نیروهای ایالات متحده درخواست دادند».
وی افزود: «حمله‌ای هوایی برای ازبین‌بردن تهدید طالبان درخواست شد و چندین غیرنظامی به‌طور تصادفی هدف قرار گرفتند».
بااین‌حال، کمپ‌بیل روز بعد به کمیته‌ی نیروهای مسلح مجلس سنا گفت: «یک شفاخانه اشتباها هدف حمله‌ی هوایی قرار گرفت. ما هرگز عمدا یک ساختمان مرکز صحی محافظت‌شده را هدف قرار نمی‌دهیم».
کمپ‌بیل در جواب پرسشی درمورد موقعیت نیروهای نظامی ایالات متحده بر روی زمین گفت: «ما یک واحد عملیات ویژه در نزدیکی آن منطقه داشتیم که با هواپیمایی که برای حمله استفاده می‌شد گفت‌وگو می‌کردند».
اظهارات او واضح نساخت که آیا هرکدام از نیروهای آمریکایی بر روی زمین، دید مستقیمی از شفاخانه داشتند. مقامات نظامی از پاسخ‌دادن به این سوال خودداری کرده‌اند.
باتوجه به گفته‌های مامور سابق اطلاعاتی، فرماندهی نیروهای زمینی به مافوق‌هایش گفته بود که او زمانی که از درون ساختمان هدف تیراندازی‌ها بود، بدترین درگیری دوران کاری‌اش را تجربه کرده بود. او گفت که نمی‌دانسته است آن‌جا شفاخانه‌ی وجود دارد. او برای حملات هوایی درخواست داده بود. این سناریو آشکار نمی‌سازد که چرا این واحد نتوانسته بود عقب‌نشینی کند. این شفاخانه در یک مجتمع ساختمانی احاطه‌شده توسط دیوارهایی 12 فوتی قرار داشته است.
تحلیل‌گرانی که اطلاعاتی درمورد فعالیت فرد مظنون طالبان در این شفاخانه جمع‌آوری کرده بودند، در پایگاه‌های مختلفی در سراسر افغانستان قرار داشتند و اطلاعاتی را ازطریق سیستم‌های محرمانه‌ی اطلاعات نظامی تبادله می‌کردند. طبیعتا، تصمیمی برای دستور یک حمله‌ی هوایی، نیاز به عبور از مراجع مختلف، تاییدهای زیاد و تجزیه‌وتحلیل‌های امنیتی از اثرات بالقوه و تلفات غیرنظامیان دارد.
اما اگر مقامات اطلاعاتی ایالات متحده به این نتیجه رسیده باشند که جاسوسان پاکستان هم‌چنان به بازی‌کردن نقشی فعال در همکاری با طالبان ادامه می‌دهند، این حادثه امری قابل‌توجه است. دولت‌های افغان و آمریکایی، مدت‌ها پاکستان را به کمک به طالبان متهم کرده‌اند. اما ایالات متحده پس از پیشرفت همکاری‌های ضدتروریسم آمریکا-پاکستان در طول سال گذشته، کم‌تر در این مورد سخن گفته است.
از لحاظ نظری، این‌که کارمندی در یک شفاخانه در افغانستان برای سرویس اطلاعاتی پاکستان کار کند، امری ممکن است. دو روز پیش از این حمله، مقامات وزارات دفاع افغانستان، سرویس اطلاعاتی پاکستان را به داشتن نقش کلیدی در تصرف قندوز توسط طالبان متهم کرده بودند.
نیکلای گفت: «تنها کارمندان افغان و بین‌المللی در این شفاخانه کار می‌کردند. هیچ‌کدام از پاکستان نبودند. آن‌جا هیچ چیزی وجود نداشت که نشان بدهد کارمندان ما برای سرویس اطلاعاتی پاکستان کار می‌کردند».
بحث‌هایی در رابطه با حملات هوایی، پیش از این نیز در درون دولت ایالات متحده اتفاق افتاده بود. در دسامبر 2013، فرماندهان عملیات مشترک ویژه‌ی ارتش ایالات متحده، گروهی از مردم را که تصور می‌کردند جنگ‌جو هستند، بمباران کردند. اما کسانی که در خارج از این گروه قرار داشتند ادعا کردند آن‌ها غیرنظامیانی بودند که به یک عروسی می‌رفتند. حتا پس از ارزیابی سی.آی.اِی که تعدادی از غیرنظامیان در این حمله کشته شده بودند، مقامات پنتاگون هم‌چنان تاکید کردند که تمام آن‌ها از جنگ‌جویان بودند.
این حادثه، دلیل دیگری دراختیار تعدادی از اعضای کنگره قرار داد که مخالف پیشنهاد اوباما برای انتقال برنامه‌ی هواپیماهای بدون‌سرنشین سی.آی.اِی به ارتش بودند.