ترس از خروج زودهنگام نیروهای خارجی از افغانستان در سال 2014 از ذهن و روان خود افغانها فراتر رفته و کشورهای منطقه و همسایه را نیز فرا گرفته است. به همان اندازه که مردم افغانستان به چشماندازِ پس از خروج نیروهای خارجی در سال 2014 با نگرانی و ترس مینگرند، برخی کشورهای منطقه که متأثر از امنیت و ناامنی افغانستان میباشند، از جمله روسیه و کشورهای آسیای میانه نیز این آیندهی موهوم را خطرناک و پرچالش میبینند. تاکنون بیشترین سوالهای بیجواب از چشمانداز خروج نیروهای خارجی برای خود افغانها مطرح بود: این که ثبات سیاسی افغانستان در نبود نیروهای خارجی چگونه خواهد بود؟ روند نیمهتمام جنگ با تروریسم به کجا خواهد انجامید؟ حیات اقتصادی وابستهی دولت به جامعهی جهانی چه خواهد شد؟ روند انتقال قدرت و سرنوشت جنگ و صلح و دهها سوال بیپاسخ دیگر. اما اکنون این پرسشها و نگرانیها برای کشورهای منطقه نیز خلق شدهاند. ابتدا روسیه از آیندهی نامعلوم جنگ و صلح افغانستان و خروج نامناسب نیروهای ناتو و روند رو به گسترش افراطگرایی و تروریسم در منطقه ابراز نگرانی کرده بود، اکنون این نگرانی به مرکز امنیتی و ضدتروریستی کشورهای مستقل مشترکالمنافع نیز رسیده است. سران این مرکز با انتشار بیانیهای از تصمیم خروج ناتو تا سال 2014 انتقاد کرده و گفته که ناتو باید تا نابودی کامل تروریسم در افغانستان بماند. این چندمینبار است که کشورهای آسیای میانه از این وضعیت ابراز نگرانی نموده و خواهان تجدید نظر ناتو در این تصمیمشان شدهاند. نگرانیهای پیهم روسیه و دیگر کشورهای آسیای میانه از خروج زودهنگام نیروهای ناتو از افغانستان و آیندهی نامعلوم جنگ افغانستان، نشان دهندهی واقعیت تلخ امنیت افغانستان است. عمدهترین نگرانی روسیه و دیگر کشورهای آسیای میانه، رشد دوبارهی تروریسم در افغانستان و گسترش افراطگرایی به همسایههای شمالی افغانستان میباشد. روسیه نگران این است که با خروج نیروهای خارجی، طالبان و سایر گروههای تروریستی دوباره قوت پیدا کرده و گروههای سرکوب شدهی قاچاق مواد مخدر دوباره جان بگیرند. کشورهای آسیای میانه بیش از هرجای دیگر از این دو تهدید آسیبپذیر میباشند. کشورهای اسلامی آسیای میانه دارای پتانسیل زیاد رشد و گسترش افراطگرایی بوده و به دلیل اشتراکات فکری و ذهنی با افغانستان و نیز وجود گروههای تروریستی و افراطی در برخی کشورهای آسیای میانه، احتمال نفوذ تروریسم از افغانستان بسیار زیاد است.
روسیه و کشورهای آسیای میانه مبارزهی نفسگیر، پرهزینه و ناتمامی را با گروههای افراطی و تروریستی گذرانده و هنوزهم این گروهها در شماری از این کشورها فعال میباشند. بخش عمدهی قاچاقِ بیش از 90 درصدِ تریاکِ جهان نیز از همین مسیر میگذرد و مبارزه با آن، یکی از اولویتها و برنامههای پرهزینهی این کشورها میباشد. هنوزهم گروههای تروریستی در ازبکستان، تاجیکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه فعال میباشند و به سربازگیری از میان نیروهای مذهبی و رادیکال جامعه مصروفاند. هرچند برخی از سردستههای مهم گروههای تروریستی آسیای میانه، نظیر طاهر یولداش اکنون کشته شده و توان جنگی آنها در طول یازده سال گذشته از سوی نیروهای امنیتی افغانستان و نظامیان ناتو در هم شکسته شده و فرماندهان عمدهی آنها کشته و اسیر گردیدهاند؛ اما هنوز رگهها و نحلههای آن در گوشه و کنار منطقه فعال میباشند و به عنوان یک تهدید جدی کماکان برای امنیت این کشورها باقی است. شبکهها و عوامل باقی ماندهی این گروهها اکنون با شبکهی القاعده و تروریسم بینالملل در سراسر جهان در ارتباط بوده و از کانالهای آنها تغذیه مینمایند. بنابراین، وجود آنها هنوزهم یک تهدید جدی برای امنیت و ثبات منطقه و بهخصوص کشورهای آسیای میانه میباشد و این کشورها دوست ندارند آمریکا و ناتو، گروههای نیمهجان تروریستی را زنده رها کرده و به خانههایشان بازگردند. از سوی دیگر، اکنون جغرافیای جنگ، ترور و افراطیت در حال تغییر است و گروههای تروریستی تلاش مینمایند از طریق مناطق شمال افغانستان به آسیای میانه گسترش یابند. موج رو به گسترش ناامنیهای مناطق شمال افغانستان، نشانهی همین روند است. بنابراین، خروج نیروهای خارجی از افغانستان، برای کشورهای آسیای میانه، به مثابه کنار رفتن یک سپر مطمئن برای امنیت آنها و ظهور یک تهدید تازه میباشد. بنابراین، نگرانی آنها قابل درک است.