منبع: نیویارک تایمز/رادنوردلند و مجیب مشعل
ترجمه: حمید مهدوی
رهبران سیاسی افغانستان علناً به رییس جمهور غنی هشدار دادند وقتی در کنفرانس جهانی روز چهارشنبه در پاکستان آمد، لبخند نزند؛ اما او بهزودی این کار را سخت و خسته کن یافت. همین که رییس جمهور افغانستان در میدان هوایی اسلام آباد از هواپیمایش پیاده شد، از دیدن گروه استقبال کننده بر روی فرش سرخ – که نخست وزیر پاکستان و تمام سران نظامی این کشور و شخصیتهای بسیاری دیگر را شامل بود – و شلیک 21 فیر توسط گاردهای تشریفاتی، شگفت زده شده بود.
این استقبال از نوعی بود که معمولاً مختص بازدید متحدان قوی پاکستان از این کشور، مانند رییس جمهور چین یا شاه عربستان سعودی، است؛ نه رییس جمهور کشور همسایهای که از سالها پیش به اینسو با پاکستان جنگ لفظی و گاهگاهی جنگ با اسلحه داشته است و در ماههای اخیر این جنگ تشدید شده است.
آقای غنی تحت فشارهای شدید داخلی قرار داشت که حتا به پاکستان نیاید، هرچند او بهصورت مشترک با پاکستان میزبان رویدادی در مورد افغانستان بود که کنفرانس قلب آسیا نامیده شده است و هر کشور دیگری در جنوب آسیا و آسیای مرکزی در آن شرکت داشت. این استقبال نشانه واضحی بود که پاکستان خواهان ترمیم روابط پرتنش است.
همانطور که بسیاری از افغانها در تلویزیون دیدند، آقای غنی در فرودگاه کمی لبخند زد و از نخست وزیر پاکستان بهخاطر استقبال گرم شان بسیار تشکر کرد. اما بعداً او در سخنرانیای برای میزبانانش، با جدیت، دوباره پاکستان را بهخاطر تلاش بسیار اندک در راستای محروم کردن طالبان از پناهگاههای امن در پاکستان مورد انتقاد قرار داد. آقای غنی گفت: «ما به نمایندگی از همه شما میجنگیم، اما ما کسانی هستیم که بدترین جنایات و بیرحمیها را متحمل میشویم».
در اوایل سال جاری، وقتی آقای غنی در تلاشی بهمنظور آغاز گفتوگوهای صلح – که پاکستانیها گفتند مایل اند آن را تسهیل کنند – برنامههایی را بهمنظور ترمیم روابط با پاکستانیها اعلان کرد؛ ضربه سیاسی جدیای را متحمل شد. سپس، در طول فصل تابستان، وقتی خبر مرگ دو سال قبل ملا عمر، رهبر طالبان، بیرون درز کرد، افغانها دریافتند که پاکستانیها زمینه گفتوگوی آنها با یک مرده را فراهم میکردهاند. بسیاریها احساس کردند که افشای مرگ ملا عمر بازی عمدی سازمان امنیت ملی این کشور بود که از دیروقت بدینسو، قبل از اینکه پاکستانیها سیاست شان در قبال افغانستان را تغییر بدهند، مخالف روابط بهتر با پاکستان بوده است. برهم خوردن گفتوگوها باعث شد آقای غنی از تلاشهای قبلیاش در راستای آشتی با پاکستان دست بردارد. صرف در چند ماه اخیر گامهای اولیه و آزمایشی در زمینه از سرگیری گفتوگوهای صلح با طالبان برداشته شدهاند؛ روندی که متحدان غربی افغانستان میگویند مستلزم حمایت پاکستان است.
اما حکومت آقای غنی، پیش از اینکه روابط گرم از سرگرفته شود، خواستار یک سلسله ضمانتها از سوی پاکستان شده بود که هیچ کدام از آنها را دریافت نکرده بود. از اینرو او تحت فشار بود که در کنفرانس یک روزه روز چهارشنبه شرکت نکند؛ کنفرانسی که تلاش بهمنظور تقویت همکاریهای اقتصادی و امنیتی میان افغانستان و همسایهگانش عنوان شده است. مشخص نیست دقیقاً این خواستها چه بودهاند اما باورها برآنست که ضمانتها در از بین بردن پناهگاههای امن طالبان در پاکستان، بهتر شدن رفتار با مهاجران افغان و پایان دادن به تداوی زخمیهای طالبان در شفاخانههای پاکستان را شامل باشند. حکومت ایالات متحده شدیداً اعمال فشار کرده بود که آقای غنی این دیدار را تحریم نکند.
مقامهای پاکستان نیز خواستهای خودشان را داشتند، از جمله اینکه افغانستان دیگر به جنگجویان طالبان پاکستان اجازه ندهد از پناهگاههای شان در افغانستان استفاده کنند و محکوم شدن مکرر پاکستان توسط مقامهای افغانستان متوقف شود. این نشست یک روزه گفتوگوهای حاشیهای با امریکاییها و چیناییها و همچنین دیدار وزیران خارجهی هند و پاکستان را نیز شامل بود. پس از آن، افغانستان، پاکستان و ایالات متحده یک بیانیه مشترک صادر کردند و خواهان تلاشهای فوری در راستای از سرگیری تلاشهای صلح میان حکومت افغانستان و طالبان شدند. دوره زمانی حال حاضر تا ماه اپریل، زمانی که معمولاً با گرم شدن هوا جنگ شدت میگیرد، بهعنوان بهترین فرصت برای نایل شدن به پیشرفتها مورد بحث قرار داده شد. صلاح الدین ربانی، وزیر خارجه افغانستان، در یک کنفرانس خبری در مورد تلاشها در زمینه گفتوگوهای صلح ابراز امیدواری کرد. آقای ربانی گفت: «ما بسیار امیدواریم که این تلاشها به یک روند صلح نتیجه محور منجر خواهد شد».