کمیسیون مستقل انتخابات، صلاحیت ده نفر از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری را تأیید و متباقی شانزده نفر دیگر را رد کرد. فهرست مقدماتی نامزدان تأیید شده، پس از چند روز تأخیر از سوی کمییسیون مستقل انتخابات، سر انجام دیروز اعلام شد. یوسف نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات روز گذشته در یک نشست خبری گفت که صلاحیت تمامی نامزدان بررسی شده و معلومات لازم را در مورد تابعیت نامزدان از وزارت خارجه به دست آوردهاند.
قرار بود کمیسیون مستقل انتخابات فهرست نامزدان تأیید شده را روز شنبه هفتهی جاری، اعلام کند. اما این اتفاق نیافتاد و کمیسیون اعلام کرد که به دلیل دریافت دیرهنگام معلومات در مورد تابعیت نامزدان از وزارت خارجه، اعلام فهرست مقدماتی نامزدان تأیید صلاحیت شده را به تأخیر میاندازد. با این وصف، تأخیر در اعلام فهرست نامزدان تأیید شده از سوی کمیسیون انتخابات، به شایعات زیادی در افکار عمومی و حلقات رسانهای دامن زد. گمانهزنیهای مختلف شکل گرفت و هرکس به مزاق خود از آن حدیثی ساخت. اما گمانهزنیهای غالب این بود که کمیسیون انتخابات در فرایند تأیید صلاحیت نامزدان در اثر اعمال نفوذ برخی از جریانهای سیاسی و چهرههای قدرتمند با مشکل مواجه شده و بدین اساس، نمیتواند در خصوص تأیید یا عدم تأیید صلاحیت نامزدان انتخابات ریاست جمهوری، تصمیم بگیرد. با وجود همهی شایعات و حرفهایی که میان مردم دهن به دهن میشد، فهرست نامزدان تأیید صلاحیت شده با ترکیب متفاوت اعلام گردید.
موضوع تابعیت نامزدان ریاست جمهوری یکی از مواردی بود که به گونهی جدی مورد بحث بوده است. براساس قانون اساسی، افرادی که دارای تابعیت دوگانه هستند، نمیتوانند در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنند. از این رو، موضوع تابعیت دوگانهی کاندیدان، به یک امر مهم تبدیل شده بود. کمیسیون انتخابات از وزارت امور خارجه خواسته بود که مسئلهی تابعیت نامزدان را بررسی کرده و معلومات لازم را در این خصوص در اختیار کمیسیون قرار دهد. اکنون تأیید یا عدم تأیید صلاحیت نامزدان براساس تابعیتشان، برمبنای معلوماتی است که در این خصوص از سوی وزارت امور خارجه ارائه شده است. براساس گفتههای مقامهای کمیسیون انتخابات، برخی از نامزدان به دلیل داشتن تابعیت دوگانه رد صلاحیت شدهاند و متباقی که تأیید صلاحیت شدهاند، تنها تابعیت افغانستان را دارند.
این که کمیسیون انتخابات تا چه حد مستقلانه و بهدور از ملاحظات سیاسی و اعمال فشارهای سیاسی این تصمیم را گرفته است، در آینده مشخص خواهد شد. آنچه در ظاهر روشن است، این است که اکثر چهرههای شناخته شده تأیید شدهاند و آنانی که کمتر شناخته شده بودند، از صحنهی رقابتها حذف گردیدهاند. این امر را میتوان با دو رویکرد متفاوت تفسیر کرد؛ یک، این که حذف چهرههای کمتر شناخته شده به معنای آن است که بازی سیاست در افغانستان هنوز در محورهای مشخصی میچرخد و جابهجایی و جاگزینی نخبگان جدید، در عرصهی سیاست افغانستان موضوعیت چندانی ندارد. در این حالت، میتوان گفت که این ساختارهای فکری، اجتماعی و سیاسی بسته و متصلب است که مانع گردش نخبگان میگردد و بدین ترتیب چهرههای جدید برای ورود به عرصهی رقابتها و فعالیتهای سیاسی با مقاومت بیشتری در جامعه مواجه میباشند. اما این موضوع را از زاویهی دیگر نیز میتوان دید؛ این که چهرههای کمتر شناخته شده هنوز به آن پختگی لازم نرسیدهاند که بتوانند مدیریت کلان کشور را به عهده بگیرند و بدین ترتیب حضور مؤثری در جامعه ندارند.
به هرحال، با توجه به اهمیت امر انتخابات و همچنین مدیریت کشور، بررسی توانمندیها و پیششرطهای قید شده در قانون اساسی در نامزدان ریاست جمهوری ضروری است. این امر هم از صلاحیت کمیسیون مستقل انتخابات است که بایست افرادی را که توانمندی و شایستگی مدیریت کشور را دارند و همچنین در قبال سرنوشت و آیندهی این آب و خاک متعهد میباشند، شناسایی و تأیید صلاحیت کند. این امر اگر به وجه احسن و نیکو صورت گرفته باشد، بایست توسط همهی آنانی که برای حضور در انتخابات اعلام آمادگی کرده بودند، پذیرفته شود تا ما شاهد شکلگیری یک دولت توانا و کارآمد در کشور باشیم که بتواند بر همهی مشکلات و نارساییهای موجود فایق آید.