امریکا و پاکستان، خشم‌های زود‌گذر و دوستی پایدار

کشتن حکیم‌الله محسود، رهبر طالبان پاکستان مناسبات امریکا و پاکستان را صدمه زده است. اسلام‌آباد از کشتن حکیم‌الله محسود خشم‌گین و احزاب سیاسی این کشور از این اقدام ناراحت‌اند. دولت پاکستان در واکنش به این امر اعلان کرد که همکاری‌های سیاسی با امریکا را مورد بازنگری قرار می‌دهد و احزاب سیاسی این کشور خواهان بستن مسیر‌های تدارکاتی ناتو شده‌اند.

گذشته از چند و چون وقوع این رویداد، آن‌چه مهم است، تأثیرهای منفی این واقعه بر مناسبات و همکاری‌های امریکا و پاکستان می‌باشد. امریکا و پاکستان از مهم‌ترین متحدان هم‌دیگر در منطقه‌اند، اما دوستی و رفاقت آنان همیشه گرم و صمیمانه نبوده است.

از زمان تأسیس پاکستان و برقراری مناسبات دوستانه، مناسبات این دو کشور فراز و فرود‌هایی را تجربه کرده است، اما هیچ‌گاهی ماهیت دوستانه و همکارانه این دو کشور از بین نرفته است. پاکستان از زمان تأسیس خود تاکنون، همیشه برای امریکا از اهمیت استراتژیکی برخوردار بوده و در هریک از دو وضعیت «جنگ سرد» و «ظهور تروریسم» به عنوان وضعیت‌های تعیین کننده بر سیاست خارجی و مسایل استراتژیکی امریکا، تضمین کننده‌ی امنیت و پیروزی امریکا بوده است.

اهمیت استراتژیک پاکستان برای امریکا که در پی خروج نیروهای شوروی از افغانستان و پایان جنگ سرد تنزیل یافته بود، با شروع جنگ امریکا علیه طالبان در افغانستان دوباره احیا و پاکستان بار دیگر به متحد استراتژیک امریکا در منطقه تبدیل گردید.

طی چند سال اخیر نیز مناسبات این دو کشور فراز و نشیب زیادی را تجربه کرده است. دو سال پیش با عملیات سری و محرمانه‌ی کماندوهای امریکایی در ایبت‌آباد اسلام‌آباد برای کشتن اسامه بن لادن، دولت و احزاب سیاسی و مردم این کشور سر‌و‌صداهای زیادی به راه انداختند؛ دولت پاکستان با واکنش تندی‌ مسیر تدارکاتی نیروهای امریکایی را از خاکش برای چند روزی بست‌ و خواهان تخلیه‌ی پایگاه شمسی گردید، احزاب سیاسی‌اش بر امریکا تاختند و مردمش با شعارهای ضد‌امریکایی خشم‌گینانه به خیابان‌ها برآمدند. اما سرانجام این موج‌ها به‌زودی فروکش کردند و مناسبات دو کشور به حالت عادی بازگشت. بار دیگر در سال گذشته در پی حمله‌ی مرگ‌بار هلی‌کوپترهای ناتو بر پاسگاه مرزی پولیس پاکستان که منجر به کشتن سربازان پاکستانی شد، دولت این کشور نخست راه‌های تدارکاتی نیروهای ناتو به افغانستان را بست‌ و باز‌بینی تمامی همکاری‌های سیاسی و امنیتی با واشنگتن را در دستور کار خود قرار داد‌، اما باز هم این خشم بیش از دوهفته دوام نکرد و به‌زودی اسلام‌آباد و واشنگتن به همان رفاقتی بازگشتند که بودند. اکنون حداقل در طول سه سال گذشته، این بار سوم است که دولت پاکستان در اعتراض به کشتن حکیم‌الله محسود، بازبینی در تمامی همکاری‌های سیاسی و امنیتی خویش با ایالات متحده‌ی امریکا را در دستور کار خویش قرار داده و احزاب سیاسی این کشور خواهان بستن مسیرهای اکمالاتی نیروهای ناتو به افغانستان می‌شوند. این بار معلوم نیست که خشم پاکستان تا کی دوام می‌آورد و سیاست‌مداران پاکستانی این بار چه راهبردی را در پیش می‌گیرند، اما حداقل چیزی که روشن است، این است که نهایتا مناسبات اسلام‌آباد و واشنگتن دوباره به حالت عادی بر می‌گردند و کمک‌های نقدی یک‌طرفه‌ی امریکا برای مبارزه با تروریسم و تأمین ثبات به پاکستان ادامه خواهند یافت. حکومت پاکستان دوباره با امریکا متحد و همکار خواهد شد و سیاست‌مداران این کشور کمک‌ها و هزینه‌های هنگفت ایالات متحده را از همین درک دریافت می‌دارند.

رویداد کنونی بخشی از روند طبیعی مناسبات دو کشور امریکا و پاکستان بوده و نمی‌توان از موضع‌گیری‌ها و واکنش‌های حکومت پاکستان در این خصوص تغییر و تحول خاصی را در معادله‌ی سیاسی منطقه ‌یا مناسبات دو کشور امریکا و پاکستان انتظار داشت. واکنش‌های دولت پاکستان بیش‌تر ناشی از ملحوظات افکار عمومی و گروه‌های مخالف در داخل پاکستان می‌باشند. این واکنش‌ها و عکس‌العمل‌ها هرگز به جایی که مناسبات دو کشور را دست‌خوش تغییرات جدی نماید، نخواهد انجامید؛ چون هر‌یک از دو کشور به هم‌دیگر نیازمند بوده و الزامات سیاسی و استراتژیک دو کشور مهم‌تر از نقض عمدی یا غیر‌عمدی حریم خصوصی یا کشتن یک یا چند فرمانده طالب ‌یا پولیس پاکستان و حتا مسئله‌ی نقض حاکمیت ملی می‌باشد. در نهایت، تنش پیش آمده با ابزار‌های دیپلوماتیک دو کشور رفع و دو کشور هم‌چنان متحد هم در منطقه باقی خواهند ماند.

دیدگاه‌های شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *