نیویارک تایمزو/ نجیم رحیم و مجیب مشعل ترجمه: حمید مهدوی
شهر قندوز، افغانستان
وقتی رییس‌جمهور اشرف غنی در خزان گذشته از شهر ولایت شمالی قندوز دیدار کرد، بعد از آن‌که این شهر سرانجام پس از سقوط به دست طالبان پس گرفته شد، وعده‌ی بهبودی‌ها را داد تا اطمینان حاصل شود که اوضاع دوباره هرگز از کنترل خارج نخواهد شد. ایجاد سه ولسوالی جدید به هدف کمک به بهبود حمایت حکومت در این ولایت از جمله‌ی این تغییرات بود. اما تقریبا هشت ماه بعد، این سه ولسوالی [اکنون] تحت کنترل شدید طالبان قرار دارد و در حقیقت، نیروهای حکومت هرگز قادر نبوده‌اند تا این ولسوالی‌ها را تصفیه کند و مقام‌های جدید انتصاب کند. در بسیاری از بخش‌های ولایت قندوز، جاهایی که طالبان یا بسیاری از جاده‌ها را کنترل می کنند یا ماین‌گذاری کرده‌اند و در چندین منطقه استعمال دخانیات و گوش دادن به موسیقی را ممنوع قرار داده‌اند، داستان مشابهی وجود دارد.
به گفته‌ی باشندگان محل، حتا در برخی از ولسوالی‌های قندوز که در ظاهر تحت کنترل حکومت است، دسترسی واقعی مقام‌ها به بازارها و ساختمان‌های حکومتی محدود است و طالبان در روستاها آزادانه رفت‌وآمد می‌کنند و هفته‌ی گذشته، حکومت کنترل بر یک ولسوالی دیگر، قلعه‌ی‌زال، را نیز از دست داد. جنرال قسیم جنگلباف، فرمانده پولیس این ولایت، روز سه شنبه در مصاحبه‌یی در قندوز گفت: «ساختمان ولسوالی نه در اختیار ماست و نه در اختیار طالبان.» «ما هم ماین‌گذاری کرده‌ایم و آن‌ها هم ماین‌گذاری کرده‌اند. بنابراین، اوضاع شبیه عقب‌نشینی و پیشروی است».
اوضاع در این ولایت شمالی از یک نبرد گسترده‌ی نیروهای امنیتی افغانستان در سال جاری حکایت می‌کند، در حالی که در چند ماه آینده حملات تهاجمی طالبان ادامه خواهد داشت. هرچند نیروهای افغانستان پس از 2015 فاجعه‌بار تا کنون در زمینه‌ی دفاع از قلمرو کار بهتری از پیش برده‌اند، آن‌ها ظاهرا در بازپس‌گیری مناطق از دست‌رفته به طالبان ناتوان بوده‌اند. در جنوب افغانستان، چندین ولسوالی در ولایت‌های هلمند و ارزگان یا تحت کنترل طالبان‌اند یا توسط طالبان راه‌های مواصلاتی آن‌ها مسدود شده‌اند و حکومت صرف به ساختمان‌های حکومتی چسپیده است.
در سالی که در آن تلفات ملکی و نیروهای امنیتی افغانستان راه بی‌سابقه بودن را می‌پیماید، حتا تقویت نیروهای امریکایی [با اختیارات بیشتر] در انجام حملات هوایی از نگرانی‌های مقام‌های محلی نکاسته است. عبدالکریم خادمزی، رییس شورای ولایتی ارزگان، ابراز نگرانی کرد که اوضاع امنیتی به‌طور فزاینده‌یی از کنترل خارج می‌شود. خادمزی گفت: «راه‌های مواصلاتی بسیاری از ولسوالی‌ها توسط طالبان مسدود شده است و صرف مراکز ولسوالی‌ها در ظاهر توسط حکومت کنترل می شود». انارگل، یک فرمانده محلی پولیس در خاص ارزگان گفت: «چیزی برای خوردن و پوشیدن وجود ندارد، افراد ما برای 14 ماه در سنگر مانده‌اند و دلتنگ رفتن به خانه‌های‌شان هستند و یک روز هم مرخصتی نگرفته‌اند تا استراحت کنند و از خطر دور باشند.» «ما در این وضع دشوار روزها و شب‌ها را می‌شماریم و هر لحظه انتظار مرگ را می‌کشیم».
در هلمند، مقام‌ها گفتند که حکومت در امر بازپس‌گیری مناطقی که سال گذشته از دست رفته‌اند ناتوان بوده است، هرچند حملات هوایی تاکنون جلو پیشرفت‌های بیشتر طالبان را گرفته است. ولسوالی باباجی در حومه‌ی مرکز ولایت و بسیاری از ولسوالی‌های شمالی این ولایت تحت کنترل طالبان‌اند یا طالبان برای تصرف آن‌ها ستیزه دارند. جنرال چارلس کلیولند، سخن‌گوی نیروهای ایالات متحده در افغانستان، گفت: «تا ماه می، ارزیابی ما این بود که تقریبا نه ولسوالی تحت کنترل شورشیان است و شورشیان در حدود 27 ولسوالی تا حدودی نفوذ دارند». صدیق صدیقی، سخن‌گوی وزارت داخله‌ی افغانستان گفت که نیروهای حکومتی بر نه ولسوالی کنترل ندارند و در 40 تا 45 ولسوالی دیگر با تهدید مواجه‌اند که آن‌ها برای عقب زدن دشمن کار می‌کنند. مقام‌ها در صحبت‌های خصوصی‌شان نگران‌اند که تهدید طالبان حداقل در سطح سال گذشته باقی مانده است.
طالبان در بهار سال جاری بار دیگر بر مناطق اطراف شهر قندوز یورش بردند. در حالی که مقام‌ها گفتند تغییرات در زنجیره‌ی فرماندهی و تقویت نظم در دفع این یورش کمک کرده است، آن‌ها به‌سرعت اظهار کردند که حملات هوایی امریکایی‌ها حیاتی‌ترین عامل [دفع تهاجم طالبان] بوده است. صرف چند هفته قبل از کند ساختن روند خروج سربازان باقی‌مانده‌ی امریکایی در افغانستان، رییس‌جمهور اوباما به فرماندهان مستقر در این‌جا اختیارات بیشتری در استفاده از نیرو داد که لزوما نیروهای امریکایی را در عمق جنگی می‌کشاند که در آن طالبان تنها دشمن حکومت نیستند. ارتش امریکا روز چهارشنبه برای نخستین‌بار اعلان کرد که سربازان امریکایی در جنگ با جنگجویان شاخه‌ی دولت اسلامی در شرق افغانستان زخمی شده‌اند: قرار گزارش چهار سرباز در جریان حمله علیه این گروه در ننگرهار جراحت‌هایی برداشتند که «حیات آن‌ها را تهدید نمی‌کند». به‌هر حال، اختیارات بیشتری که به فرماندهان امریکایی داده شده است دست باز آن‌ها در استفاده از حملات هوایی برای کمک به نیروهای افغان بوده است. جنرال جان نیکولسن، فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در یک نشست معلوماتی گفت: «به‌عنوان یک فرمانده و کسی که هر روز با دوستان افغانی‌ام از نزدیک کار می‌کنم، این یک تغییر کلان است – این آن‌ها را قادر می‌سازد تا ابتکار عمل علیه دشمن را حفظ کند.» «در حالی که ما قبلا از شکست جلوگیری می‌کردیم، حالا می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم که ابتکار عمل داشته باشند و آن را حفظ کنند».
با این‌حال، یک مقام غربی در کابل گفت که کاهش محدودیت‌های حملات هوایی نتیجه‌ی این درک است که از دست رفتن مناطق بیشتر، به‌ویژه شهرها و مراکز ولسوالی‌ها، کشور را در حالی که بی‌ثبات‌تر خواهد ساخت که حکومت شکننده‌ی افغانستان به‌سختی تنش‌های سیاسی و جناحی را مدیریت می‌کند. این مقام که نخواست نامش فاش شود، گفت که حملات شدیدتر هوایی در تلاش به دستیابی به نوعی از بن‌بست با طالبان که می‌تواند سرانجام به تمایل آن‌ها به گفت‌وگو بیانجامد، حیاتی بود. اما در قندوز در حال حاضر، مقام‌ها وضعی را توضیح می‌دهند که در آن مراکز ولسوالی‌ها تحت کنترل حکومت است، اما طالبان به‌زودی می‌آیند.
باشندگان گل تپه، یکی از مناطقی که آقای غنیدر ماه نوامبر آن را یک ولسوالی جدید اعلان کرد، گفتند که جاده‌ی اصلی‌یی که گل تپه را به شهر قندوز وصل می‌کند با ماین‌گذاری‌های طالبان مسدود شده است. مسافرت به شهر که زمانی پانزده دقیقه زمان می‌برد، حالا که مسیر تغییر کرده است یک ساعت زمان می‌برد. مسدود بودن جاده‌ها همچنین بر محصولات زراعتی اصلی این منطقه، خربزه و تربوز، نیز اثر گذاشته است. ذبیح‌الله، دکاندار در این ولسوالی، گفت: «در گل تپه، طالبان حضور گسترده دارند – آن‌ها با ما خوب رفتار می‌کنند، اما همه‌ی خانواده‌ها را مجبور می‌کنند که در هر ده روز به آن‌ها غذا بدهند و به مردم گفته‌اند که سگرت و حشیش نکشند و به موسیقی گوش ندهند.» «از وقتی که حکومت گفت این‌جا یک ولسوالی جدید خواهد بود، شاهد عملیات حکومت نبوده‌ایم که بیاید و [درمان] درد ما کمک کند».